شوهرم بد اخلاق است آیا طلاق بگیرم؟

پرسش:
 شوهرم بدرفتار است، اگر از او جدا شوم، چه پیش می‌آید؟ تکلیف فرزندام چه می‌شود؟

پاسخ:
با سلام و ادب

از این که راز دل خود را با بنده در میان گذاشته‌اید سپاسگزارم.
از جریان غم‌انگیز زندگی پر از درد و محنت شما متأثر شدم. حقیقتاً چه سخت است شنیدن قصه‌های پر غُصّه زندگی‌تان، و چه جانفرسا و نفس‌گیر است تحمل آن! ای کاش زودتر با مراکز مشاوره مسایل خود را مطرح می‌کردید و این همه سال را با ناراحتی پشت سر نمی‌گذاشتید.
چه قلب پاک و مهربانی دارید که با این همه مشقت‌ها به جای آن که سوال کنید «اگر از او جدا شوم، چه بر سر من می‌آید» می‌پرسید «اگر از او جدا شوم، چه بر سر او می‌آید»!
آفرین بر شما و بر آن قلب پر محبتتان.
 اما صلاح شما و فرزندانتان می‌طلبد با تدبیر و آینده نگری و مصلحت اندیشی بیشتر تصمیم بگیرید تا به غصه‌ای غم‌انگیزتر دچار نشوید.
انسان عاقل بین وضعیت بد و بدتر،‌ بد را انتخاب می‌کند.
آیا هیچ اندیشده‌اید که در صورت طلاق و از هم جدا شدن چه وضعیتی پیش خواهد آمد؟ آیا انگشت‌نما شدن و تحمل حرف‌های نیشدار، یا نگاه ترحم‌آمیز همراه با تحقیر دیگران، بدتر و رنج‌آورتر از وضع فعلی نیست؟
آیا غبار پدر نداشتن، در فرزندانتان عقده حقارت و افسردگی ایجاد نمی‌کند و عزلت و کناره‌گیری از اطرافیان و اجتماع را که تباه ذهنی و فکر را به دنبال دارد)، باعث نمی‌شود؟
بالاخره آیا جدایی، سقوط از چاهی به چاهی دیگر و عمیق‌تر از آن را موجب نمی‌گردد؟
اینها و نمونه‌های دیگر از سؤالاتی است که نمی‌تواند توسط شما خانم محترم و مهربان و دوراندیش نادیده گرفته شود؛ بنابر این به نظر می‌آید فکر جدایی در این اوضاع، خردمندانه نیست.
مگر ننوشته‌اید: او قلباً مرا دوست دارد، الان اخلاقش نسبت به قبل کمی بهتر شده است، دلش می‌خواهد خوب باشد، هر بار که حرف جدایی را می‌شنود، گریه می‌کند و قول می‌دهد دیگر تکرار نشود؟
همه این حرف‌ها واکنش نقاط مثبت و امیدوار کننده است و نشان می‌دهد اگر شوهرتان بخواهد تصمیم جدی بگیرد و شما با او همکاری کنید،‌ زندگی‌تان استوار و آمیخته با نشاط و محبت می‌گردد.
روانشناسان معتقدند گریه مرد پس از ارتکاب خطا در حضور همسر گویای شخصیت ذاتی وی و بازگو کننده این حقیقت است که مغرور و متکبّر نیست، گریه او اعتراف به تقصیر و اشتباهش است و از سرانجام کارش می‌ترسد. دلش می‌خواست با همسرش آبرومندانه زندگی کند، ولی نتوانسته است. این شکست بزرگ که نتوانسته مسئولیت خویش را در برابر همسرش انجام دهد و رضایت او را جلب کند، وی را به گریستن واداشته است، اگرچه این معنا وعلت را به زبان نیاورد. اراده وهمت برای ترک رفتارهای ناپسند را ندارد، اگر چه دوست دارد انجام ندهد. باید به او کمک کنید تا اراده خود را تقویت نماید.

توصیه‌های مجرّب
بهتر شدن اخلاق همسرتان به گذشته و دیگر واکنش‌های وی، نشان می‌دهد با همکاری محبت‌آمیز و برخورد صبورانه و چشم‌پوشی از برخی اشتباهات، می‌توان تحوّلی امیدوار کننده در زندگی ایجاد کند.
تا کنون با صبر و حوصله آن همه مشکلات را تحمل کرده‌اید. توصیه می‌شود دو ماه تا هفتاد روز دیگر با اجرای توصیه‌های زیر، زندگی خود را آزمایش کنید و نتیجه را به ما گزارش دهید:
1ـ ورزش: هر روز صبح به مدت 15 تا 45 دقیقه با هم و رو به روی هم به نرمش و ورزش بپردازید. سعی کنید روزهای نخست 15 دقیقه باشد و به تدریج زمان‌تان را افزایش دهید. این کار را با نشاط و خنده ـ‌ حتى اگر ساختگی باشد ـ‌ همراه کنید.

