پرسش:
با سلام خدمت شما حاجی عزیز
من اوقات نماز مثل مخصوص و مشترک و فضیلت رو ندونستم چه زمان هایی هستند لطف می کنید توضیح بدید؟
خیلی خیلی ممنونم.یا علی
پاسخ:
با سلام و احترام خدمت شما و تشکر از حضورتون.
چشم بنده اوقات نماز ها رو به ترتیب عرض میکنم و ان شالله که خوب متوجه بشید.
وقت نماز صبح
نزديك اذان صبح از طرف مشرق سفيده اى رو به بالا حركت مىكند كه آن را فجر اول (فجر كاذب) مىگويند; موقعى كه آن سفيده پهن شد،فجر دوم (فجر صادق) و اول وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعى است كه آفتاب بيرون مى آيد.
وقت فضيلت نماز صبح
وقت فضيلت نماز صبح از اول طلوع صبح صادق است تا پيدا شدن سرخى طرف مشرق (حمره مشرقيه) و در غير اين وقت تا قبل از طلوع آفتاب اگر نماز صبح خوانده شود،در وقت اجزا مى باشد، ولى مستحب است انسان نماز صبح را طورى بخواند كه هوا هنوز خوب روشن نشده باشد.
اول ظهر چه زمانى است؟
اگر چوب يا چيزى مانند آن را (شاخص) راست در زمين هموار فروبرند، صبح كه خورشيد بيرون مى آيد، سايه آن به طرف غرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا مى آيد، اين سايه كم مى شود و در شهرهاى ما در اول ظهر شرعى به آخرين درجه كمى مى رسد و ظهر كه گذشت سايه به طرف مشرق بر مى گردد و هر چه خورشيد رو به مغرب مى رود، سايه زيادتر مى شود، بنابراين وقتى كه سايه به كمترين درجه خود رسيد و دو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت،معلوم مى شود ظهر شرعى شده است، ولى در بعضى از شهرها، مثل مكه كه گاهى موقع ظهر سايه به كلى از بين مى رود بعد از آنكه سايه دوباره پيدا شد، معلوم مىشود ظهر شده است.
وقت مخصوص نماز ظهر و عصر
وقت مخصوص نماز ظهر،از اول ظهر است تا وقتى كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است كه به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد كه اگر كسى تا اين موقع نماز ظهر را نخواند ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را بخواند; البته بايد توجه داشت كه وقت مخصوص، براى مسافر و غيرمسافر فرق دارد.
وقت مشترك نماز ظهر و عصر
ما بين وقت مخصوص نمازظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترك نماز ظهر و عصر است و اگر كسى اشتباها نماز عصر را پيش از نماز ظهر بخواند و بعد از نماز ملتفت شود،نمازش صحيح است.
وقت فضيلت نماز ظهر و عصر
وقت فضيلت نماز ظهر از اول ظهر (زوال) است تا وقتى كه سايه شاخص به اندازه خودش شود -البته بعد از شروع به زياد شدن و اما آخر وقت فضيلت نماز عصر اين است كه سايه شاخص دو برابر خودش شود و اما در ابتداى وقت فضيلت نماز عصر، مشهور علما فرموده اند كه از ابتداى شروع سايه قسمت دوم شاخص. ولى حضرت امام مى فرمايند اظهر اين است كه ابتداى وقت فضيلت نماز عصر از وقتى است كه سايه شاخص به - خود برسد ولكن بعيد نيست كه از بعد از تمام شدن نماز ظهر باشد.
يادآورى احتياط واجب آن است كه نماز جمعه را از موقعى كه عرفا اول ظهر مى گويند تاخير نيندازد و اگر از اوايل ظهر تاخير افتاد، به جاى نماز جمعه نماز ظهر بخواند ولى بعضى مى گويند تا وقتى كه سايه شاخص مانند خودش بشود وقت دارد.
فرق غروب و مغرب
زمانى كه خورشيد از نظرها پنهان مى شود (در آخر روز) غروب ناميده مىشود و اما مغرب زمانى است كه سرخى طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بين برود; بعضى گفته اند كه آن سرخى طرف مشرق از روى سر ناپديد شود، ولى حضرت امام مى فرمايند: آن سرخى به سمت سر انسان نمى رسد، بلكه همان طرف مشرق مقدارى كه بالا مى آيد ناپديد مى گردد.
وقت مخصوص نماز مغرب و عشا
وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتى كه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد، كه اگر كسى مثلا مسافر باشد و تمام نماز عشا را در اين وقت بخواند،احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز مغرب نماز عشا را دوباره بخواند و وقت مخصوص نماز عشا موقعى است كه به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد،كه اگر كسى تا اين موقع نماز مغرب را نخوانده،بايد اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند; البته وقت مخصوص نماز عشا براى مسافر و غير مسافر فرق دارد.
وقت مشترك نماز مغرب و عشا
ما بين وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشا وقت مشترك نماز مغرب و عشا است كه اگر كسى در اين وقت اشتباها نماز عشا را پيش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز ملتف تشود نمازش صحيح است و بايد نماز مغرب را بعد از آن به جا آورد.
وقت فضيلت نماز مغرب و عشا
وقت فضيلت نماز مغرب، از اول مغرب است تا بر طرف شدن سرخى طرف مغرب، كه به آن حمره مغربيه و يا شفق هم مىگويند و اما وقت فضيلت نماز عشا از بعد از بر طرف شدن آن سرخى است تا - از شب.
چند نکته:
۱-در وقت خاص هریک از نماز ها نمیتوان نماز واجب دیگری را بر ان مقدم داشت یعنی در وقت خاص ظهر نماز عصر خوانده نمیشود در حالیکه در وقت خاص نماز عصر اگر هیچکدام خوانده نشده باشد عصر بر ظهر مقدم می شود و همچنین در مورد مغرب و عشا
۲- نمازهای مغرب و عشاء با رسیدن نیمه شب نه قضا می شود و نه میتوان به نیت ادا خواند بلکه میبایست به نیت ما فی الذمه - یعنی آنچه که گردن من است - خوانده شود و پس فرارسیدن صبح ( فجر اول) قضا میشود .
۳- ممکن است در بعضی فروعات فتاوای مراجع معظم تقلید با یکدیگر تفاوتهای کم وکوچکی داشته باشد که میبایست به رساله ی ایشان مراجعه شود .
۴- در شهرهایی مثل تهران به علت کثرت و بلندی ساختمانها و وجود غبار و دود غلیظ گاهی تشخیص این اوقات سخت خواهد بود که میبایست دقت کافی شود چرا که شرعا تا اطمینان به فرارسیدن وقت یک نماز حاصل نشود نمیتوان نماز را به جا آورد .
موفق باشید.
