پرسش:

سلام.در برخی روایات از جمله در کتاب شریف « الکافی » آمده است که الاکراد طایفه ای از جن هستند.آیا این واقعیت داره؟

پاسخ:

با سلام و ادبخدمت شما عرض کنم که کُرد ها طایفه ای از مردم آریایی اند که از دیرباز در مناطق کوهستانی غرب ایران و شرق عراق و جنوب ترکیه زندگی می کرده اند.این قوم از سابقه درخشان فرهنگی و تمدن هزاران ساله برخوردار اند.دلاوری های کردها بعد از اسلام نیز زبانزد خاص و عام است.بزرگان و دانشمندانی که این خطه به اسلام ارائه کرد واقعا بی نظیر بوده است.
   یکی از مسائلی که در سالهای اخیر از طرف وهابیت معاند برای ایجاد فاصله بین شیعه و برادران اهل سنتِ کُرد،به صورت گسترده در فضای اینترنت پخش شده است،این است که شیعیان نژاد پرستند و برخی از طوایف مانند کردها را مردمانی پست می دانند!!!
   سبب این شبهه افکنی ها برخی از تعابیر روایی است که اگر منصفانه و به دید علمی بررسی شوند،بی شک جای هیچگونه شبهه ای باقی نمیماند.
اولا این گونه روایات با تعابیری بسیار زشت تر در روایات اهل سنت هم ذکر شده.
ثانیا معنای این روایات به قدری واضح بوده که کمتر کسی به صورت جداگانه به آنها پرداخته.از جمله افرادی که این مطلب را به صورت جدا ذکر کرده،مرحوم آیت الله شهید سید محمد صدر(پسر عموی شهید سید محمد باقر صدر)در کتاب ماوراءالفقه بوده است.
نکته:
خداوند در قرآن مجید می فرمایند:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ
   ای مردم ، ما شما را از نری و ماده ای بیافریدیم و شما را جماعتها و، قبیله ها کردیم تا یکدیگر را بشناسید هر آینه گرامی ترین شما نزد خدا ،پرهیزگارترین شماست خدا دانا و کاردان است(1)
   این آیه شریفه صراحتا ملاک ارزش انسانها را ایمان و تقوا ذکر فرموده و رنگ و نژاد و زبان را بی ارزش می داند.
   هر کس از هر نژاد و طائفه ای با هر رنگ و زبانی که باشد تفاوتی نمی کند.ملاک ارزش گذاری افراد پرهیزکاری و عمل به اوامر الهی و ترک نواهی است.سلمان از ایران بود.بلال اهل حبشه و دیگران هر یک از قوم و قبیله ای اما همه بنی آدم بودند و ایمان به خدا آنها را گرداگرد پیامبر جمع کرده بود.
   بنابر این یکی از اساسی ترین اهداف اسلام نفی قوم گرایی و آماده کردن مردم برای تشکیل یک حکومت واحد جهانی است که همه فرزندان آدم در یک مملکت و با یک رهبر و زیر یک پرچم واحد زندگی کنند.اما شیطان هدفی جز این دارد و از اختلاف و تشتت توده ها برای رسیدن به اهداف ننگینش بهره می برد.
احادیث  برای بیان و شرح و تفسیر قرآن است نه در قبال قرآن و منبع جدیدی برای معارف و احکام ؛ از این رو احادیث باید با اصول و معیارهای قرآنی همراستا باشند و اگر همراستا نبودند ، نمی توان به آن احادیث اعتنا کرد حتی اگر با سند معتبر هم رسیده باشند. با توجه به نهضت شوم جعل حدیث از زمان پیامبر (ص)به بعد افرادی که در لباس دوست دشمنی خود را پنهان کرده بودند، به جعل حدیث از زبان پیامبر، امامان و دیگر شخصیت های مهم جهان اسلام پرداختند و به همین جهت پیامبر و امامان ضمن هشدار به وجود چنین نهضت شومی به مسلمانان راهکار دادند که احادیثی که به نام ما می شنوید را به قرآن عرضه کنید، اگر موافق قرآن بود بپذیرید و گر نه بدان اعتنا نکنید.چنانچه پیامبر فرمودند:
... آن چه با میزان الهی، یعنی قرآن كریم، موافق بود، بگیرید وآن چه مخالف بود واگذارید.»
یک نمونه از این روایات که ظاهرشان مخالف این آیه شریفه به نظر می رسد،این دسته از روایات است:
   مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى وَ غَیْرُهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَقُلْتُ إِنَّ عِنْدَنَا قَوْماً مِنَ الْأَكْرَادِ وَ إِنَّهُمْ لَا یَزَالُونَ یَجِیئُونَ بِالْبَیْعِ فَنُخَالِطُهُمْ وَ نُبَایِعُهُمْ فَقَالَ یَا أَبَا الرَّبِیعِ لَا تُخَالِطُوهُمْ فَإِنَّ الْأَكْرَادَ حَیٌّ مِنْ أَحْیَاءِ الْجِنِّ كَشَفَ اللَّهُ عَنْهُمُ الْغِطَاءَ فَلَا تُخَالِطُوهُمْ (3)
   ابی الربیع شامی از امام صادق سؤال کرد:گروهی از کردها در منطقع ما زندگی میکنند.همیشه برای خرید و فروش می آیند و ما با آنها مخالطه و معامله می کنیم.حضرت فرمودند:ای اباربیع با کردها مخالطه نکن زیرا ایشان گروهی از جن اند که خداوند از روی آنها پرده برداری کرده پس با آنها مخلوط نشو!

