آیا مراسم ترحیم برای اموات وجاهت شرعی دارد؟

پرسش:

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و تسلیت به مناسبت ایام شهادت زهرای مرضیه

آیا مجالس ترحیم برای اموات به سبك امروزی (مراسم سوم و هفتم و ... ) مستند شرعی دارد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

بسياري از چيزهايي كه هم اكنون در جامعه جزء سنت هاي فراموش نشدني مردم شده است فاقد وجاهت شرعي و ديني است . يكي از همان سنت ها مراسمي است كه هنگام فوت و خصوصا بعد از فوت تحت عنوان هاي مختلف برگزار مي شود.
در حالي كه برخي از اين كارها برعكس روايات و احكام ديني است.
در توضیح المسایل مراجع آمده است : اگر شخصي از خانواده اي رحلت كرد و از دنيا رفت مستحب است كه تا سه روز غذايي از بيرون تهيه كرده و براي بازماندكان ارسال كنند . این یکی از سنت های دینی است و اين سنت احتمالا تا به امروز در بعضي از كشورهاي اسلامي متداول است نقل شده در نقاطي از استان لرستان ايران مردم به اين مهم اهتمام داشته وعمل مي كنند.
امام باقر (ع) فرمود: سزاوار است همسايگان صاحب عزا به مدت سه روز براي صاحبان عزا طعام درست كنند. (1)
امام صادق (ع) فرمود: غذا خوردن نزد اهل مصيبت از كارهاي دوران جاهليت است و سنت (پسنديده) آن است كه براي آنان (عزاداران) طعام و غذا ارسال شود. آن گونه كه پيامبر اسلام (ص) درباره بازماندگان جعفر بن ابي طالب سفارش به ارسال طعام كردند(2) پس سنت اسلام اين است . البته گرفتن مجلس ترحيم و خواندن فاتحه بدون پذيرايي هاي مفصل خوب است ، تا ثواب فاتحه و ... به ميت واصل شود. و در عوض هزينه هاي هنگفتي كه مي شود، مي توان در راههاي بهتر و سودمند تر براي ميت و بازماندگان خرج كرده مانند وقف و ديگر صدقات جاريه، خدمات آموزش و پرورش، مدرسه سازي، ساختن راه ها و بناهايي كه عموم مردم از آن استفاده كنند و شناسايي افراد فقير و مستمند و رسيدگي به وضع آنان .
بنابراین در مورد مراسم سوم و هفتم و ... در روايات چيزي ذكر نشده است ، اما مراسم چهلم به خصوص متأثر از برپايي مراسم اربعين سالار شهيدان مي باشد.

 

 [1] سفينة‌ البحار، ج‌ 2، ص‌ 555.

[2] همان‌، ص‌ 556.

امام زمان(عج)! با خواندن روزانه ی دعای عهد با تو پیمان میبندم!

پرسش:

شرايط دعاي عهد را مي خواستم بدانم مثل زمان خواندن و ويژگي هاي شخص خواننده و غيره؟

پاسخ:

سلامی به روشنایی قلوب عارفان

برای خواندن دعای عهد نیاز به شرایط خاصی نیست. فقط مثل هر دعای دیگری بهتر است با حضور قلب و توجه خوانده شود. هر روز مداومت کنید بر خواندن این دعا. در این صورت هر روز با امام زمان علیه السلام عهد و میثاق بسته اید. سعی نمایید به این نعهد و میثاق در طول روز عمل کنید.
ادامه دعا ي نماز امام حسين (ع) چنين است:

