پرسش:
علت حرمت موسيقي تحريك كننده چيست ؟
پاسخ:
با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم
ج س 1 - با درك صحيح از مسأله توحيد و همچنين درك ژرف قاعده عليت ربوبيت الهي به خوبي فهميده ميشود. در حكمت متعاليه ثابت شده است كه معلول عين ربط و تعلق به علت خويش ميباشد و غير از اين هويت ديگري ندارد. پس با توجه به اين كه تمام جهان مخلوق و معلول پروردگار و سراسر آن عين ربط و تعلق به او است و ديگر جهان هيچگونه استقلالي در هيچ زمينهاي نميتواند داشته باشد. بنابراين غير از اراده حقتعالي در ايجاد بقا و ساز و كار اين عالم چيز ديگري نميتواند دخالت كند، زيرا هر امر مفروضي خود يكي از مخلوقات الهي و وابسته به او و تحت تدبير او خواهد بود.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- اصول فلسفه و روش رئاليسم، ج 3، مقاله نهم شهيد مطهري - علامه طباطبايي
2- آموزش فلسفه، ج 2، بخش اول آيتاللّهمصباح يزدي
ج س 2 - «روح» موجودي مجرد و غيرمادي است و اقسام و مراتب وجودي مختلفي دارد. حقيقت وجودي و نفس انساني، همان روح است و روح منشأ اميد حيات و ادراكات او ميباشد.
ج س 3 - الف) منظور از قديم زماني اين است كه هيچ زماني را نميتوان تصور كرد كه فرشته اي خلق نشده باشد؛ بلكه وجود آنها مقدم بر زمان است؛ زيرا زمان خود موجود مستقلي نيست كه موجودات در طرف آن آفريده شوند؛ بلكه زمان مقدار حركت است و حركت از ويژگيهاي جسم مادي است. بنابراين پيش از خلقت ماده زماني وجود نداشته است؛ در حالي كه خلقت فرشتگان مقدم بر ماده بوده است.
ب ) حدوث ذاتي؛ يعني، فرشتگان به لحاظ اين كه ممكن الوجود هستند، نه واجبالوجود بالذات، بنابراين مخلوق و آفريده خدا هستند؛ ليكن لازم نيست كه اين خلقت در زمان باشد، به دليل آنچه در بالا گذشت؛ بلكه چه بسا خداوند آنان را از ازل آفريده باشد.
ج س 4 - گذشته از آثار زيانباري كه موسيقي و غنا براي اعصاب و روان دارد اين تاثيرات را نيز دارد:
الف) موجب فساد اخلاق ميگردد و ايمان، حيا و عفت را از دل انسان بيرون ميبرد و تجربه نشان داده است كه بسياري از افراد تحت تاثير آهنگهاي غنا راه تقوا و پرهيزكاري را رها كرده و به شهوات و فساد روي ميآورند. در تفسير «روح المعاني» سخني از سران يكي از بنياميه نقل ميكنند كه به آنها ميگفت: از غنا بپرهيزيد كه حيا را كم ميكند شهوت را ميافزايد شخصيت را در هم ميشكند و اگر ميبينيم كه در روايات اسلامي مكرر آمده كه غنا روح نفاق را در قلب پرورش ميدهد اشاره به همين حقيقت دارد. روح نفاق همان روح آلودگي به فساد و كنارهگيري از تحول و پرهيزكاري است. امام صادق (ع) فرمودند: «الغنا يورث النفاق و يعقب الفقر؛ غنا در دل روح نفاق را پرورش ميدهد و بدنبال خود بدبختي و فقر ميآورد».
ب ) غافل شدن از ياد خدا و فراموش كردن خدا نيز يكي ديگر از آثار زيان بار غنا و موسيقي است. امام صادق(ع) در تفسير آيه شريفه «واجتنبوا قول الزور؛ از گفتار باطل و ناروا بپرهيزيد» . فرمودند: مراد از قول زور در آيه شريفه غناست. گفتار باطل و ناروا هر چيزي است كه انسان را از خدا دور ميكند و از راه درست منحرف ميكند. امام صادق (ع) فرمودند: «الغنا مجلس لاينظرالله الي اهله و هو مما قال الله عزوجل: «ومن الناس من يشتري لهوالحديث ليضل عن سبيلالله»؛ مجلس غنا و خوانندگي مجلسي است كه خدا به اهل آن نمينگرد و آنها را مشمول لطفش قرار نميدهد. و اين مصداق همان چيزي است كه خداوند عز وجل فرموده: بعضي از مردم هستند كه سخنان بيهوده را خريداري ميكنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند». در اين روايت امام(ع) غنا و موسيقي را يكي از مصداقهاي گفتار بيهودهاي دانسته كه انسانهارا از راه خدا گمراه ميكند.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- تأثير موسيقي بر روان واعصاب حسين عبداللهي خوروش
2- اسلام و موسيقي حسين عبداللهي خوروش
3- موسيقي در سير تلاقي انديشهها اكبر ايراني
4- هشت گفتار (حقيقت موسيقي غنايي) اكبر ايراني
ج س 5 - اصل بر اباحه است، البته اين به معناي آن نيست كه هرگاه در حكم چيزي شك شود بتوان اين اصل را جاري ساخت؛ بلكه اجراي آن قيودي دارد، از جمله اين كه:
1- در موارد علم اجمالي جاري نيست؛
2- در شبهه قبل از فحص جاري نميباشد؛
3- در مواردي كه اصل «حاكم» يا «واردي» در كار باشد جريان نمييابد. بنابراين اصل اباحة در شبهات بعد از فحص و غير مقرون به علم اجمالي و خالي از اصل حاكم (اصل حكمي) يا وارد (اصل موضوعي) مقدم بر آن جريان مييابد.
