حکم مشروبات الکلی از دیدگاه اسلام چیست ؟

همکار پاسخگو خون و شراب

 پرسش:

حکم مشروبات الکلی از دیدگاه اسلام چیست و اگر کسی با نوشیدن شراب عقلش را از دست ندهد باز هم گناه و حرام است و علت حرمت آن چیست؟
پاسخ‏:

با سلام و عرض ادب و احترام 

شراب به خاطر زيان‏هاى گوناگون و عواقب شوم تحريم گرديده است و آثار شوم شراب از نظر روحى و روانى و جسمى واجتماعي اصلاً قابل مقايسه با منافع ناچيز اقتصاد ي و احياناً جسمى (در معالجه برخى امراض) نمى‏ باشد. ملاك امتياز آدمى بر ساير جان داران عقل او است و به خاطر عقل است كه انسان علم و دانش مى‏ اندوزد. همه ترقيات و پيشرفت‏هاى جوامع بشرى ثمره علم ودانش بشرى است و شراب عقل را گرچه در مدت محدود زايل مى‏ كند.
زايل شدن عقل انساني تنها يكي از دلايل و مضرات است ، پس نمي توان گفت (بنابر فرض)براي كسي كه چنين اثري ندارد يا نوشيدن مقدار كم اشكال ندارد .
قرآن كريم مى‏ فرمايد: «درباره شراب و قمار از تو سؤال مى‏ كنند، بگو: در آن‏ها گناه بزرگى است، و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارند (ولى) گناه (و مفسده) آن‏ها از نفع آن‏ها بيشتر است».(1)
يا در آيه ديگر به صراحت مي فرمايد: «شراب و قمار .... پليد و عمل شيطاني است » (2)
و در آيه بعد مي فرمايد: « شيطان با ابزار شراب و قمار بذر دشمني و كينه را در بين شما مي پراكند» (3)
روشن است كه با توجه به اين آيات صرفاً زوال عقل مد نظر نيست ، بلكه دلالت بر خباثت و زشتي در اصل آن دارد و نيز استفاده شيطاني كه از آن مي شود.
امام رضا (ع) فرمود : خداي تعالي شراب را بدان جهت حرام كرد كه مايه فساد و باز داشتن عقل از درك حقايق واز بين بردن شرم وحيا است 0 (4 )
اين مسئله كاملاً منطبق بر عقل و منطق است، چيزى كه ضررش بسيار بيشتر از منفعت آن باشد، انسان عاقل از آن پرهيز مى‏ كند و در دين نيز از آن نهى و تحريم شده است و قاعده اهم و مهم نيز بر همين اساس است.
براى روشن شدن زيان‏هاى شراب، قسمتى از اخرين نظرهاى دانشمندان روان شناس و پزشكان را در مورد زيان‏هاى شراب مى‏ آوريم:
اثر الكل در عمر:
يكى از دانشمندان مشهور غربى اظهار مى ‏دارد كه هر گاه از جوانان 21 تا 23 ساله معتاد به مشروبات الكلى 51 نفر بميرند، در مقابل از جوان‏هاى غير معتاد ده نفر هم تلف نمى‏ شوند. دانشمند مشهور ديگرى ثابت كرده است كه جوان‏هاى 20 ساله كه انتظار مى‏ رود پنجاه سال عمر كنند، در اثر نوشيدن الكل بيش‏تر از 35 سال عمر نمى‏ كند.
زيان‏هاى اجتماعى الكل:
طبق آمارى كه پزشك قانونى شهر «نيون» در 1961 تهيه نموده، جرائم اجتماعى الكليست‏ها از اين قرار است: مرتكبين قتل‏هاى عمومى 50 در صد، ضرب و جرح 77/8 درصد، سرقت 88/5 درصد، جرائم جنسى، 88/8 در صد 0اين آمار نشان مى‏دهد كه اكثريت قاطع جنايات و جرائم بزرگ در حال مستى روى مى‏دهد.(6)
آنچه در اين آمارها آمده تنها گوشه‏اى از آثار و مضرات شراب، آن هم از نظر جسمانى و مادى است امّا آثار مخرب اجتماعى و روحى و معنوى آن بسيار بزرگ‏تر و عظيم‏تر است.
پى نوشت‏ها:
1. بقره (2) آيه 219.
2. مائده (5) آيه 90
3. مائده (5) آيه 91 0
4 مستدرك الو سائل ج3 ص137 0
5 وسائل الشيعه ابواب اشربة المحرمة باب 12 حديث 1 ج 17 ص 250 0
6. تفسير نمونه، ج 2، ص 74 و 75. براى اطلاع بيشتر از مضرّات مشروبات الكلي بهتر است به همين آدرس مراجعه فرماييد.