اللهم أنت الذي استجبت لآدم و حواء إذ قالا ربنا ظلمنا أنفسنا و إن لم تغفر لنا و ترحمنا لنكونن من الخاسرين و ناداك نوح فاستجبت له و نجيته و أهله من الكرب العظيم و أطفأت نار نمرود عن خليلك إبراهيم فجعلتها بردا و سلاما و أنت الذي استجبت لأيوب إذ نادي مسني الضر و أنت أرحم الراحمين فكشفت ما به من ضر و آتيته أهله و مثلهم معهم رحمة من عندك و ذكري لأولي الألباب و أنت الذي استجبت لذي النون حين ناداك من الظلمات أن لا إله إلا أنت سبحانك إني كنت من الظالمين فنجيته من الغم و أنت الذي استجبت لموسي و هارون دعوتهما حين قلت قد أجيبت دعوتكما فاستقيما و غرقت فرعون و قومه و غفرت لداود ذنبه و تبت عليه رحمة منك و ذكري و فديت إسماعيل بذبح عظيم بعد ما أسلم و تله للجبين فناديته بالفرج و الروح و أنت الذي ناداك زكريا نداء خفيا فقال رب إني وهن العظم مني و اشتعل الرأس شيبا و لم أكن بدعائك رب شقيا و قلت يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ و أنت الذي استجبت للذين آمنوا و عملوا الصالحات لتزيدهم من فضلك فلا تجعلني من أهون الداعين لك و الراغبين إليك و استجب لي كما استجبت لهم بحقهم عليك فطهرني بتطهيرك و تقبل صلاتي و دعائي بقبول حسن و طيب بقية حياتي و طيب وفاتي و اخلفني فيمن أخلف و احفظني يا رب بدعائي و اجعل ذريتي ذرية طيبة تحوطها بحياطتك بكل ما حطت به ذرية أحد من أوليائك و أهل طاعتك برحمتك يا أرحم الراحمين يا من هو علي كل شي‏ء رقيب و لكل داع من خلقك مجيب و من كل سائل قريب أسألك يا لا إله إلا أنت الحي القيوم الأحد الصمد الذي لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا أحد و بكل اسم رفعت به سماءك و فرشت به أرضك و أرسيت به الجبال و أجريت به الماء و سخرت به السحاب و الشمس و القمر و النجوم و الليل و النهار و خلقت الخلائق كلها أسألك بعظمة وجهك العظيم الذي أشرقت له السماوات و الأرض فأضاءت به الظلمات إلا صليت علي محمد و آل محمد و كفيتني أمر معاشي و معادي و أصلحت لي شأني كله و لم تكلني إلي نفسي طرفة عين و أصلحت أمري و أمر عيالي و كفيتني همهم و أغنيتني و إياهم من كنزك و خزائنك و سعة فضلك الذي لا ينفد أبدا و اثبت في قلبي ينابيع الحكمة التي تنفعني بها و تنفع بها من ارتضيت من عبادك و اجعل لي من المتقين في آخر الزمان إماما كما جعلت إبراهيم الخليل إماما فإن بتوفيقك يفوز الفائزون و يتوب التائبون و يعبدك العابدون و بتسديدك يصلح الصالحون المحسنون المخبتون العابدون لك الخائفون منك و بإرشادك نجا الناجون من نارك و أشفق منها المشفقون من خلقك و بخذلانك خسر المبطلون و هلك الظالمون و غفل الغافلون اللهم آت نفسي تقواها فأنت وليها و مولاها و أنت خير من زكاها اللهم بين لها هداها و ألهمها تقواها و بشرها برحمتك حين تتوفاها و نزلها من الجنان علياها و طيب وفاتها و محياها و أكرم منقلبها و مثواها و مستقرها و مأواها فأنت وليها و مولاها

