پرسش:

اگر مسافر بخواهد قصد ماندن ده روز کند ولی از اول، قصد خارج شدن از آن محل به مقداری کمتر از مسافت شرعی دارد، آیا نمازش تمام است یا شکسته؟

پاسخ:

با سلام و ادب

امام خمینی: مسافرى كه مى‌خواهد ده روز در محلى بماند، باید قصد ماندن تمام ده روز را در آن محل داشته باشد، اگر از اوّل قصد داشته باشد كه در بين ده روز به اطراف آنجا برود چنانچه جايى كه مى‌خواهد برود مربوط به همان شهر باشد و یا مربوط به کشت زارها و باغ های اطراف همان شهر باشد به مقدارى باشد كه رفتن به آن جا منافى با صدق اقامت در بلد نباشد بايد در تمام ده روز نماز را تمام بخواند. ولى چنانچه بخواهد تا كمتر از چهار فرسخ برود، چنانچه در نيّت او باشد كه در بين ده روز فقط يك مرتبه برود و بيش از دو ساعت رفتن و برگشتن را طول ندهد، در همه ده روز بايد نمازش را تمام بخواند. اگر بیش از این مقدار باشد نمازش شکسته است. (1)
آیت الله خامنه ای: مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند اگر از اوّل قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آنجا تا کمتر از چهار فرسخ برود به مقداری که عرفا بگویند ده روز در یک محل مانده است، (مثل آنکه بنا دارد در تمام ده روز چند ساعتی از یک روز یا یک شب یا بیش از آن تا ثلث یک روز یا ثلث یک شب، برای یکمرتبه؛ یا چند بار که مجموع آن از ثلث یک روز یا ثلث یک شب بیشتر نباشد از آنجا خارج شود) به قصد اقامت ضرری نمی زند و نماز تمام است. ولی اگر هنگام قصد ده روز؛ در نیّتش باشد که بیشتر ازاین مقدار خارج شود، قصد اقامت محقق نمی شود و نماز در آنجا شکسته است. (2)
آیت الله مکارم: مسافرى كه قصد اقامت ده روز در محلّى كرده، اگر از اوّل قصد داشته باشد كه در بين ده روز به اطراف برود چنانچه جايى كه مى‏خواهد برود به اندازه‏اى‏ دور نيست كه جزء مسافرت محسوب شود بايد نماز را تمام بخواند، امّا اگر طورى است كه جزء مسافرت محسوب مى‏شود بايد تمام ده روز را شكسته بخواند. (3)
آیت الله سیستانی: مسافرى كه مى‌خواهد ده روز در محلى بماند، باید قصد ماندن تمام ده روز را در آن محل داشته باشد، واگر از اوّل قصد داشته باشد كه در بين ده روز به اطراف آنجا كه عرفاً جايى ديگر به حساب مى‌آيد و فاصله آن از چهار فرسخ كمتر است برود، اگر مدّت رفتن و آمدنش به اندازه‌اى باشد كه در نظر عرف با اقامت ده روز منافات ندارد، نماز را تمام بخواند و چنانچه منافات داشته باشد نماز را شكسته به جا آورد. مثلا اگر از اوّل قصد داشته باشد كه تمام يك روز يا تمام يك شب از آنجا خارج شود با قصد اقامت منافات دارد و بايد نماز را شكسته به جا آورد ولى چنانچه قصدش اين باشد كه مثلا در نصف روز خارج شده و سپس برگردد، هر چند برگشتنش بعد از رسيدن شب باشد، بايد نماز را تمام به جا آورد؛ مگر در صورتى كه اين طور خارج شدن او به مقدارى تكرار شود كه عرفاً بگويند در دو جا يا بيشتر اقامت دارد. (4)
آیت الله زنجانی: مسافرى كه مى‌خواهد ده روز در محلى بماند اگر از اول قصد داشته باشد در بين ده روز از آن محل و اطراف آن كه عرفاً جزء محل به حساب مى‌آيد؛ مانند باغات اطراف شهر، خارج شود، چنانچه خوابگاهش در اين محل باشد كافى است و لازم نيست تصميم داشته باشد در روز يا اوايل شب به محل برگردد و اگر بخواهد هر روز نيز به خارج محل برود مانعى ندارد.(5)
آیت الله وحید: مسافری که می خواهد ده روز در محلّی بماند باید قصد ماندن تمام ده روز را در آن محل داشته باشد. اگر از اوّل قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آن جا – که به قدر حدّ ترخّص تا کمتر از چهار فرسخ دورباشد- برود.
اگر مدت رفت و آمد یک یا دو ساعت باشد و محل اقامت برگردد نماز تمام است.
اما اگر مثلا تمام روز یا شب خارج شود نماز شکسته است ودر غیر این صورت به احتیاط واجب نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند. (6)
آیت الله صافی: مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند، در صورتی باید نماز را تمام بخواند که بخواهد تمام ده روز را در یکجا بماند. پس اگر بخواهد مثلا ده روز در دو محل بماند بماند باید نماز را شکسته بخواند.
مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند، باید از اول قصد ماندن ده روز در آن محل یا توابع آن مانند باغ ها آن محل را داشته باشد و اگر از اول قصد بیرون رفتن از آن محل و توابع آن را داشته باشد، هرچند به حد ترخص نرسد باید شکسته بخواند. (7)

1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسأله 1338.
2. آیت الله خامنه ای، اجوبه الإستفتائات، سؤال 665و 657.
3. آیت الله مکارم، توضیح المسائل، مسأله 1167.
4. آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، مسأله 1323.
5. آیت الله زنجانی، توضیح المسائل، مسأله 1347.
6. آیت الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسأله 1346.
7. آیت الله صافی گلپایگانی، توضیح المسائل، مسأله 1347.

پرسش :

اگر کسی کثیر السفر باشد یا شغلش در سفر باشد، ایا در سفر های غیر شغلی نمازش شکسته است یا تمام؟

پاسخ:

به نظر آیت الله خامنه ای و ایت الله وحید خراسانی، و آیت الله مکارم شیرازی در سفر غیر شغلی نمازش شکسته است. (1)
به نظر و آیت الله سیستانی و آیت الله شبیری زنجانی، تا زمانی که کثیر السفر باشد در تمام مسافرت ها حتی سفر غیر کاری نیز نماز تمام است.(2)

1. آیت الله خامنه ای، اجوبة الإستفتائات، سؤال445 ؛ سایت آیت الله خراسانی، احکام نماز مسافر، سؤال 178؛ آیت الله مکارم استفتائات، ج3، سوال 253.
2. آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، مسأله 1296؛ آیت الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، مسأله 1317؛ سؤال از دفتر آیت الله زنجانی.