سوال 1: غدیر چه معنایى دارد؟
پاسخ : رود كوچكى كه مقدار كمى آب همواره در آن جارى باشد.
چون در صحراى نزدیك «جحفه» رود كوچكى وجود داشت آن را به صحراى غدیر نام نهادند.

سوال 2: چرا حادثه عظیم بیعت مردم با امام على (علیه السلام) با نام غدیر معروف شد؟
پاسخ : بیابان غدیر خم پس از سرزمین «جحفه» در 3 میلى مكه قرار دارد، و در آنجا رود همیشه جارى وجود داشت، چون براى اعلام ولایت امام على (علیه السلام) و بیعت 120 هزار حاجى از زن و مرد، دو روز در آنجا توقف كردند، و در آن هواى گرم و كمبود آب، از آن رود كوچك استفاده مى شد، آن حادثه بزرگ به نام «غدیر» معروف شد. از آن پس در نوشته‌ها و گفته‌ها و شعرهاى گوناگون، روز بیعت عمومى مردم با حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) با نام غدیر مطرح گردید.

سوال 3: آیا واقعه غدیر با نامهاى دیگرى نیز آمده است ؟
پاسخ: نام معروف حادثه عظیم بیعت عمومى مردم با امام على (علیه السلام) همان غدیر است اما با نامهاى دیگرى نیز مطرح شده است مانند:
یوم الولایه (روز اعلام ولایت)
یوم البیعه (روز بیعت)
یوم الدوح (روز بزرگ، كه حادثه بزرگى در آن رخ داد، یا روزى كه مردم در كنار درختان تنومند صحراى غدیر، از سایه هاى آن استفاده مى كردند و سایبان براى خود درست نمودند.

سوال 4: حادثه عظیم در چه روزى تحقق یافت؟
پاسخ: روز پنجشنبه، سال دهم هجرت، هیجدهم ذى الحجة، درست هشت روز پس از عید قربان، در صحراى غدیر خم فرمان بیعت عمومى مردم با حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) از طرف خدا و فرشته وحى صادر شد كه: «یا ایهاالرسول بلغ ماانزل الیك...» (اى پیامبر آنچه نسبت به ولایت على (علیه السلام) به تو ابلاغ كرده ایم براى مردم بازگو).

سوال 5: پس از كدام مراسم مهمى غدیر شكل گرفت؟
پاسخ : پس از مراسم حج واجب، كه مسلمانان بلاد اسلامى چون شنیدند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این مراسم شركت دارد، به گونه اى گسترده شركت كردند، و چون آخرین حج رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و در روزهاى آخر عمر آن حضرت بود آن را (حجة الوداع) نامیدند.
شیخ كلینى روایت كرده است كه حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بعد از هجرت ده سال در مدینه ماند و حج بجا نیاورد تا آنكه در سال دهم خداوند عالمیان این آیه را فرستاد كه:
«و اذن فى الناس بالحج یا توك رجالا و على كل ضامر یاتین من كل فج عمیق لیشهدوا منافع لهم.
)اى رسول خدا! در میان مردم براى سفر حج ندا در ده و همه را به مراسم حج فراخوان تا مردم پیاده و سواره و از راه دور بسوى تو آیند( پس امر كرد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مؤ ذنان را كه با آواز بلند به مردم اطلاع دهند كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این سال به حج مى رود.

سوال 6: چرا در آخرین سفر حج پیامبر(ص) حماسه غدیر مطرح شد؟
پاسخ: هر پیامبرى داراى جانشین و امام بوده و رسول خدا نیز مى بایست جانشین و امامى داشته باشد كه او را معرفى و براى او از مردم بیعت بگیرد، اما در كجا؟ و در میان كدام جمعیت ؟
در كدام اجتماع عظیمى مى شود مسئله بیعت براى امامت امام على (ع ) را بگوش مسلمانان جهان رساند؟ اجتماع عظیمى چون سفر حج، آن هم حجة الوداع، كه همه مسلمانان از سراسر بلاد اسلامى به جهت حضور شخص پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شركت كرده بودند بهترین موقعیت بود.

