آیا مسح بر روی جوراب نازک صحیح است؟

 پرسش:

آیا مسح بر روی جوراب نازک صحیح است؟

پاسخ:

 مراجع تقلید در این‌باره می‌گویند:

در وضو، مسح كردن از روى جوراب و كفش باطل است، ولى اگر به واسطۀ سرماى شديد(1) يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها، نتوان كفش يا جوراب را بيرون آورد،(2) مسح كردن روی آنها، اشكال ندارد و وضو صحیح است.(3)

البته بیشتر مذاهب اهل سنت، مسح از روی کفش یا جوراب را، بجای شستن پاها (حتی در حال اختیار)، جایز شمرده‌اند.(4) لذا فقهای شیعه، یکی از موارد جواز مسح به این شکل را در جایی می‌دانند که نیاز به تقیه باشد.

1. یعنی سرما به قدری زیاد باشد که انسان با انجام مسح به صورت عادی به عسر و حرج بیافتد، اما اگر سرما زیاد بود، ولی فرد می‌توانست در وقت نماز جایی وضو بگیرد که به شکل عادی مسح کند، مسح روی جوراب یا کفش صحیح نیست.

2. آیات عظام خویی و تبریزی: (... در این صورت باید تيمّم نمايد و اگر تقيّه در بين باشد، مسح بر جوراب و كفش نموده و (آیت الله تبریزی: بنابر احتیاط مستحب) تيمّم نيز بنمايد).

3. آیت الله سيستانى: (احتياط واجب آن است كه مسح بر جوراب و كفش نموده و تيمّم نيز نمايد، و اگر تقيّه در بين باشد مسح بر جوراب و كفش كفايت مى‌كند)؛ آیت الله زنجانى: (و احتياط مستحب آن است كه تيمم نيز بنمايد)؛ ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 159، م 259، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

4. ر.ک: مغنيه، محمد جواد، الفقه على المذاهب الخمسة، ج‌1، ص 37، دار التيار، بيروت، دهم، 1421 ه‍ ق؛ مكارم شيرازى، ناصر، شيعه پاسخ مى‌گويد، ص 207، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب (ع)، قم، هشتم، 1428 ه‍ ق.