پرسش:
1. من نذر کرده بودم که اگر برادر کوچکم سالم دنیا بیاید اسم او را عباس بگذاریم اما وقتی که دنیا آمد مادرم چون ناراحت بود و او هم نذر کرده بود که اسمش را مهدی بگذارد به همین دلیل وقتی من از مادرم خواستم که اسمش را عباس بگذارند مادرم ناراحت و عصبانی شد و چون من در آن زمان سن زیادی نداشتم ترسیدم و دیگر نگفتم که من هم نذر کرده ام و حالا نمی دانم این نذرم را چگونه ادا کنم که هم از وقتش گذشته و هم شناسنامه برای برادرم گرفته شده من حالا چه کنم؟
2. من برای قبول شدن در کنکور نذرهای بسیاری کردم و از آنجایی که من سه سال طول کشید تا بتوانم از کنکور قبول شوم حالا نذرهایی که کردم یادم نمی آید و آن را که هم به خاطر دارم نمی دانم آیا نذر برای سالی که قبول شدم هست یا نه بگویید من با این نذرهای فراموش شده چه کنم؟
3. من در آن سالی که از کنکور قبول شدم نذر کرده بودم که دو سال پشت سر هم روز عاشورا به امامزاده شهر خودمان بروم و 200 تومان به ذریه بیاندازم اما چون من و خانواده ام همان سالی که من قبول شدم به شهر دیگری رفتیم من نتوانستم خودم به شهر خودمان برای ادای نذر برگردم و به شخص دیگری سپردم که این پول را در روز مورد نظر به امامزاده ببرد منتهی این شخص به خاطر شلوغی امامزاده در وقت دیگری این کار را انجام داده است آیا نذر من با این وجود ادا شده یا نه؟
پاسخ:
خواهر گرامی با سلام و تشکر
1 – چون نذر شما بر چیزی بوده که اختیارآن به دست شما نبوده بلکه اختیار و تصمیم در مورد نامگذاری علی القاعده بر پدر و مادر است لذا نذر شما صحیح نبوده است و چیزی بر گردن شما نیست ( توضیح المسایل مراجع ، مسئله 2647 و ذیل آن .)
2 – در مورد سوال دومتان عرض می کنیم :
اگر كلاً در تعداد نذرها شك داريد، مثلاً نمىدانيد سه نذر كردهايد يا پنج تا، اكتفا به مقدار يقينى كافى است، يعنى به سه نذر وفا كنيد كفايت مى كند. اما اگر ميدانيد كه يك نذر كردهايد، اما نمىدانيد كه آيا نذر كردهايد هزار تومان صدقه بدهيد و يا نذر كردهايد گوسفند قرباني كنيد، بايد هر دو كار را انجام دهيد.(1)
به فتوای برخی از مراجع اگر مورد نذر بين چند چيز ، مردّد است، با قرعه مشخص می شود، مثلاً مي دانید يكي از پنج مورد را نذر كرده ولي نمي دانید كدام يك بوده؛ بين اين پنج تا قرعه مي اندازید. قرعه به هر يك درآمد، آن را به عنوان منذور پرداخت مي كنید. اگر بين چند چيز مشخص مرددّ نيست، بلكه بين چيزهاي زيادي مردّد است، يكي از چيزهايي را كه احتمال مي دهید نذر كرده باشید، به عنوان عمل به نذر انجام مي دهید، و اگر هيچ چيزي را احتمال نمي دهید، تكليفي ندارید.(2)
و به فتوای مقام معظم رهبری در چنین موردی که نمی دانید چه نذر کرده اید هيچ چيز بر گردن شما نيست و هر وقت يادتان آمد، بايد به جا آورید(3).
نذرهایی که شک دارید که در سال قبولی بوده ، لازم نیست بجا آورید.
اگر پول را به شخص مورد نظر داده اید تا به ضریح آن امامزاده بیاندازد و او این کار را کرده شما دیگر تکلیفی در این مورد ندارید ، حتی اگر دیر انجام داده باشد.
1. آيت اللَّه صافى گلپايگانى، جامع الاحكام، ج 1، ص 223، سؤال 795.
2. آيت الله تبريزي، استفتائات، ص 386، سؤال 1716.
3 استفتاي تلفني از دفتر مقام معظم رهبري در قم.