علت حرمت موسيقي تحريك كننده چيست ؟
پاسخ:
با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم
ج س 1 - با درك صحيح از مسأله توحيد و همچنين درك ژرف قاعده عليت ربوبيت الهي به خوبي فهميده ميشود. در حكمت متعاليه ثابت شده است كه معلول عين ربط و تعلق به علت خويش ميباشد و غير از اين هويت ديگري ندارد. پس با توجه به اين كه تمام جهان مخلوق و معلول پروردگار و سراسر آن عين ربط و تعلق به او است و ديگر جهان هيچگونه استقلالي در هيچ زمينهاي نميتواند داشته باشد. بنابراين غير از اراده حقتعالي در ايجاد بقا و ساز و كار اين عالم چيز ديگري نميتواند دخالت كند، زيرا هر امر مفروضي خود يكي از مخلوقات الهي و وابسته به او و تحت تدبير او خواهد بود.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- اصول فلسفه و روش رئاليسم، ج 3، مقاله نهم شهيد مطهري - علامه طباطبايي
2- آموزش فلسفه، ج 2، بخش اول آيتاللّهمصباح يزدي
ج س 2 - «روح» موجودي مجرد و غيرمادي است و اقسام و مراتب وجودي مختلفي دارد. حقيقت وجودي و نفس انساني، همان روح است و روح منشأ اميد حيات و ادراكات او ميباشد.
ج س 3 - الف) منظور از قديم زماني اين است كه هيچ زماني را نميتوان تصور كرد كه فرشته اي خلق نشده باشد؛ بلكه وجود آنها مقدم بر زمان است؛ زيرا زمان خود موجود مستقلي نيست كه موجودات در طرف آن آفريده شوند؛ بلكه زمان مقدار حركت است و حركت از ويژگيهاي جسم مادي است. بنابراين پيش از خلقت ماده زماني وجود نداشته است؛ در حالي كه خلقت فرشتگان مقدم بر ماده بوده است.
ب ) حدوث ذاتي؛ يعني، فرشتگان به لحاظ اين كه ممكن الوجود هستند، نه واجبالوجود بالذات، بنابراين مخلوق و آفريده خدا هستند؛ ليكن لازم نيست كه اين خلقت در زمان باشد، به دليل آنچه در بالا گذشت؛ بلكه چه بسا خداوند آنان را از ازل آفريده باشد.
ج س 4 - گذشته از آثار زيانباري كه موسيقي و غنا براي اعصاب و روان دارد اين تاثيرات را نيز دارد:
الف) موجب فساد اخلاق ميگردد و ايمان، حيا و عفت را از دل انسان بيرون ميبرد و تجربه نشان داده است كه بسياري از افراد تحت تاثير آهنگهاي غنا راه تقوا و پرهيزكاري را رها كرده و به شهوات و فساد روي ميآورند. در تفسير «روح المعاني» سخني از سران يكي از بنياميه نقل ميكنند كه به آنها ميگفت: از غنا بپرهيزيد كه حيا را كم ميكند شهوت را ميافزايد شخصيت را در هم ميشكند و اگر ميبينيم كه در روايات اسلامي مكرر آمده كه غنا روح نفاق را در قلب پرورش ميدهد اشاره به همين حقيقت دارد. روح نفاق همان روح آلودگي به فساد و كنارهگيري از تحول و پرهيزكاري است. امام صادق (ع) فرمودند: «الغنا يورث النفاق و يعقب الفقر؛ غنا در دل روح نفاق را پرورش ميدهد و بدنبال خود بدبختي و فقر ميآورد».
ب ) غافل شدن از ياد خدا و فراموش كردن خدا نيز يكي ديگر از آثار زيان بار غنا و موسيقي است. امام صادق(ع) در تفسير آيه شريفه «واجتنبوا قول الزور؛ از گفتار باطل و ناروا بپرهيزيد» . فرمودند: مراد از قول زور در آيه شريفه غناست. گفتار باطل و ناروا هر چيزي است كه انسان را از خدا دور ميكند و از راه درست منحرف ميكند. امام صادق (ع) فرمودند: «الغنا مجلس لاينظرالله الي اهله و هو مما قال الله عزوجل: «ومن الناس من يشتري لهوالحديث ليضل عن سبيلالله»؛ مجلس غنا و خوانندگي مجلسي است كه خدا به اهل آن نمينگرد و آنها را مشمول لطفش قرار نميدهد. و اين مصداق همان چيزي است كه خداوند عز وجل فرموده: بعضي از مردم هستند كه سخنان بيهوده را خريداري ميكنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند». در اين روايت امام(ع) غنا و موسيقي را يكي از مصداقهاي گفتار بيهودهاي دانسته كه انسانهارا از راه خدا گمراه ميكند.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- تأثير موسيقي بر روان واعصاب حسين عبداللهي خوروش
2- اسلام و موسيقي حسين عبداللهي خوروش
3- موسيقي در سير تلاقي انديشهها اكبر ايراني
4- هشت گفتار (حقيقت موسيقي غنايي) اكبر ايراني
ج س 5 - اصل بر اباحه است، البته اين به معناي آن نيست كه هرگاه در حكم چيزي شك شود بتوان اين اصل را جاري ساخت؛ بلكه اجراي آن قيودي دارد، از جمله اين كه:
1- در موارد علم اجمالي جاري نيست؛
2- در شبهه قبل از فحص جاري نميباشد؛
3- در مواردي كه اصل «حاكم» يا «واردي» در كار باشد جريان نمييابد. بنابراين اصل اباحة در شبهات بعد از فحص و غير مقرون به علم اجمالي و خالي از اصل حاكم (اصل حكمي) يا وارد (اصل موضوعي) مقدم بر آن جريان مييابد.