جوشاندن انگور جهت تهیه مربا چه حکمی دارد؟

امیر خون و شراب

پرسش:

در یک مجله ی آشپزی برای تهیه ی مربای انگور نوشته بود: انگور را بجوشانید،سپس آنرا صاف کرده،مجددا با شکر خوب بجوشانید تا قوام بیاید.
آیا این انگور مشکل پیدا نمیکند؟ آیا نجس میشود؟

پاسخ:

با سلام .

آیت الله خامنه ای: اگر فقط مقداری از انگور تبخیر شود خوردن آن حرام است مگر اینکه دو سوم آن تبخیر شود و شیره شود.

 آیت الله مکارم شیرازی:‌ خوردن چنین مربای انگوری اشکال دارد.

 آیت الله وحید خراسانی: اگر انگور يا آب انگور به واسطه پختن جوش بيايد ، پاك ولى خوردن آن حرام است ، و اگر به غير آتش جوش بيايد خوردن آن حرام و بنابر احتياط نجس است.آب انگورى كه به آتش جوش بيايد ، حرام مى شود ، و اگر آن قدر به آتش بجوشد كه دو قسمت آن كم شود و يك قسمت آن بماند ، حلال مى شود ، و در بالا گذشت كه به جوش آمدن به آتش نجس نمى شود ، و اگر به غير آتش جوش بيايد حرام و بنابر احتياط واجب ،نجس مى شود ، و احتياط واجب آن است كه به غير از سركه شدن پاك و حلال نمى شود.

 آیت الله شبیری زنجانی:‌ اگر انگور و آب انگور به خودى خود يا به سبب پختن جوش بيايد، خوردن آن حرام و بنابر احتياط نجس مى‌باشد. مگر دو سوم آن به سبب جوشیدن کم شود

 آیت الله فاضل لنکرانی: اگر آب انگور به وسیله پختن یا خود به خود جوش بیاید خوردن آن حرام می شود، ولی نجس نیست، لیکن اگر بعد از جوش آمدن به مقداری جوشانده شود که در اثر جوشاندن دوسوم آب انگوراز بین برود و تبخیر شود، خوردن آن حلال می شود.

منبع :

استفتاء‌ از سایت مراجع عظام

آیا خوردن اندکِ شراب هم حرام است؟

دانشور خون و شراب
پرسش:

خوردن الكل از آن جهت حرام است كه موجب مي شود عقل از حالت طبيعي خارج گردد، ولي اگر شخص به اندازه اي مصرف كند كه موجب خارج شدن او از حالت طبيعي نشود، چرا حرام است؟

پاسخ:

