پرسش:
اگر چند بار يك گناهي را مرتكب بشوي بعد توبه كني آيا خداوند گناهت رامي بخشد مثلا در يك مرحله اي ميرسي كه مجبوري كاري كه گناه دارد انجا م بدهي براي اصلاح دوستت .ايا خداوند اين كار را گناه محسوب مي كند يا نه توبة كرده باشي؟
پاسخ:
با سلام و احترام
انسان بايد كار خوب و نيك هم تا جايي كه امكان دارد ، از وسيله خوب و نيك استفاده كند .انسان نبايد براي اصلاح دوست خود از وسيله گناه استفاده كند چون هدف وسيله را توجيه نمي كند. در هر حال گناه گرچه تكرار شود ، با توبه قابل بخشش است.
از روايات معصومين برميآيد كه توبه، با شكستن آن و ارتكاب دوبارۀ گناه، باطل نميشود. امام باقر(ع) ميفرمايد: «مؤمن هرگاه توبه كند، خداوند او را ميآموزد، پس بايد براي آيندۀ پس ازتوبه و آمرزش، كار نيك كند».
راوي ميگويد: عرض كردم: اگر پس از توبه و استغفار از گناهان، باز گناه كند و دوباره توبه كند چگونه است، حضرت فرمود: «آيا باور داري كه بندۀ مؤمن از گناه خويش پشيمان شود و از آن آمرزش خواهد و توبه كند و خداوند توبهاش را نپذيرد؟» عرض كردم: اگر چند بار اين كار را كرد، گناه كرد و توبه، نموده چگونه است ؟ فرمود: «هرگاه مؤمن به استغفار و توبه باز گردد، خداوند نيز به آمرزش او بر ميگردد، زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است».(1)
اگر بنا بود توبه با شكستن باطل شود، در اين صورت نااميدي ميان بندگان به وجود ميآيد كه با هدف تشريع توبه ناهمگوني دارد. ابوبصير از امام صادق(ع) ميپرسد: كدام يك از ما ميتواند توبه كند و مجدداً به گناه باز نگردد؟ او با اين سؤال دغدغه خود را اظهار ميكند كه اگر قرار باشد با گناه، توبۀ پيشين باطل شود، همه تلاش گذشته بينتيجه ميماند و با ضعفي كه بر بندگان چيره است و گناه دوباره قابل پيش بيني است، نوميدي و يـأس بر جامعه بشري حكمفرما ميگردد. امام صادق(ع) در پاسخ ميفرمايد: « خداوند از ميان بندگانش آن كسي را كه در فتنۀ گناه واقع ميشود و بسيار توبه ميكند ، دوست مي دارد.»(2)
البته همۀ اين سخنان به معناي تجويز گناه بعد از توبه نميباشد، بلكه مربوط به كسي است كه توبه واقعي از گناه ميكند و تمام شرايط توبه در او (از جمله پشيماني از عمل گذشته و تصميم بر ترك در آينده) وجود دارد، اما با همه اين احوال بعد از توبه نمودن و پس از اين كه قصد واقعي داشت كه دوباره گناه نكند، باز به فتنه گناه آلوده شده است. در چنين صورتي اين گناه ، توبه گذشته را از بين نميبرد و بايد براي همين گناه توبه كند.
1 – بحار الانوار، ج 6، ص 40.
1 – همان ، ص 39.