پرسش:
 از منزل می کند و از تمکین (بانشاط و...)و رسیدگی به امور خانه و تربیت فرزندم کم می گذارد و از پولش برای مخارج خانه کمک نمی کند آیا من می توانم نفقه ای به او ندهم.
اگر تمکین خاصش به دلیل خستگی با سردی، بی نشاط و از سر مجبوری باشد و او پولش را تنهابرای خود هزینه کند چه طور؟ پس نفقه دادن مرد با جان کندن چرا؟
نشوز زن به چند چیز تحقق پیدا می کند و چه آثاری بر نشوز مترتب می شود یا می تواند بشود؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
مسلما تربیت نیکو ورشد معنوی فرزندان از بهترین وگرانبها ترین امور است وبراساس فرمایش امیرالمو منین علیه السلام هیچ میراثی گرانبها تر از ادب نیست.
اگر همسرتان با اجازه شما بیرون می رود وتمکین خاص داشته با شد نفقه ایشان بر شوهر واجب است ،هر جند بسیا ر دارا باشد. 1
وچه خوب است زن وشوهر درآمدهای خود را متعلق به کل زندگی وفرزندان ومصالح آنان دانسته وسرمایه اندک مادی ،سرمایه ی بی بدیل تفاهم وآرامش و دوستی را تخریب نسازد.
اگرچه زن درآمد کافی داشته باشند و هر چند طبق این سوال از درامدش خرج زندگی هم نکند اما باز نفقه او بر شوهرش واجب است وتنها در صورت نشوز است که نفقه ساقط می شود
بنابراین اگربرای کار، با اجازه شوهر از خانه بیرون رود و تمکین داشته باشد نفقه اش بر عهده شوهر است .
اما در چنین مواقعی طرفین باید با درک شرایط یکدیگر؛برای حل مشکل اقدام کنند.
مسلما زن نباید تمام وقت و انرژی خود را برای کار صرف کند و مردی هم که همسر شاغل دارد باید به اندازه توان همسرش از او انتظار و توقع داشته باشد. 2 
نشوز در لغت به معنی بلندی و ارتفاع است وزن ناشزه در اصطلاح به زنی گفته می شود که خود را در برابر همسرش در موضع بالا ببیند و تن به اطاعت او ندهد.
اما در اصطلاح فقهی 3«نشوز در مورد زن عبارتست از اطاعت نکردن از همسر در جایی که اطاعتش واجب است. مثل تمکین نکردن ، نپیراستن خود از چیزهایی که تنفرامیز است و با بهره وری و لذت جویی او ناسازگار می باشد و نیز نظافت نکردن و آرایش نکردن در صورتی که شوهر خواستار آن باشد و همچنین بیرون رفتن از منزل بدون اجازه شوهر».
اما با اطاعت نکردن در مواردی که اطاعت واجب نیست نشوز تحقق پیدا نمی کند؛بنابراین اگر زن از انجام دادن کارهای خانه سر باز زند یا نیازهای مرد را که ارتباطی با بهره گیری جنسی ندارد مثل آشپزی ،خیاطی و... براورده نسازد نشوز صدق نمی کند.
بنابراین تخلف از این سه مورد سبب نشوز زن می شود :
1-استمتاعات جنسی
2-پرهیز از اموری تنفراور
3-خروج از منزل با اجازه شوهر

اگر زن ناشزه باشد ، گناهکار است و حق غذا و لباس و منزل و هم خوابی ندارد ولی مهریه او از بین نمی رود.4

نشوز می تواند اززوج ویا زوجه باشد .ودر هر دو هم مرد وهم زن مصداق دارد.

نشوز زن می تواند یکی از این موارد باشد :بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود،ترک تنظیف واتزیین مناسب با زوج ،ترک زاله منفراتی که مانع التذاذ همسر است. 5
پس زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود وباید خود را برای هر لذتی که او می خواهد،تسلیم نماید وبدون عذر شرعی تر ک تمکین (خاص) ننماید. 6
مطمئنا زنی که حقوق همسر خویش را نادیده می گیرد دیده بر اموری که رضای خدا در آن نیست می گشاید وتازه اول پدیدار شدن مشکلات گوناگون است .گسسته شدن عواطف،کمرنگ ویا بی رنگ شدن محبت ها وعدم ابراز عشق وعلاقه،بیان سخنان خشن از بین رفتن صداقت ویک رنگی،تاثیر پذیری فرزندان از جوی بی روح وسرد و...واین حداقل آثاراست.