با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم
مشروبات الكلي مست كننده، حرام و نجس است و خوردن كم يا زياد آن فرقي نمي كند.(1) قرآن صريحاً آن را رجس و پليد و از عمل شيطان مي داند: "انّما الخمر و الميسر و الأنصاب و الأزلام رجِْس مِن عمل الشيطان؛ شراب و قمار و بت ها همه پليد هستند و از اعمال شيطان محسوب مي شوند".(2)
در روايات از آن بسيار مذمت شده، حتي نشستن سر سفره اي كه در آن شراب باشد، تحريم شده است. به قول امام صادق(ع) تمام انبيا خمر را حرام كرده اند.(3) و پيامبر(ص) فرمود: "خمر و ايمان در يك قلب جمع نمي شود".(4) يعني كسي كه شراب مي نوشد، مؤمن نيست و نور ايمان از قلب او زدوده مي شود.
از خمر به عنوان "ام الفواحش" (مادر بدي ها) و "امّ الخبائث" (ريشة پليدي ها) و "مفتاح الشرّ" (كليد شرّ) ياد شده است. اگر كسي خمر بنوشد، تا چهل شبانه روز نماز او قبول نيست.(5)
شرابخوار از نظر اخلاقي فاسق و گناهكار است.
ملاك در حرمت خمر آثار و مفاسدي در آن نهفته است، كه يكي از آن ها مي تواند زائل شدن عقل باشد ولي از ديگر آثار و مفاسد آن و اين كه ميزان آن چقدر است، اطلاع كافي نداريم. مثلاً نمي دانيم آيا حرمت شراب فقط به خاطر مست كنندگي و زوال عقل است، يا علت هاي ديگر هم دارد.
يكي از سؤالاتي كه من خودم با آن خيلي روبرو شده ام راجع به حرمت گوشت خوك است. اين طور سؤال مي كردند كه گوشت خوك حرام است و البته خيلي دستور حكيمانه اي بوده است.در آن زمان مردم گوشت خوك را نمي شناختند. ميكربي كه در آن بود(تريشين) عوارض بسياري براي خورنده به وجود مي آورد... خداوند به پيغمبر دستور داد كه به مردم بگو: از خوردن گوشت خوك خودداري كنند. حرام بودن گوشت خوك به واسطة ميكروبي است كه در بدن آن وجود دارد، ولي امروز به واسطة پيشرفت هاي عظيم علمي كشف شده كه ضرر اين گوشت از چيست و راه از ميان بردن آن هم كشف شده و به وسائل مختلفي ميكروب را از بين مي برند؛ بنابراين دليلي كه براي حرمت گوشت خوك وجود داشته است، ديگر امروز وجود ندارد؛ پس امروز ما اگر گوشت خوك را بخوريم، بر خلاف دستور اسلام رفتار نكرده ايم. اگر پيغمبر امروز باشد و از او سؤال كنيم با وسايلي كه جديداً پيدا شده است، باز گوشت خوك را نخوريم، لابد خواهد گفت: نه، ديگر حالا مي توانيد بخوريد. آن روز كه ما گفتيم، وسايلي براي از بين بردن ميكروب نبوده است و حالا كه هست، ديگر مانعي ندارد.
بنده آن جا گفتم: بعضي از مقدمات اين حرف درست است، ولي بعضي ديگر از مقدماتش ناقص است. اين مطلب كه هر حكم در اسلام، دليلي دارد، درست است. اين را علماي اسلام به اين ترتيب بيان مي كنند كه در هر دستوري از اسلام، حكمت يا حكمت هايي نهفته است. به تعبيري كه علماي فقه و اصول مي گويند: احكام تابع مصالح و مفاسد واقعي است؛ يعني اگر اسلام چيزي را حرام كرده، چون مفسده اي داشته، حرام كرده است؛ خواه مفسدة جسمي باشد، خواه روحي؛ خواه به زندگي فردي بستگي داشته باشد، و خواه به زندگي اجتماعي. در هر حال ضرري در آن بوده كه حرام شده است... ولي يك مطلب ديگر هست و آن اين كه فرض كنيم كسي پيدا شود كه برايش يقين شد اسلام كه گفته گوشت خوك حرام است، فقط به خاطر ميكروبي است كه امروز كشف شده است؛ پس حالا ديگر گوشت خوك حلال است، ولي ما قبول نخواهيم كرد، زيرا ممكن است براي چيزي كه حرام شده است، ده ها خطر وجود داشته باشد و امروز علم يكي از آن ها را كشف كرده و بقيه هنوز مانده باشد. علم، پني سيلين را كشف و آثارش را بيان مي كند و تمام مردم به آن روي مي آورند. بعد از چند سال متوجه مي شوند ضررهايي هم دارد و لااقل براي همة مريض ها تجويز نمي كنند. علم، گوشه اي را كشف مي كند و گوشة ديگر پنهان مي ماند. حالا براي مجتهد چگونه يقين پيدا شود علت اين كه اسلام گفته گوشت خوك حرام است، منحصر به ميكروبي است كه علم كشف كرده است؟!
غير از ميكرب تريشين جديداً بيماري كرم كدو و يك نوع بيماري انگلي نيز كشف شده و آينده هم كشفيات ادامه دارد. تازه علم مضرات مادي و جسماني را مي تواند كشف كند، مضرات معنوي و روحي چه؟ در بعضي از روايات آمده: خوردن گوشت خوك باعث بي قيدي انسان در مقابل ناموس مي شود. اين را كه ديگر علم نمي تواند بگويد.
پس اوّل بايد همة مضرات مادي و معنوي گوشت خوك را كشف كرد، سپس داروهاي ضد آن را اختراع كرد، پس از آن چنين پرسشي را مطرح كرد و اين هم تا قيامت زمينه دارد؛ پس حلال محمد(صلي الله عليه و آله و سلّم) حلال تا قيامت و حرام، حرام است تا آخرت.
نپختگي است كه وقتي انسان فلسفه اي را دربارة احكام پيدا كرد، بگويد هر چه هست، همين است، مثلاً دربارة مشروبات الكلي كسي بگويد: علت اينكه مشروب حرام است، اين است كه براي كبد و قلب مضرّ است، ولي تجربيات نشان داده است كه اگر كسي به مقدار كم مصرف كند، نه فقط مضرّ نيست، بلكه نافع است؛ پس شراب كمش حلال و زيادش حرام است. اين هم باز دستپاچكي است. انسان بايد در اين جور مسايل سرعت به خرج ندهد. آيت الله بروجردي به يكي از مسئولان مبارزة جهاني با الكل فرمود: بشر اگر يك قطرة شراب را مجاز بداند، قطره قطره خواهد خورد... .
بعضي از افراد در قديم مي گفتند علت حرمت شراب زايل كردن عقل است، ولي ما طبيعتي داريم كه در ما شراب ايجاد مستي نمي كند؛ پس شراب بر ما حلال و بر ديگران حرام است! اين جور نيست. اوّلاً ممكن است ده ها دليل براي حرمت شراب وجود داشته باشد كه هنوز به آن ها نرسيده ايم. ثانياً يك شيء حرام ولو اين كه يك ذره اش آن خاصيت را نداشته باشد، ولي بايد آن را به طور كامل حرام كرد كه مردم اصلاً به سوي آن نروند.
تازه خيلي از چيزها است كه انسان خيال مي كند آن اثر را در او ندارد، ولي در واقع همان اثر را مي گذارد، ولي خودش متوجه نمي شود. شايد اندك اندك اثر نامطلوب خود را بگذارد. تازه كسي كه عقلش ضايع شود، از كجا مي تواند بفهمد؟! اگر از او سؤال كنيم كه آيا سالم هستي، مي گويد: بله! اگر هم منحصر در زوال عقل بود (كه چنين نيست) معيار و ميزان شخصي هم ندارد.