2 ـ‌ هفته‌ای یک روز و حداقل یک نصف روز را برای تفریح و مسافرت با هم اختصاص دهید. سعی کنید با نگاه مستمر به سبزه‌ها و آب زلال و شنیدن شُرشُر آب سدها و رودخانه‌ها، فضای مساعدی را برای آرامش روان و سلامت ذهن و صفا بخشیدن به زندگی فراهم سازید.
تکرار می‌کنیم که همه مراحل این کار را باید با هم و در کنار هم باشید. با هم صحبت کنید، شوخی کنید، بگویید وبخندید ـ‌ حتى اگر خنده از ته دل نباشد.

3ـ‌ صله ارحام: هر هفته ـ اگر فرصت نشد حداقل هر دو هفته یکبار ـ‌ به پدر و مادر، برادر و خواهر و سایر اقوام یا دوستان سر بزنید و ساعاتی با هم بنشینید.

4ـ مطالعه کتاب: سه کتاب زیر را حتماً تهیه کنید و هر دو آن را بخوانید یا یک نفر بخواند و دیگری گوش دهد. کتاب‌ها را به تریب ذکر شده بخوانید:
آیین همسرداری، ابراهیم امینی؛  بهترین راه غلبه بر نگرانی‌ها و ناامیدی‌ها، محمدجعفر امامی؛  معجزه اراده، ترجمه وجیهه آرزمی.

5ـ ذکر خدا: یاد خدا پیوسته آرامش دهنده روح و روان، و باز کننده گره‌های زندگی است، اگر به شرایط آن عمل شود. از این رو، از خداوند یاری بجویید و از او بخواهید اراده‌ای محکم و تقوایی استوار و بازدارنده از خطاها و گناهان به شما عنایت کند، نیز به زندگی شما صفا و صمیمیت ببخشد و «مودت و رحمت (علاقه و بخشش)(1)» را میان شما برقرار سازد.
هر دو در پیشگاه حق تعالی به کوتاهی و تقصیر خویش اعتراف کنید. اگر چه شوهرتان به این کار سزاوارتر است،‌ولی هیچ یک از ما بی‌خطا و معصوم نیستیم، پس این ذکرهای را زیاد بگویید (دست کم هر روز صد بار) «یا لا إله إلاّ أنت سبحانک إنّی کنت من الظالمین»، «بسم الله الرحمن الرحیم ولا حول ولا قوّة إلاّ بالله العلیّ العظیم حسبنا الله ونِعْمَ الوکیل».

6ـ برای حل مشکلات و ایجاد تفاهم و محبت در زندگی‌تان به ائمه اطهار(ع) مخصوصاً به امام هشتم حضرت امام رضا(ع) توسل پیدا کنید. زیارت «امین الله» را که به عنوان دومین زیارت مطلقه امیرالمؤمنین(ع) در مفاتیح الجنان آمده است ـ‌ هر شب یا هر روز صبح بخوانید.
7ـ پس از خواندن این جواب، با شوهرتان صحبت کنید و به او بگویید جِدّاً تصمیم جدایی و طلاق را داشتم و دارم، ولی زن لجباز، بی‌رحم و کینه‌توز نیستم. می‌خواهم به تو کمک کنم رفتارهای بی‌رحمانه گذشته تو و تصمیم خودم را به شرطی فراموش می‌کنم که تصمیم و اراده جدی بر درست کردن رفتارت داشته باشی و قول مردانه بدهی که دیگر تکرار نمی‌شود. با هم بندهای یک تا ششم این نامه را عمل کنیم، و گرنه تصمیم نهایی را خواهم گرفت.
با این همه، نکته مهمی را یادآور می‌شویم که نباید انتظار کلی تغییر رفتار ایشان را داشته باشید. همین که در این مدت کوتاه، بتوانید در تقویت اراده او نقش داشته باشید و قدری از رفتارهای او را درست نمایید کار ارزشمندی کرده‌اید و به  او و خودتان کمک بسیار نموده‌اید.

یک نصیحت:
از باب دلسوزی و عاقبت‌اندیشی عرض می‌کنیم: تا کنون با تحمل سختی‌های جانکاه و صبر و بردباری طاقت‌فرسا، اجر و ثواب زیادی را برای خویش ذخیره ساخته‌اید، سعی کنید از این به بعد نیز با «محبّت و تدبیر و تداوم صبر و بردباری و گذشت و نادیده گرفتن برخی اشتباهات» زندگی را به سامان برسانید و اجر و ثواب «صابرین»(2) (را که قرآن وعده داده بی‌حساب است و هیچ پاداشی به پای آن نمی‌رسد) خود ثبت نمایید. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «عفو و بخشش، عزت و بزرگی آدمی را زیادتر می‌کند. عفو داشته باشید تا خدا شما را عزیز گرداند»(3) نیز فرمود: هر زنی که در مقابل بداخلاقی‌های شوهرش بردباری کند، خدا ثواب آسیه (که یکی از چهار زنی است که در بهشت عالی‌ترین مقام را دارند) به وی عطا خواهد کرد»(4).
پی‌نوشت‌ها:
1ـ روم  آیه 21.
2ـ زمر آیه 10.
3ـ بحار الانوار، ج 71، ص 419.
4ـ همان، ج 103، ص 247.