از نظر سند:
این روایات همگی دارای ضعف سندی هستند(زیرا به صورت مرسل بیان شده اند).روایتی که در بالا آوردم از طریق شخصی به نام ابی الربیع شامی نقل شده.این شخص جزء مجهولین است که از وثاقت یا عدم وثاقت او اطلاعی نداریم(برخی هم او را کذّاب و دروغگو می دانند.)

از نظر دلالت:
چنین روایاتی با توجه به شرایط و وضعیت زمان صدور، از پیامبر و امامان صادر شده اند و ناظر به همان زمان و تا بع زمان و بودن آن شرایط و وضعیت هستند و حکم کلی ندارند. مثلا در برهه ای از زمان غالب مردم یک شهر به یک خصلت منفی یا مثبت متصف بوده و بدان مشهور می شوند و با توجه به این اتصاف و شهرت، از آنها مذمت یا تمجید می شود. این تمجید ها و مذمت ها ناظر به آن زمان و آن شرایط و آن اتصاف است و به ذات آن مردم مربوط نمی شود و توصیف دائمی و همیشگی آنان نیست.(البته در این صورت هم جن بودن این طائفه ثابت نمی شود زیرا در بسیاری موارد به افرادی یا اشیائی که بسیار مخفی و پوشیده هستند،"جنّ"گفته می شود و این گروه در میان کوه ها مخفیانه زندگی می کرده اند و به صورت ناگهانی بر کاروانها ظاهر می شده اند لذا شاید به همین خاطر به آنها جن گفته شده)
علامه مجلسی در ذیل این روایت فرموده:
 از طایفه جن دانستن آنان (كردهای آن زمان ) به جهت اخلاق بدشان و بسیار حیله گر بودنشان است(4)
همچنین ذیل روایت دیگری که در مورد حکم قتل دزدان صادر شده،فرموده اند:
منظور از اکراد در این روایت گروهی از آنان بوده اند که به دزدی مشهور شده بودند

نتیجه:
مردم کُرد مانند سایر انسان ها دارای شرافت ذاتی (انسانیت) اند واین دسته از روایات به فرض صحت سند،مربوط به گروه خاصی از ایشان بوده که در زمان معصوم علیه السلام به ظلم و غارت کاروانها معروف بوده اند و مورد سؤال قرار گرفته اند.
همواره ملاک و معیار ارزش گذاری در اسلام چیزی جز تقوای الهی نیست.
--------------------------------------------
منابع:
1.سوره : الحجرات آیه : 13
2.اصول كافى جلد 1 ص :88 روایة: 1
3.الكافی ج : 5 ص : 158
4.علامه مجلسی، محمد باقر، مرآت العقول، ج 19، ص 145
5.مرآة العقول،ج24،ص57