سوال 7: حجة الوداع چیست؟ و كدام خاطره را در ذهن انسان تداعى مى كند؟
پاسخ: شركت رسول گرامى اسلام در مراسم حج سال دهم هجرت را (حجة الوداع) مى نامند. زیرا دیگر پیامبر اسلام نتوانست به حج برود، آخرین سفر حج آن حضرت را وداع با حج نامیدند، و چون پس از مراسم حج آن سال در روز هیجدهم ذى الحجة در صحراى غدیر خم، ولایت امام على (علیه السلام) و دیگر امامان معصوم شیعه تا قیام حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) را مطرح كرد و از عموم مسلمانان بیعت گرفت، نام حجة الوداع، حادثه غدیر خم را در دلها زنده مى كند.

سوال 8: چرا در شهر مكه یا عرفات و منى در مراسم حج بیعت با امیرالمؤ منین (ع )مطرح نگردید؟
پاسخ : فرمان الهى پس از خارج شدن از مكه به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ابلاغ شد، و برخى از علل آن چنین است. اگر در مراسم شهر مكه یا عرفات یا منى این حقیقت مطرح مى شد شاید جاذبه روز غدیر را نداشت و دلها و مغزها را بخود جذب نمى كرد، چون همه در حال عبادت و انجام مراسم بودند.
اما پس از پایان مراسم حج و كوچ كردن حاجیان بسوى شهر و دیار خود، زمینه بیشترى براى بیعت با امام (علیه السلام) وجود داشت .

سوال 9: چرا در حادثه عظیم بیعت عمومى مسلمین با امیر المؤ منین (علیه السلام) با نام غدیرمعروف شد؟
پسخ: این یك امر طبیعى است. در تمام ملتها این شیوه نامگذارى رواج دارد، كه گاهى یك حادثه تاریخى را با نام شهرى یا خیابانى، یا كوهستانى، یا نام فرد خاصى مطرح مى كنند. چون در صحراى سوزان غدیر خم، 120 هزار حاجى از نظر آب در زحمت بودند و همه از یك رود كوچكى استفاده مى كردند، آن حادثه بزرگ، و آن خاطره نورانى با نام آن رود كوچك بنام «غدیر» با صحراى غدیر مشهور شد.

سوال 10: چرا در سرزمین «جحفه» این حادثه عظیم سامان یافت؟ آنجا چه امتیازى داشت؟
پاسخ : چون همه مسلمانان پس از مراسم حج براى رفتن به شهرهاى خود تا سرزمین «جحفه» با یكدیگر همراه بودند، كه از آنجا تقسیم شده هر یك بسوى شهر و دیار خود مى رفتند.
سرزمین جحفه چهار راهى است كه مردم سرزمین حجاز را با دیگران از هم جدا مى كند، از آنجا راهى بسوى مدینه در شمال، و راهى به سوى عراق، و راهى بسوى مصر در غرب، و راهى بسوى یمن در جنوب وجود دارد.
سرزمین اگر فرمان الهى تحقق نمى یافت، دیگر اجتماع بزرگى از همه مسلمانان بلاد اسلامى شكل نمى گرفت و همه پراكنده مى شدند. و چون در آن روزگارى، رادیو، تلویزیون، ماهواره، تلكس خبرى، تلگراف، وجود نداشت، ابلاغ پیام الهى به همه مسلمانان در تمام بلاد اسلامى غیر ممكن بود. پس امتیاز بزرگ سرزمین غدیر آن بود كه مى توانستند، مسلمانان بلاد اسلامى را در آنجا گرد هم آورند.

سوال 11: چرا در شهر مدینه ، یا دیگر مراسم مذهبى بیعت با امیر المؤ منین (علیه السلام) مطرح نشد؟
پاسخ : خداوند بزرگ صحراى غدیر را برگزید و علت آن بود كه اگر در شهر مدینه یا دیگر مراسم مذهبى بیعت با ولایت مطرح مى‌گردید، از حضور همه مسلمانان بلاد اسلامى خبرى نبود و در محدوده مرزهاى مشخص، یا زمان و مكان مشخص محصور مى‌شد. در صورتى كه در مراسم حج جهانى و شركت مسلمانان همگانى است . پس براى جهانى شدن غدیر مى بایست در مدینه یا دیگر مراسم یاد شده این مهم صورت نپذیرد.