1. توضيح المسائل مراجع، ج 2، مسئلة 2633 و 2634.
2. مائده (5) آية 91.
3. ميزان الحكمه، عنوان 1122، حديث 5129 و 5128.
4. همان.
5. همان، عنوان 1126، حديث 5145

چرا خونِ درونِ بدن نجس نیست؟

دانشور خون و شراب
پرسش:

خون درون بدن با خون بيرون آمده از آن چه تفاوتى دارد كه يكى پاك و ديگرى نجس است؟

پاسخ:

با سلام و ادب

از پرسش چنين برمى آيد كه مراد شما اين است: تفاوت خون درون بدن و خونى كه از آن بيرون مى آيد، از نظر شيميايى و باكترى ها و... چيست كه اين تفاوت باعث پاك بودن خون درون بدن و نجس بودن خون بيرون از آن شده است؟
 
نبايد علّت پاك بودن يا نجس بودن جسمى را تنها در تفاوتهاى آزمايشگاهى و مادّى پى جست و مثلا اگر خون درون بدن و خون بيرون آمده هيچ تفاوتى از نظر آزمايشگاهى با يكديگر نداشته باشند، گمان بريم كه از نظر شرعى نيز بايد چون يكديگر باشند. چنين نگرشى، بسيار خطرناك است; زيرا علل مؤثّر در جهان و طبيعت تنها علل مادّى نيستند و علل ماوراى مادّه نيز مؤثّر و بلكه دامنه تأثيرشان از علل مادّى بيشتر و پيچيده تر است. ولى چون براى انسان علّتهاى مادّى محسوسترند، او از تأثير علل غيرمادّى و معنوى غلفت مى كند و تمام امور را بر محور مادّه توجيه مى كند. براى كسى كه به دين آسمانى پايبند است، داشتن چنين نظرى درست نيست; زيرا شرع مقدّس احكام را بر مبناى مصالح كامل مادّى و معنوى انسان وضع كرده است و اگر، به فرض، از نظر مادّى دليلى براى وضع حكمى نباشد، نبايد آن را ردّ كرد; چرا كه نيمى از آن، يعنى دليل معنوى از نظر دور مانده است. براى روشن شدن مطلب مثالى مى زنيم: فرض كنيد شخصى تنها به جنبه هاى مادّى امور نظر دارد و چيزى ديگر را مورد توجّه قرار نمى دهد. از نظر چنين شخصى دزديدن سيب نبايد هيچ اشكالى داشته باشد; زيرا سيب ميوه اى است مقوّى و حاوى انواع ويتامين ها و املاح معدنى و براى بدن مفيد است.
 
