پرسش :
چرا اگر پدری فرزند خود را بکشد، قصاص نمیشود، ولی اگر همسر خود را بکشد قصاص میشود؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
شايد علت آن باشد که پدر منشأ پيدايش اين فرزند و نيز مسئول و متفکل رشد و پرورش و تربيت آن است که با زحمات طاقت فرسا و تحمل سختي هاي فراوان اين نهال وجودي خود که ثمر عمر اوست آبياري مي کند و اقدام به قتل فرزند گرچه بسيار نادر است، ولي مراعات اين حق سابق بر اين خطاي بزرگ، باعث تخفيف در مجازات مي شودوالبته اين بخشش، چيزي از زشتي کار او نمي کاهد. اما به لحاظ رعايت و حقوق سابق بر اين فرزند و سبک و سنگين کردن آن حقوق با اين جرم قدري از کفه مجازات کاسته مي شود.
در احكام اسلامى به جهت حق ولايت پدر بر پسر از يك طرف، مسئوليت هايى را براى پدر مقرر و معين نموده (مانند سرپرستى و نفقه و برآوردن نيازهاى فرزند در زندگى و نقشى كه پدر خانواده دارد) از طرف ديگر، احكام خاصى را براى پدر قرار داده است كه از جمله عدم قصاص و حق برداشت پدر از مال فرزند مى باشد.
در مورد قصاص، حكم اوليه اسلام بر قصاص مى باشدو براساس فلسفه خاصى كه در آن وجود دارد. براى رعايت همين فلسفه بايد تا جايى كه امكان دارد، استثنا نشود اما در مورد پدر به جهت حق ولايت استثنا شده است.
ولي اگر مردي همسر خود را بكشد ،مرد بر طبق قاعده قصاص مي شودونياز به استثناي وي از قصاص نبوده ولي چون با قصاص مرد، ضربه اقتصادي به خانواده تحميل مي شود، به اولياي زن تكليف شده براي جبران ضرر (در صورتي كه بخواهند قصاص كنند) نصف ديه مرد را بپردازند.
بديهي است مالي كه پرداخت خواهند كرد، مرد قاتل از آن بهره مند نمي شود، چون مورد قصاص قرار مي گيرد، بلكه افراد خانواده هستند كه مال به آن ها مي رسد؛ بنابراين هدف شارع از وضع اين حكم، در نظر گرفتن وضعيت خانواده مرد است، نه خود مرد كه مورد قصاص قرار مي گيرد.