سوال 12: چرا حجة الوداع براى این مهم انتخاب شد؟
پاسخ : چون سفر آخرین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود و باید جانشین خود را معرفى مى كرد، و اجتماع بى سابقه اى از مسلمانان دیگر بلاد اسلامى در آنجا گرد مى آمدند، و همه مسلمانان پس از انجام مراسم حج در یك حالت معنوى، عبادى خاصى بودند، كه آن حالات معنوى در دیگر اجتماعات یافت نمى شد و حجاج معمولا پس از بازگشت به وطن خود وقایع مهم سفر را بازگو و حكایت مى كنند.

سوال 13: آیا حضرت امیرالمؤ منین (ع ) در آغاز این سفر با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود؟
پاسخ: خیر، امام على (علیه السلام) از طرف رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در شهر یمن بود كه عازم مكه شد، اما حضرت زهرا (سلام الله علیها) از آغاز تا پایان سفر حجة الوداع همواره با پیامبر بوده و حوادث و تحولات روز غدیر و پس از آن را شاهد بود.

سوال 14: جایگاه سخنرانى پیامبر را چگونه فراهم كردند؟
پاسخ: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا اشتران را خوابانده و از جهاز شتران جایگاه بلندى براى سخنرانى آماده سازند، بگونه اى كه بتواند براى آن جمعیت انبوه سخن بگوید و همگان او را به روشنى بنگرد.

سوال 15: شمار مردم در آن اجتماع عظیم چقدر بود؟
پاسخ : تعداد جمعیت انبوه روز غدیر را مختلف ثبت كرده اند، برخى124 هزار نفر و بعضى 100هزار، و بعضى 90هزار، و گروهى 120هزار نفر نوشته اند.

سوال 16: اجتماع بزرگ غدیر چه ویژگیهایى داشت؟
پاسخ: ویژگیهاى فراوانى داشت مانند:
1- اجتماعى از تمام بلاد اسلامى بود.
2- اضران پس از اعمال حج با جاذبه هاى معنوى خاصى گرد هم آمدند.
3- انگیزه اجتماع معنوى و با فرمان الهى بود.
4- فراوانى این اجتماع در آن روزگاران بى نظیر بود.

سوال 17: آیا چنان اجتماع بزرگى را مى شود در جاى دیگرى گرد آورد؟
پاسخ: نه هرگز!! زیرا ارتش هاى بزرگ آن روزگاران با همه فراخوانى و جمع آورى نیروها نمى توانستند آن تعداد از جمعیت را گرد هم آوردند، و با همه تلاش 10هزار یا 15هزار نفر را گرد مى آورند.
و دیگر اجتماعات، جاذبه حضور پیامبر را نداشت، و از جاذبه هاى معنوى حج برخوردار نبود.

سوال 18: سخنرانى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه آغاز و پایان یافت؟
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از آنكه در جایگاه بلند سخنرانى قرار گرفت با حمد و ستایش الهى و اعتراف گرفتن از حاضران بحث را آغاز كرد و فرمود: شما درباره من چگونه شهادت مى دهیم؟ همه مردم پاسخ دادند: شهادت مى دهیم كه تو فرمان خدا را ابلاغ و ما را به خوبیها دعوت كردى خدا تو را پاداش ‍ نیكو دهد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ایهاالناس من اولى الناس بالمؤ منین من انفسهم» ؟
)اى مردم! چه كسى نسبت به مؤ منان از خودشان سزاوارتر است؟) همه پاسخ دادند: خدا و پیامبر او دانا ترند.
آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نزول فرشته وحى و آخرین فرمان الهى پیرامون مومى مردم با على (علیه السلام) و یازده فرزندانش را تا قیامت، مطرح و از همگان اقرار و اعتراف گرفت و همگان را به پخش این خبر و فرمان الهى، فرمان داد، و در پایان سخنرانى، فرمان بیعت عمومى را صادر فرمود كه همه زن و مرد حاضر در صحراى غدیر با امام على (علیه السلام) بیعت كردند.