1. با استفاده از م 2412 توضیح المسائل مراجع
2. تحریرالوسیله،ج2،النفقات،م1 9
3. تحریرالوسیله،ج2،کتاب النکاح،قول فی النشوز
4. توضیح المسائل مراجع،م2413
5. تحریرالوسیله ج2،القول فی النشوز
6. م2412 توضیح المسائل مراجع

پرسش:
خانم بنده گاهي وقتي هيجاني( خوب يا بد) مي شود نذر مي كند و اين نذر را بدون هماهنگي من انجام مي دهد سئوال من اين است :
1- اولاً آيا نذر بايد با خواندن صيغه مخصوص باشد؟
2- او كه زود هيجاني مي شود و نذر مي‌كند اگر به نذرش عمل نكند شرعا اشكال دارد؟ يعني كفاره دارد؟
3- اگر نذر او متناسب با درآمد ما نباشد قبول است؟
4- آيا نذر را مي توان تغيير داد مثلا گفته بود سفره نذري پهن مي كنم الان بخواهد كتاب مفيد درباره زندگي و خانواده و اخلاق و.. به ديگران بدهد؟
5- آيا همسر مي تواند بدون آگاه كردن همسر خود براي همسرش نذر كند به گونه اي كه بر او واجب شود؟
6- اگر خانم بنده پول نداشته باشد تكليف نذرهايش چيست؟

پاسخ:
با سلام و عرض ادب
1. در نذر بايد صيغه خوانده شود و لازم نيست آن را به عربى بخوانند، پس اگر بگويد: چنانچه مريض من خوب شود، براى خدا بر من است كه ده تومان به فقير بدهم"، نذر او صحيح است1.
2. نذر كننده بايد به اختيار و قصد خود نذر كند. بنابراين نذر كردن كسى كه او را مجبور كرده‏ اند، يا به واسطه عصبانى شدن بی اختيار نذر كرده، صحيح نيست و کفاره ندارد2.
3. انسان كارى را می ‏تواند نذر كند كه انجام آن برايش ممكن باشد، بنابراين كسى كه قادر به انجام کاری نیست و نذر نماید،نذرش صحیح نیست3.
4. اگر نذر كند عملى را انجام دهد(یعنی صیغه نذر خوانده باشد)، بايد همانطور كه نذر كرده بجا آورد پس اگر نذر كند كه سفره پهن نماید نمی تواند،کتاب به دیگران بدهد4.
5. نذر زن بی ‏اجازه شوهرش باطل است5.
6. اگر زن با اجازه شوهر نذر كند، شوهرش نمی ‏تواند نذر او را به هم بزند، يا او را از عمل كردن به نذر جلوگيرى نمايد. ضمن اینکه اگر زن با رضایت شوهر نذر کرد، انجام نذر به عهده خود زن است و هرگاه در آمدی داشت،باید بپردازد6.
 

1. امام خمینی،رساله فارسی،م2641
2. همان،م2642
3. همان،م2647
4. همان،2651
5. همان،2644
6. همان،2645

پرسش:
 براي كار به هر جايي كه مي روم مرداني دنبالم هستند و بسياري مواقع برايم دام گذاشته اند و نزديك بوده به من چندبار تجاوز بشود در هر موسسه و مركزي براي كار رفتم مدير يا كاركنان يا ارباب رجوع با چشم ها و اشاره هايشان مرا مي‌خورند آيا كار كردن من از نظر شرعي مشكلي دارد. من مانتويي هستم و حجابم را كاملا رعايت مي كنم با كسي هم شوخي نمي كنم و مرز شرعي را در رفتارم رعايت مي كنم مشكلات از ديگران براي من عارض مي شود چه كنم؟ البته شوهرم نفقه من را مي دهد ولي من كار را براي اعتماد به نفس فرار از افسردگي و تنهايي در شهر غريب به سفارش روان شناس انتخاب كرده ام؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
مي دانيم كه نوع پوشش و رفت و آمد خانم ها در جامعه بايد به گونه اي باشد كه ايجاد مفسده نكند و نظري را به خود جلب ننمايد. 1
اما در مورد مسئله خاصي كه پرسش نموده ايد :
امام خميني ره :
س: 1-باز بودن گردى صورت و دست زن تا مچ در برابر نامحرم چه صورت دارد؟
ج‏- در صورت عدم مفسده مانع ندارد.

س 2-آيا واجب است كه زن وجه و كفّين خود را بپوشاند؟
ج‏- واجب نيست مگر در صورت مفسده.