آثار نماز امام حسين (ع) در آيات و روايت چيست؟


1. نمازو اما م حسين (ع)
1. تعليم وضو به پيرمرد
عُيُونُ الْمَحَاسِنِ عَنِ الرُّويَانِيِّ: "أَنَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ مَرَّا عَلَي شَيْخٍ يَتَوَضَّأُ وَ لا يُحْسِنُ فَأَخَذَا فِي التَّنَازُعِ يَقُول:ُ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا أَنْتَ لا تُحْسِنُ الْوُضُوءَ فَقَالا: أَيُّهَا الشَّيْخُ كُنْ حَكَماً بَيْنَنَا يَتَوَضَّأُ كُلُّ وَاحِدٍ مِنَّا فَتَوَضَّئَا ثُمَّ قَالا: أَيُّنَا يُحْسِنُ قَالَ: كِلاكُمَا تُحْسِنَانِ الْوُضُوءَ وَ لَكِنَّ هَذَا الشَّيْخَ الْجَاهِلَ هُوَ الَّذِي لَمْ يَكُنْ يُحْسِنُ وَ قَدْ تَعَلَّمَ الانَ مِنْكُمَا وَ تَابَ عَلَي يَدَيْكُمَا بِبَرَكَتِكُمَا وَ شَفَقَتِكُمَا عَلَي أُمَّةِ جَدِّكُمَا"[المناقب، ج3، ص400].
2. اقامه كننده نماز
أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ[كافي، ج4، ص574].
(در زيارتنامه مي‏خوانيم كه من شهادت مي‏دهم كه تو نماز را به پا داشتي در حالي كه عقل‏ها حيران و چشم‏ها گريان بود)[پيشواي شهيدان، آية الله صدر].
3. نماز باران
مردم كوفه از كمبود باران گله داشتند. خدمت حضرت علي(ع)رسيدند و درخواست طلب باران كردند. حضرت(ع)به امام حسين(ع)دستور استسقاء داد. امام(ع)دعا كردند، باران فراواني آمد.
قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع):جَاءَ أَهْلُ الْكُوفَةِ إِلَي عَلِيٍّ (ع) فَشَكَوْا إِلَيْهِ إِمْسَاكَ الْمَطَرِ وَ قَالُوا لَهُ: اسْتَسْقِ لَنَا. فَقَالَ لِلْحُسَيْنِ (ع) قُمْ وَ اسْتَسْقِ فَقَامَ وَ حَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَي عَلَيْهِ وَ صَلَّي عَلَي النَّبِيِّ وَ قَالَ اللَّهُمَّ مُعْطِيَ الْخَيْرَاتِ وَ مُنْزِلَ الْبَرَكَاتِ أَرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْنَا مِدْرَاراً وَ اسْقِنَا غَيْثاً مِغْزَاراً وَاسِعاً غَدَقاً مُجَلِّلا سَحّاً سَفُوحاً فِجَاجاً تُنَفِّسُ بِهِ الضَّعْفَ مِنْ عِبَادِكَ وَ تُحْيِي بِهِ الْمَيْتَ مِنْ بِلادِكَ آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ فَمَا فَرَغَ (ع) مِنْ دُعَائِهِ حَتَّي غَاثَ اللَّهُ تَعَالَي غَيْثاً بَغْتَةً وَ أَقْبَلَ أَعْرَابِيٌّ مِنْ بَعْضِ نَوَاحِي الْكُوفَةِ فَقَالَ: تَرَكْتُ الاوْدِيَةَ وَ الاكَامَ يَمُوجُ بَعْضُهَا فِي بَعْضٍ[بحارالانوار، ج44، ص187].
4. درخواست دعا در نماز شب از خواهر
حضرت به خواهرش فرمود:لاتنسني في صلوة اللّيل[هزار و يك نكته از زينب بنت أميرالمؤمنين (عليهما السّلام)، ص18].
5. هديه به خاطر آموزش نماز
امام حسين(ع)به معلمي كه سوره حمد به فرزندش ياد داد هداياي بسياري داد كه مورد اعتراض واقع شد، ولي امام(ع)مي‏فرمود: سوره حمد كجا و اين هدايا كجا؟
2. نماز وعاشورا
1. قبل از عاشورا
1. نامه كوفيان
مردم كوفه در اولين نامه به امام حسين(ع)نوشتند كه ما حاكم كوفه را قبول نداريم. پشت سر او نماز نمي‏خوانيم. او نماز جماعت و جمعه را براي دربار خود اقامه مي‏كند نه مردم.[سخنان امام حسين (ع) از محمد صادق نجمي].
2. مكه ومدينه
بيشتر تبليغات و ملاقات‏هاي امام حسين(ع)در مكّه در مسجد الحرام بود.
امام حسين(ع)در شب آخر در مدينه نيمه شب به مسجد النّبي آمد و نمازخواند و خداحافظي كرد و سپس كنار قبر امام حسن(ع)آمد و نماز خواند و خداحافظي كردند.
3. سخنراني بعد از نماز
معاويه به شخصي گفت: درمسجد پيامبر(ص)در مدينه آن كه هر گاه سخن مي‏گويد مردم تكان نمي‏خورند حسين بن علي است.اذا دخلت مسجد رسول الله (صلّي الله عليه و آله و سلّم) فرأيتَ خلقة فيها قوم كانّ علي رؤوسهم الطّير فتلك حلقة أبي عبدالله[مختار تاريخ دمشق، ج7، ص125 به نقل از حسين سماته و سيرته، ص85].
تمام سخنان امام حسين(ع)از مكّه تا كربلا در هر منزلي بعد از نماز بوده است.[سخنان امام حسين (ع) از نجمي].