سوال 19: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) امام على (علیه السلام) را چگونه براى بیعت معرفى كرد؟
پاسخ: پس از ابلاغ ولایت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان او، آن حضرت را به جایگاه بلند سخنرانى فرا خواند، دست او را گرفت و بلند كرد به گونه اى كه زیر بغل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پیدا شد و فرمود:
فمن كنت مولاه فعلى مولاه (پس هر كس را من رهبر او مى باشم، پس على (علیه السلام) نیز رهبر اوست).

سوال 20: اول كسى كه با امام على (علیه السلام) بیعت كرد چه كسى بود؟
پاسخ: پس از ابلاغ وحى، و فراخوان امام على (علیه السلام) به جایگاه سخنرانى، اول كسى كه دست على (علیه السلام) را گرفت وبا آن حضرت بیعت كرد، شخص رسول خدا (علیه السلام) بود و سپس دیگران با امام بیعت كردند.

سوال 21: بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) از كى آغاز و تا چه زمانى بطول انجامید؟
پاسخ: امروز اخذ راى با نوشتن ورقه هاى مخصوص انتخابات انجام مى گیرد، اما در آن روزگاران بگونه دیگرى بود كه دست در دست امام مى گذاشتند و به او بعنوان رهبر سلام مى كردند. كه بیعت مردان از ظهر روز غدیر تا شب، و زنان تا پاسى از شب گذشته بطول انجامید.
مرحوم شیخ عباس قمى اینگونه نقل مى كند: حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) از منبر فرود آمد و آن وقت، نزدیك زوال بود در شدت گرما، پس دو ركعت نماز كرد .و مؤ ذن آن حضرت اذان گفت و مردم نماز ظهر را با آن حضرت بجا آوردند. پس به خیمه خود مراجعت فرمود و امر كرد خیمه اى براى حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) در برابر خیمه آن حضرت بر پا كردند و حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) در آن خیمه نشست. پس حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا مسلمانان فوج فوج به خدمت آن حضرت رفته و بگویند: «اسلام علیك یا امیرالمؤ منین» پس مردان چنین كردند.
آنگاه امر فرمود تا همسران آن حضرت و زنان مسلمانان كه همراه ایشان بودند بروند و با امام على (علیه السلام) بیعت كنند.

سوال 22: اگر در آن روز بیعت با امام انجام نمى گرفت چه مى شد؟
كامل نمى شد، و امت اسلامى بدون رهبر، سرگردان و مضطرب مى گشت و دیگر گرد آوردن چنان اجتماع بزرگى غیر ممكن بود و رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نا تمام مى ماند كه جبرئیل هشدار گونه وحى الهى را اینگونه براى پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خواند: و ان لم تفعل فما بلغت رسالته (اگر امروز براى على (علیه السلام) بیعت نگیرى رسالت خود را به پایان نبرده‌اى).

سوال 23: آیا پیامبر هم بیعت كرد؟ به دستور چه كسى ؟
پاسخ : مردم با فرمان خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با امام على (علیه السلام) بیعت كردند، زیرا رسالت پیامبران بدون امامت تداوم نخواهد یافت.

سوال 24: آیا زنان هم بیعت كردند؟
پاسخ : یكى از جلوه هاى زیباى غدیر، عمومى و همگانى بودن آن است كه همه اقشار جامعه، از سفید و سیاه، از سرمایه دار و تهیدست، از مهاجر و انصار، و از زن مرد، همه و همه در آن روز بزرگ نقش داشتند و با امیرالمؤ منین (علیه السلام) بیعت كردند؟
آرى زنان هم بیعت كردند كه زنان هم از دیدگاه اسلام حق انتخاب دارند. حق شركت در سرنوشت خویش را دارند و آزادند.