س 29- پوشاندن وجه و كفّين را واجب نمى‏دانيد البتّه با عدم تلذّذ و ريبه، حال اگر زن يا دختر طورى بودند كه احتمال مى‏دهند يا مى‏دانند كه به صورتشان نگاه مى‏كنند، آيا باز هم نبايد بپوشانند؟ و اگر زن يا دختر از روى لذّت، وجه و كفّين خود را نپوشاند چگونه است؟
ج-پوشاندن وجه و كفّين واجب نيست، مگر در مورد خوف فساد و ريبه و تلذّذ. 2

حضرت آيت الله بهجت ره :
647. هل استتار المراة وَجْه َها و كَفيْها حتّى على القول بعدم وجوب ذلك يُعَدُّ راجحا شرعا و مرغوبا به فى الشّريعه المحمّديه ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ ؟
ج. نعم يعدّ راجحا و مرغوبا فيه بل الاحوط ذلك.
ترجمه: احوط پوشاندن صورت و دست ها (علاوه بر حجاب واجب) در شرع مقدس است كه بهتر از نپوشاندن آن است .
665. اگر شوهر بداند و يا احتمال دهد كه اگر همسر او بدون پوشانيدن صورت و دست به بيرون از خانه برود به او نگاه حرام مى شود، آيا واجب است به پوشاندن زن امر كند و يا اجازه ى بيرون رفتن به او ندهد؟
ج. بله، اگر علم دارد، بر شوهر واجب است؛ بلكه بدون آن ها هم احوط پوشانيدن وجه و كفين است.
مسئله 666 : اگر نپوشاندن وجه و كفّين (صورت و دست ها تا مچ) فسادى را براى زن در جامعه به بار آورد، آيا پوشاندن وجه و كفّين واجب مى شود؟
ج. اگر منشأ حرام باشد، حرام است. 3

حضرت آيت الله وحيد خراساني حفظه الله:
سؤال 7 ـ حدود شرعى حجابى كه بانوان بايد مراعات نمايند چيست؟
جواب) زن بايد موى و بدن خود را از نامحرم بپوشاند اما پوشاندن صورت و دستها تا مچ واجب نيست مگر در صورتى كه زن قصد نشان دادن داشته باشد و مرد هم به قصد لذت نظر مى كند و همچنين است بنابر احتياط واجب در صورتى كه مى داند بيننده به قصد لذت نگاه مى كند، هر چند زن قصد نشان دادن نداشته باشد. 4

حضرت آيت الله صافي گلپايگاني حفظه الله :
س ـ آيا پوشيدن دستها تا مچ و پاها و صورت براى زنها لازم است، يا خير؟ توضيح دهيد.
ج ـ پاها بايد پوشيده شود و نسبت به دست و صورت بنابر احتياط واجب بايد پوشيده شود. والله العالم
س ـ نظر حضرتعالى در مورد مباح بودن يا كراهت يا استجباب نقاب زدن (روبند) براى بانوان در جامعه امروز چيست؟
ج ـ حفظ حجاب براى زن از امور واجبه است و احتياط واجب براى زن، مستور نمودن صورت است با هر وسيله اى كه ممكن است. واللّه العالم. 5

طبق نظر امام ورهبري:
اگر كار كردن در محيطي كه اقايان هستند(با توجه به اينكه خودتان گفتيد شغلهاي متعددي را انتخاب كردم درهمه اين مشكل را داشتم) زمينه گناه را براي ديگري ايجاد مي كند برشما لازم است در محيطي كه فقط خانمها هستند حاضر شويد ودر غير اين صورت كار كردن در بين مردان با پوشش برتر (چادر ويا حتي پوشيه )قابل حل باشد، بايد اقدام نمائيد .
واگر با پوشش برتر هم قابل حل نباشد نمي توانيد براي كار در محل حاضر شويد واز كار كردن بايد دست بكشيدوضمن اينكه خودتان فرموديد براي فرار از افسردگي مشغول به كار شديد در حاليكه محل كارتان با اين وضعي كه دارد افسردگي شما رابيشتر مي كند. 6

1. مسئله 19 و 27 استفتائات امام خميني ج 3 و مسئله 784و 678 و 673استفتائات آيت الله بهجت ره و مسئله 13 استفتائات آيت الله علوي گرگاني حفظه الله و مسئله 817 استفتائات آيت الله مكارم شيرازي حفظه الله ج 1 و استفتائات آيت الله صافي گلپايگاني حفظه الله ).
2. كتاب استفتائات حضرت امام خميني ره ج 3
3. كتاب استفتائات حضرت آيت الله بهجت ره
4. كتاب استفتائات حضرت آيت الله وحيد خراساني حفظه الله
5. كتاب استفتائات حضرت آيت الله صافي گلپايگاني حفظه الله
6. استفتائات ج/3 س:28و17 و30و 33

پرسش:
اعتياد
شوهرم اعتياد دارد او 6 ماه است كه بدون اطلاع من و فرزندانمان را رها كرده و رفته و نفقه هم نداده است آيا بر پدر او كه مكنت هم دارد لازم نيست نفقه ما را بدهد؟

پاسخ:
با سلام و عرض ادب
بر پدر واجب است نفقه فرزند خود و فرزند فرزند(نوه اش) را بدهد اما نفقه همسر پسر كه عروس وى است بر او واجب نيست1/2  .
1 . تحریر الوسیله امام خمینی ، ج 2 القول فی نفقة الاقارب م 1و 10
2 . امام خمینی ،تحریرالوسیله،باب نکاح،نفقه اقارب،م 10