4. عشق مسلم به نماز
مسلم بن عقيل در آخرين شب از عمر خود كه در منزل طوعه بود، شب را تا صبح نماز خواند.
2. شب عاشورا
قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع):فَقَامَ لَيْلَتَهُ كُلَّهَا يُصَلِّي وَ يَسْتَغْفِرُ وَ يَدْعُو وَ يَتَضَرَّعُ وَ قَامَ أَصْحَابُهُ كَذَلِكَ يُصَلُّونَ وَ يَدْعُونَ وَ يَسْتَغْفِرُونَ[إرشاد مفيد، ج2، ص93].
قَالَ الرَّاوِي: بَاتَ الْحُسَيْنُ وَ أَصْحَابُهُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ وَ لَهُمْ دَوِيٌّ كَدَوِيِّ النَّحْلِ مَا بَيْنَ رَاكِعٍ وَ سَاجِدٍ وَ قَائِمٍ وَ قَاعِدٍ فَعَبَرَ إِلَيْهِمْ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ مِنْ عَسْكَرِ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ اثْنَانِ وَ ثَلاثُونَ رَجُلا.[اللهوف، ص91].
شب عاشورا 32 نفر از لشكر يزيد كه عبورشان از كنار خيمه‏هاي امام حسين(ع)بود تحت تأثير قرار گرفتند.[اللهوف، ص41].
توجّه امام حسين(ع)به دعاي نماز شب.
3. روز عاشورا
1. اذان نماز
تقاضاي تأخير جنگ به خاطر نماز
روز عاشورا امام حسين(ع)خودش اذان گفت. (توجّه به مستحبّات در سخت‏ترين شرايط)
همان گونه كه روز 19 رمضان حضرت علي(ع)خودش اذان گفت.
شخصي به نام حجاج بن مسروق همين كه از هجرت امام حسين(ع)به مكّه آگاهي شد به مكّه و از آنجا تا كربلا همراه و مؤذّن حضرت(ع)و در عاشورا شهيد شد. او اهل كوفه و از ياران حضرت علي(ع)بود. قبل از شهادت به ميدان رفت. ضربه‏ها ديد و بدنش غرق در خون خدمت امام آمد و گفتگويي كرد و به جبهه برگشت و شهيد شد.[فرهنگ عاشورا، پيشواي شهيدان، آية الله صدر].
2. نماز ظهر عاشورا
ظهر عاشورا ابوثمامه نماز را به ياد امام آورد. (او شخصيّت مهمّ كوفه و مسئول بيت المال و خريد اسلحه براي مسلم بوده است.) او گفت دوست دارم نماز بخوانم و شهيد شوم.[اللهوف، ص108].
سعيد بن عبدالله روز عاشورا پيكر خود را براي نماز امام حسين(ع)سپر كرد و 13 تير خورد و افتاد.[اللهوف، ص108].
او كه ابتدا عثماني بود درراه كربلا با تحريك زنش به امام(ع)پيوست. شب عاشورا گفت: اگر هزار بار كشته شوم دست از حسين(ع)برنمي دارم. ظهر عاشورا پاسدار امام شد تا امام نماز بخواند.[اللهوف، ص108].
3. قاتل حضرت ابوالفضل (ع)
قاتل ابوالفضل(ع)در كوفه بر سر خود مي‏زد و مي‏گفت: جوان ماه رو را كشتم كه ميان دو چشمانش جاي سجده بود.[عنصر شجاعت كمره‏اي].
3. نماز وتربت امام حسين(ع)
وَ طَابَتِ الارْضُ الَّتِي فِيهَا دُفِنْتُمْ[مصباح‏المتهجد، ص722].
حضرت امير(ع)در مراجعت از صفّين به كربلا رسيد و كمي خاك آنجا را برداشت و گفت:طوبي لكو آن را بوييد. در قيامت از تو مرداني برمي‏خيزند و بي‏حساب به بهشت مي‏روند.[پيشواي شهيدان، آية الله الصدر، ص97].
قَالَ الصَّادِقُ(ع):السُّجُودُ عَلَي تُرْبَةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَخْرِقُ الْحُجُبَ السَّبْعَ[الدعوات، ص188].
تربت امام حسين(ع)براي كام طفل تا همراه ميّت:
امام صادق(ع)كيسه زرد ابريشمي داشت كه خاك كربلا در آن بود. هنگام نماز بر آن سجده مي‏كرد.
عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: "كَانَ لابِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) خَرِيطَةُ دِيبَاجٍ صَفْرَاءُ فِيهَا تُرْبَةُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَكَانَ إِذَا حَضَرَتْهُ الصَّلاةُ صَبَّهُ عَلَي سَجَّادَتِهِ وَ سَجَدَ عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ (ع): إِنَّ السُّجُودَ عَلَي تُرْبَةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَخْرِقُ الْحُجُبَ السَّبْعَ"[الدعوات، ص188].
اوّل كسي كه تسبيح تربت امام حسين(ع)را درست كرد، امام سجّاد(ع)بود و آن را در برابر يزيد مي‏چرخاند. يزيد عصباني شد و گفت:أَنَا أُكَلِّمُكَ وَ أَنْتَ تُجِيبُنِي وَ تُدِيرُ أَصَابِعَكَ بِسُبْحَةٍ فِي يَدِكَ.[الدعوات، ص61].

