آیا روح خدا در همه انسان ها مساوی دمیده شده؟ پس علت تفاوت ها چیست؟

پرسش:

 اگر روح خدا در همه انسان‏ها يكسان دميده شده، تفاوت انسان‏ها چگونه حاصل مى‏ شود؟
پاسخ :

با سلام و عرض ادب و احترام 

همه انسان‏ها داراى روح هستند، كه قرآن از آن به «روح خدا» تعبير كرده است.(1)
البته خدا نه جسم دارد، نه روح، و اضافه كردن روح به خدا (روح خدا) اضافه تشريفى است، و دليل بر اين مى‏ باشد كه روح بسيار پر عظمت در كالبد انسان دميده شده است. همان گونه كه كعبه را به خاطر عظمتش «خانه خدا» مى‏ خوانند و ماه مبارك رمضان را به خاطر بركتش «ماه خدا» مى ‏نامند. پس دميدن روح خدا درانسان بدين معنى است كه انسان داراى روحى با عظمت است كه در آن استعدادهاى فوق العاده‏اى نهفته است و مى‏تواندتجلّى گاه انوار خدا باشد. در عين حال با اختيارى كه به انسان داده شده، توانايى حركت در جهت منفى هم دارد.
به عبارت ديگر: روح الهى كه در انسان‏ها دميده شده و در همه يكسان است، پاك بوده و هيچ گونه الايشى ندارد، به همين خاطر فطرت همه انسان‏ها پاك بوده و فرزند انسان كه متولد مى‏ شود، پاك است.
روح همه انسان‏ها گرايش به خوبى دارد و از اعمال زشت متنفّر است. گرايش اخلاقى در انسان به صورت فطرى است، اما در عين حال روح الهى، در وجودِ موجودى نهاده شده كه اوّلاً به جهت مادى و طبيعى بودن، گرايش به امور پست نيز دارد. وى استعداد و قوه انجام بدى‏ها را دارد. اين مسئله نيز در كنار روح الهى در وجود انسان قرار داده شده و خداوند فرموده است: «قسم به جان آدمى و آن كس كه او را منظم ساخت (و آفريد) پس فجور و تقوا (خير و شرش) را به او الهام كرده است».
ثانياً در وجود انسان اختيار قرار داده شده كه بتواند روح خود را پاكيزه نگه دارد و به آن تعالى بخشد يا آن را آلوده نموده و از پاكى و درستى بيرون آورد و راه شقاوت و بدبختى را انتخاب نمايد. بنابراين انسان از اختيار و آزادى در جهت مثبت يا منفى بهره مى‏گيرد.
وى مى‏تواند استعداد خود را در راستاى خوبى، فضيلت، تقوا، سعادت و خوشبختى به كار گيرد و روح خود را در سمت و سوى معنويت پرورش داده و به طرف ملكوت اعلى به پرواز در آورد. اما ديگرى از حريّت و انتخابگر بودنش سوء استفاده مى‏كند و در راه رذيلت، فساد، تباهى، دشمنى با خدا و دوستى با شيطان قدم بر مى‏دارد.
پى نوشت‏ها:
1. حجر (15) آيه 29