ولى چرا دزديدن سيب روا نيست؟ زيرا تنها مقوّى بودن و مفيد بودن سيب مطرح نيست. يا از نظر پزشكى مقدارى اندك از الكل زيانبار نيست; پس در ديدگاه مادّى موضوع تحريم الكل بيهوده به نظر مى رسد. ولى تفكّر مذهبى چنين قضاوتى را ناروا مى داند و تنها از دريچه تنگ مادّيات به مسائل نمى نگرد. پس، اين كه خون درون بدن و خون خارج شده، از نظر شيميايى و فيزيكى و ديگر جنبه هاى مادّى با يكديگر تفاوتى ندارند، دليل بر انكار حكم شرع نمى تواند باشد.

چرا شراب با اين كه فوايدي دارد، حرام شده است؟

دانشور خون و شراب
پرسش:

چرا شراب با اين كه فوايدي دارد، حرام شده است؟

پاسخ:

با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم

شراب به خاطر زيان‏هاي گوناگون و عواقب شوم تحريم گرديده است و آثار شوم شراب از نظر روحي و رواني و جسمي و... اصلاً قابل مقايسه با منافع ناچيز اقتصاد و احياناً جسمي (در معالجه برخي امراض) نمي‏باشد. ملاك امتياز آدمي بر ساير جان داران عقل او است و به خاطر عقل است كه انسان علم و دانش مي‏اندوزد. همه ترقيات و پيشرفت‏هاي جوامع بشري ثمره علم ودانش بشري است و شراب عقل را گرچه در مدت محدود زايل مي‏كند.
قرآن كريم مي‏فرمايد: "درباره شراب و قمار از تو سؤال مي‏كنند، بگو: در آن‏ها گناه بزرگي است، و منافعي (از نظر مادي) براي مردم در بردارند (ولي) گناه (و مفسده) آن‏ها از نفع آن‏ها بيشتر است".(1)
اين مسئله كاملاً منطبق بر عقل و منطق است، چيزي كه ضررش بسيار بيشتر از منفعت آن باشد، انسان عاقل از آن پرهيز مي‏كند و در دين نيز از آن نهي و تحريم شده است و قاعده اهم و مهم نيز بر همين اساس است.
در آيات قران قمار و شراب امري پليد و شيطاني دانسته شده است كه دو ابزار مهم شيطاني‏اند "شيطان مي‏خواهد كه به وسيله شراب و قمار در شما انسان‏ها دشمني و كنيه ايجاد كند".(2)
براي روشن شدن زيان‏هاي شراب، قسمتي از اخرين نظرهاي دانشمندان روان شناس و پزشكان را در مورد زيان‏هاي شراب مي‏آوريم:
اثر الكل در عمر:
يكي از دانشمندان مشهور غربي اظهار مي‏دارد كه هر گاه از جوانان 21 تا 23 ساله معتاد به مشروبات الكلي 51 نفر بميرند، در مقابل از جوان‏هاي غير معتاد ده نفر هم تلف نمي‏شوند. دانشمندان مشهور ديگري ثابت كرده است كه جوان‏هاي 20 ساله كه انتظار مي‏رود پنجاه سال عمر كنند، در اثر نوشيدن الكل بيش‏تر از 35 سال عمر نمي‏كند.
زيان‏هاي اجتماعي الكل:
طبق آماري كه پزشك قانوني شهر "نيون" در 1961 تهيه نموده، جرائم اجتماعي الكليست‏ها از اين قرار است: مرتكبين قتل‏هاي عمومي 50 در صد، ضرب و جرح 77/8 درصد، سرقت 88/5 درصد، جرائم جنسي، 88/8 در صد اين آمار شنان مي‏دهد كه اكثريت قاطع جنايات و جرائم بزرگ در حال مستي روي مي‏دهد.(3)
آنچه در اين آمارها آمده تنها گوشه‏اي از آثار و مفردات شراب، آن هم از نظر جسماني و مادي است امّا آثار مخرب اجتماعي و روحي و معنوي آن بسيار بزرگ‏تر و عظيم‏تر است.

1. بقره (2) آيه 219.
2. تفسير نمونه، ج 2، ص 74 و 75. براي اطلاع بيشتر از مضرّات مشروبات الكل بهتر است به تفسير نمونه، ج 5، ص 74 مراجعه فرماييد.
3. مائده (5) آيه 91.
واحد پاسخ به سؤالات دفتر تبليغات اسلامي

Publish modules to the "offcanvas" position.