دعاهاي مفاتيح الجنان از چه كساني روايت شده است؟

سؤال :

دعاهاي مفاتيح الجنان از چه كسي يا چه كساني روايت شده است؟
جواب:

سلام

دعاهاي مفاتيح الجنان از ائمه اطهار(ع) نقل شده، مثلاً دعاي عرفه از امام حسين(ع)، دعاي سحر ماه مبارك رمضان از امام باقر(ع)، دعاي ابوحمزة ثمالي از امام سجاد(ع)، دعاي كميل از حضرت علي(ع)، دعاي «يا من أرجوه» كه در ماه رجب خوانده مي شود، از حضرت صادق(ع)، زيارت جامعة كبيره از امام علي النقي(ع) و همين طور ساير دعاها. بعضي از دعاهاي مفاتيح منسوب به ائمه(ع) است و صدورش از آن بزرگواران يقيني نيست.
راويان اين دعاها از امامان افراد مختلف اند كه شيخ عباس قمي از كتاب هاي مختلف دعاها را جمع آوري كرده است.

دَحوُالارض چه روزی است؟

دحوالارض

پرسش:
دحوالارض چیست و چه روزی می باشد؟
پاسخ:
با سلام و ادب
در قرآن کریم و احادیث اسلامی به روز دحوالارض (یعنی بسط و گسترش زمین) اشاره شده است و عبادت در این روز از ارزش بسیار زیادی برخوردار است طاعت و عبادت، در این شب از این جهت که مشهور نبوده و مردم کمتر، در آن به طاعت خدا مشغول می‌شوند، آن را از سایر شب‌های مشهور ممتاز می‌گرداند و باعث می‌شود دعا زودتر به اجابت برسد.
«دحو الارض» مطابق با بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید، از این روز، بخش‌هایی از کره زمین که سراسر از آب بود شروع به خشک شدن کرد تا کم کم به شکل یک چهارم خشکی‌های امروزی درآمد.
مطابق روایات، اولین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت الله الحرام بود.
زمین در آغاز به صورت پستی‌ها و بلندی‌ها یا شیب‌های تند و غیرقابل سکونت بود، بعدها باران‌های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره‌ها گستردند، اندک اندک زمین‌هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان، کشت و زرع پدید آمد، مجموع این گسترده شدن، «دحو الارض» نام‌گذاری می‌شود.
از امیرالمومنین علیه‌السلام روایت شده است که فرمودند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنجم ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت ۱۰۰ سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.»
به نظر برخی از مفسران، آیه ۳۰ سوره نازعات «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا»، به همین واقعه اشاره دارد، گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز رخ داده‌اند که اهمیت آن را دو چندان کرده است؛ از جمله:
- میلاد حضرت ابراهیم علی نبینا وآله وعلیه‌السلام
- میلاد حضرت عیسی مسیح علیه‌السلام
- خروج رسول اکرم (ص) از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجة الوداع. در این سفر وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله علیها و نیز تمامی همسران پیامبر(ص) نیز ایشان را همراهی می‌کردند.
- در روایتی نیز آمده است که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه‌الشریف در همین روز قیام خواهد کرد.
از جمله اعمال این روز:
روز دحوالارض روز گسترش زمین روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه‌ای دارد؛ از جمله: روزه داشتن که ثواب ۷۰ سال عبادت را دارد، احیا و شب زنده‌داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است، ذکر و دعا، انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض، خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت: در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره الشّمس بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید: «لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلی العظیم»
و سپس این دعا را بخواند:
یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَالْجَلالِ وَ الْاِکْرام.
ای درگذرنده لغزش‌ها، از لغزشم درگذر! ای اجابت‌کننده دعاها! دعایم را مستجاب کن! ای شنوای آوازها! صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی‌هایم و آنچه نزد من است درگذر! ای صاحب جلالت و بزرگواری.
زیارت حضرت رضا(ع) در این روز را از بهترین اعمال مستحب و از سنت‌های مؤکد شمرده‌اند.

Publish modules to the "offcanvas" position.