پرسش:

نحوة‌ ازدواج تمام مردم جهان اعم از مسيحي، يهودي و مسلمان به يك شكل است يا تفاوت دارد؟ احكام و مقررات آن چگونه است؟

پاسخ:

با سلام و ادب

در ميان تمامي اقوام و ملت ها و مذاهب، ازدواج يك امر پذيرفته شده است. همه هر يك به نوعي ازدواج دارند، همان گونه كه پيامبر اسلام (ص) فرمود: "براي هر قومي نكاحي است".[26]
ليكن با توجّه به اختلافات فرهنگي، هر قوم و جامعه اي براي خويش آداب و سنن ويژه اي دارد كه در اين نوشتار نمي توان يكايك آن ها را متذكر شد. اينك به نحو گذرا به بيان برخي از آداب و سنن در پاره اي از اديان و مذاهب مي پردازيم.
سه دين بزرگ و آسماني اسلام، مسيحيت و يهود براي ازدواج يك سري دستورهاي مشترك و هماهنگ ارائه نموده اند. همه مي گويند: ارضاي امور جنسي بايد از طريق عقد ازدواج و روال قانوني باشد. جملگي پيامبران الهي مردم را به پاكي و پاكدامني تشويق و هدايت نموده اند.
آنان هم آورنده و تبيين كنندة اعتقادات راستينند و هم مربيان و الگوي اخلاقي و آورندة قوانين متعالي و سازنده. از جملة اين قوانين مربوط به ازدواج است.
در دين يهود ازدواج عقدي است كه در آن نوعي امر معنوي و الهي نهفته است. ازدواج عقدي است ميان دو نفر كه بر اساس آن بركت خدا را طلب مي كند. اين قرارداد به صورت كتبي است كه شوهر به همسرش مي دهد و "كتوبه" نام دارد.[27]
آنان مراسم ازدواج را در زير سايباني و در حضور صدها نفر برگزار مي كنند و جشن مي گيرند.[28]
يهوديان ازدواج يهودي با غير يهودي را روا نمي دانند.[29]
در دين يهود نفقة زن بر عهدة مرد است.
سن مناسب ازدواج براي مردان هيجده و براي دختران دوازده و نيم و اين را سن بلوغ دختران مي دانند.[30]
پدر مي تواند دخترش را كه زير سن بلوغ است شوهر دهد، ليكن اگر دختر به اين سن رسد و به ازدواج راضي نشد، ازدواج فسخ مي گردد و نيازي به طلاق نيست.[31]
مرد مي تواند چند زن بگيرد.(برخي گفته اند محدوديت ندارد. برخي هم در چهار زن محدود كرده اند).[32]
در دين يهود طلاق پذيرفته شده و اختيار آن در دست مرد است و نحوة آن هم چنين است كه شوهر طلاق نامه را كه "گِت" مي نامند، به دست زنش مي دهد و با تسليم آن طلاق محقق مي شود.[33]
مرد بايد ضمن طلاق زوجة خود مهريه اي را كه حق او است به وي بپردازد.[34]
گاهي هم نبايد مهريه اش را بپردازد، و آن در صورتي است كه زن در اجراي قوانين يهود سرپيچي كند،‌ مثلاً: بدون پوشاندن سر خود به ميان مردان رود؛ با مردان از روي سبكسري گفتگو كند؛ در حضور شوهر خود به والدينش دشنام دهد؛ در خانه با شوهر خود با صداي بلند در امور زناشويي صحبت كند و همسايگان سخنش را بشنوند. در اين امور ازدواج باطل مي شود و مرد مي تواند بدون پرداخت مهريه از او جدا شود.[35]
دين مسيحيت:
قوانيني كه در دين يهود وجود دارد، در دين مسيح هم پذيرفته شده، چون كه در عهد جديد آمده است كه عيسي(ع) گفت: "من نيامده ام تا شريعتي موسي را از بين ببرم، بلكه آمده تا آن را تكميل نمايم".[36]
بنابراين مي توان گفت كه در مجموع قوانين يهوديان در امر ازدواج مورد پذيرش مسيحيان نيز هست، ليكن با اندكي تفاوت، از جمله:
- نزد مسيحيان ازدواج حتماً بايد دائمي باشد و قابل انقطاع نيست. آنان طلاق را به رسميت نمي شناسند و هر فردي حق دارد تنها يك بار ازدواج كند، نه بيش تر.[37]
- نزد مسيحيان ازدواج و تأهّل از ارزش ديني برخوردار نيست، بلكه تأكيد آنان بر تجرد است. مسيحيان بر تجرد به مثابه آرماني والا، به خصوص از آن جهت كه عيسي ازدواج نكرده تأكيد دارند.[38]
برخي از اين احكام در اسلام نيز وجود دارد و برخي مردود است كه بررسي يكايك احكام، آداب و مراسم ازدواج به صورت مقايسه اي فرصتي فراتر از نگارش در يك نامه را مي طلبد.
امروزه اقليت هاي مذهبي،‌ يهوديان و مسيحيان در ايران،‌ همانند مسلمانان براي رسميّت بخشيدن به ازدواجشان در اماكن مذهبي خويش عقد ازدواج را توسط عالم ديني خويش جاري مي كنند و در دفتر ازدواج ثبت مي نمايند.
در كشورهاي اروپايي و بسياري از نقاط جهان ثبت ازدواج در دفاتر دليل بر رسميت بخشيدن به آن است. در برخي همانند هندوها رسميت ازدواج، برگزاري مراسم در حضور افراد است و نيازي به ثبت در دفاتر ازدواج ندارند.[39]
[26] شيخ حر عاملي،‌وسايل الشيعه، ج 12، ص 222.
[27] اخلاق در شش دين جهان، ورنرمنسكي، ... [و ديگران]، ص 276.
[28] همان، ص 227.
[29] همان.
[30] گنجينه اي از تلود، ص 180.
[31] همان، ص 181.
[32] همان، ص 184.
[33] اخلاق در شش دين جهان، همان، ص 280.
[34] گنجينه اي از تلمود، ص 186.
[35] همان، ص 186.
[36] عهد جديد، انجيل متي، فصل 5،‌آية 17.
[37] اخلاق در شش دين جهان، همان، ص 345.
[38] همان، ص 344.
[39] همان، ص 67.