پرسش :
چرا نماز می‌خوانیم، در صورتی که خداوند به ستایش ما نیازی ندارد؟
پاسخ:
با سلام و ادب خدمت شما
خداوند غنى و بى نياز از همه چيز است، چون غير از خدا هر چه موجود است ، همه مخلوق خدا است و نيازمند به او. قرآن مي‌فرمايد : «اى مردم! شما همگى نيازمند به خداييد. تنها خداوند است كه بى نياز و شايستة هر گونه حمد و ستايش است».(1)
در آية ديگر فرمود: « هر كسى كفر ورزد و حج را ترك كند، به خود زيان رسانده است . خداوند از همة جهانيان بى نياز است».(2)
بنابر اين خداوند بى نياز مطلق است و مخلوقات همه محتاج اويند. او است كه همة نيازهاى مخلوقاتش را بر طرف مي‌كند. ما انسان‌ها كه يكى از مخلوقات خداييم ، سراسر وجودمان را نياز و احتياج فرا گرفته است، مانند نياز به آب و غذا و هوا و . . . كه با نبود يكى از اين ها قادر به ادامة حيات نيستيم . ما چند دقيقه يا چند ثانيه نمي‌توانيم بدون هوا زنده بمانيم. همة اين نيازمنديها به وسيلة آب و هوا و غذا و . . . بر طرف مي‌شود كه خداى مهربان با خلق آن نياز ما را برطرف كرده است .
آرى اين خداى حكيم ومهربان است كه به هنگام تولد بچه، خون را تبديل به شير مي‌كند و نوزاد آن را از پستان مادر تغذيه مي‌نمايد.
يكى از نيازهاى ما نيازهاى روحى است مثل احتياج به محبت . از اين رو بچه‌هايى كه در خانوادة خود احساس كمبود محبت نسبت به خودشان كنند، دچار اختلالات روحى و روانى مي‌گردند. يكى ديگراز نيازهاى واقعى و اساسى روح بشر مسئله عبادت و پرستش است، چون خداوند انسان را براى تكامل آفريده است و تكامل او جز از راه عبادت و بندگى به دست نميآيد.
بنابراين هدف ازآفرينش انسان ، رسيدن به كمال و سعادت جاودانه است و عبادت و بندگي خداوند ، مهم ترين و اساسي ترين راه رسيدن به آن است.
به تعبير ديگر عبادت وسيله است براى رسيدن به هدف برتر و آن هدف برتر كمال انسان و شكوفا شدن استعدادهاى جان آدمى است كه اوج آن رسيدن به قرب پروردگار مىباشد و آن مقامى است كه انسان به ذات اقدس الهى رهنمون مىشود و در جوار رحمت الهى استقرار مىيابد. إِنَّ اَلْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ. فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ به راستى كه پرهيزكاران در باغها و جويبار در جايگاهى راستين نزد پادشاهى مقتدرند»،(3).
خلاصه سخن آن كه هدف نهايى انسان ، كمال است و كمال انسان به معرفتالله مىباشد و معرفت هر شخص به ميزان قرب او به خداست و تقرب با سير الى الله ممكن است وعبادت (بندگى و سرسپردگى محض در برابر خدا) طريقه سير الى الله است.
بنابر اين خداوند نياز به عبادت ما ندارد، بلكه ما محتاج به عبادت هستيم كه با بندگى او استعدادهاي عالي انساني شكوفا شود و ازبندگي هر چه كه غير خدا است نجات يابيم و در پايان به نعمت هاى جاودان الهي نايل شويم. قرآن مي‌فرمايد : «كسى كه جهاد و تلاش كند ، براى خود جهاد مى كند؛ چرا كه خداوند از همة جهانيان بى نياز است».(4)در جاى ديگر مي‌فرمايد: « كسى كه عمل صالحى به جا آورد ، به سود خود به جا آورده است، و كسى كه كار بدى انجام دهد ، به زيان خود او است. سپس همة شما به سوى پروردگارتان باز مي‌گرديد»(5) در آيه ديگر فرمود: «كسى كه پاكى گزيند، به نفع خود او است».(6)
نتيجه اينكه عبادت و اعمال صالح همه اش به سود انسان است ، نه سود خدا . انسان در پرتو اعمال صالح تكامل مي‌يابد و به آسمان قرب خدا پرواز مي‌كند وبه خوشبختى هميشگى مي‌رسد. و بر اثر جرم و گناه سقوط مي‌كند و بر بدبختى ابدى گرفتار مي‌شود .
پی‌نوشت‌ها:
1 فاطر (35) آية 15.
2 آل عمران (3) آية 97.
- قمر، آيه 54 و 55)
- 4. عنكبوت (28) آيه 6.
- 5. فجر (89) آيه 27-30.
- 6. ذاريات (51) آيه 56.
