پرسش:
صابران چه کساني هستند؟ با توجه به آيه 156 سوره بقره؟
پاسخ:
با سلام و احترام
علامه طباطبايي در تفسير کلمه صابران در اين آيه شريفه نوشته است :
صابران آن هايي هستند که هنگام مصيبت (انا لله و انا اليه راجعون ) مي گويند . مصيبت عبارت است از هر واقعه اي که آدمي با آن روبرو شود، چه خير و چه شر لکن جز در مواقع ناراحت کننده استعمال نمي شود. معلوم است که مقصود از گفتن (انا لله )صرف تلفظ به اين الفاظ و بدون توجه به معناي آن نيست حتي با گفتن و صرف توجه به معنا هم نيست بلکه بايد به حقيقت معنايش ايمان داشت، به اين که آدمي مملوک خدا است و مالکيت خدا به حقيقت ملک است و اين که دوباره بازگشتش به سوي مالکش مي باشد.
اين جا است که بهترين صبرتحقق پيدا مي کند، صبري که ريشه هر جزع و تأسفي را در دل مي سوزاند و قطع مي کند.پس اگر آدمي متوجه حقيقت ملک خداي متعال بشود و آن ملکيت را نسبت به خودش حساب کند، مي بيند که خودش ملک مطلق پروردگارش است . نيز متوجه مي شود که اين ملک ظاهري و اعتباري که ميان انسان ها دست به دست مي شود و از آن جمله ملک انسان نسبت به خودش و مالش و فرزندانش و هر چيز ديگر به زودي باطل خواهد شد و به سوي پروردگارش رجوع خواهد کرد .
بالاخره متوجه مي شود که خود او اصلا مالک هيچ چيز نيست، نه ملک حقيقي و نه مجازي . معلوم است که اگر کسي اين معنا را باور داشته باشد، ديگر معنا ندارد از مصائبي که براي ديگران تاثرآور است ،متاثر شود، چون کسي متاثر مي شود که چيزي از دارايي خود را از دست داده باشد .چنين کسي هر وقت گم شده اش پيدا شود و يا سودي به چنگش آيد، اگر چيزي از دستش برود ،غم ناک مي گردد .
اما کسي که معتقد است به اين که هيچ مالکيتي ندارد، ديگر نه از برخورد با مصيبت متاثر مي شود و نه با از دست دادن اموالي که در اختيار دارد، اندوهناک (و نه از رسيدن به سودي خوش حال ) مي شود. چگونه است کسي که ايمان به خدا دارد و مي داند مالک حقيقي فقط خداي متعال است، از مواجهه با مصيبت اندوه ناک مي شود ؟ (1)
علامه در تبيين مصداق" صابران " طبق مفاد آيه ، بيان داشت مصيبت هنگامي رخ مي دهد که آدمي با امري ناخوشايند روبرو شود . آن امر ناخوشايند بيشتر مربوط به از دست دادن جان و مال و فرزندان است. اگر انسان به اين نکته ايمان داشته باشد که هيچ گونه تعلق واقعي و نيز مالکيتي نسبت به خود و دنياي اطرافش ندارد ، هنگام بروز حوادث ناخوشايند با سلاح صبر آن را تحمل مي کند . ثمره تحمل رسيدن به درجه صابران است.
صابران کساني هستند که صبر را زينت زندگي خود مي کنند .اگر با سپر صبر به جنگ بلا بروند، آرامش واقعي را به دست خواهند آورد.
1-ترجمه تفسير الميزان ،ج 1 ،ص 531 و 533