سوال 25: مردان و زنان چگونه با امیرالمؤ منین (علیه السلام) بیعت كردند؟
پاسخ : مردان خدمت امام على (علیه السلام) آمده دست در دست آن حضرت گذاشته مى گفتند: «السلام علیك یا امیرالمؤ منین»
پس از پایان بیعت عمومى مردان وقتى نوبت به زنان رسید، امام در جلوى خیمه بر نشست، طشت آبى مقابل آنحضرت نهادند و امام دست مبارك در آب طشت فرو برد، آنگاه زنان مسلمان جلو مى آمدند دستى بر آب زده مى گفتند: «السلام علیك یا امیر المؤ منین».

سوال 26: به هنگام بیعت ،زنان و مردان خطاب به امام على (علیه السلام) چه مى گفتند؟
پاسخ : زنان و مردان با نام امیرالمؤ منین (علیه السلام) سلام مى دادند و مى گفتند: «السلام علیك یا امیرالمؤ منین». و برخى مانند ابابكر و عمر و عثمان جلو آمده خطاب به امام على (علیه السلام) گفتند: بخ بخ لك یا ابا لحسن لقد اصبحت مولاى و مولى كل مومن و مومنة.
)درود بر تو، درود بر تو اى ابا الحسن از هم اكنون امام من و امام هر مرد و زن مسلمانان مى باشید).

سوال 27:روز غدیر فرشته وحى چه آیاتى را آورد، و از پیامبر چه خواست؟
آیه 67 سوره مائده را آورد،از پیامبر خواست كه «در روز غدیر براى امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان آن حضرت ، از عموم مردم بیعت بگیرد». و هشدار داد كه: اگر امروز ولایت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر را اعلام نكنى و براى آنان بیعت نگیرى، رسالت خود را ناقص گذاشته اى .

سوال 28: چرا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از جبرئیل خواست كه او را معاف دارد؟
پاسخ : چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از گروه هاى مخالف اطلاع داشت، و از توطئه هاى سیاسى، نظامى آنان باخبر بود، و مى دانست كه براى بدست گرفتن حكومت و قدرت سیاسى جامعه برخى پیمان سیاسى نظامى امضاء كردند و برخى دیگر با یكدیگر هم سوگند شده تا پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قدرت را بدست گیرد كه خود فرمود:
و سالت جبرئیل (علیه السلام) ان یستعفى لى عن تبلیغ ذلك الیكم ، ایها الناس لعلمى بقله المتقین ، و كثرة المنافقین ،و ادغال الاثمین، و حیل المستهزئین بالاسلام.
(از جبرئیل «درود خدا بر او باد» در خواست كردم، تا مرا از اعلام ولایت على (علیه السلام) معاف بدارد، زیرا اى مردم مى دانم كه تعداد پرهیزكاران اندك ، و شمار منافقان فراوان است ، و گنهكارانى پر فریب، و نیرنگ كارانى كه اسلام را مورد استهزاء قرار مى دهند وجود دارند.

سوال 29: در روز غدیر فرشته وحى كدام تهدید را مطرح كرد؟
پاسخ : چون نبوت و رسالت بدون امامت و رهبرى ، دوام نمى آورد و ره آورد رسالت بر باد مى رود، تهدید كرد كه: «و ان لم تفعل فما بلغت رسالته».
(اگر امروز براى امام على (علیه السلام) و یازده امامان دیگر از فرزندان آن حضرت بیعت نگیرى، رسالت خدا را ناقص گذاشته‌اى).

سوال 30: در روز غدیر فرشته وحى چه وعده اى به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) داد؟
پاسخ: چون پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از عمق كینه توزى مخالفان با خبر بود و مى ترسید كه پس از اعلام ولایت و فرمان بیعت عمومى دست به شورش بزنند، و دست به شمشیر ببرند، و حرمت فرمان الهى، و رسالت در هم شكسته شود از این رو جبرئیل از طرف خدا به پیامبر وعده پیروزى و حفظ سلامت و امنیت داد «والله یعصمك من الناس» خدا تو را از مردم حفظ مى كند.

سوال 31: اگر پیامبران نمى ترسند پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر از چه مى ترسید؟
پاسخ : پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر جان خود نمى ترسید. مى ترسید كه مخالفان ولایت، در برابر اعلام بیعت عمومى دست به شورش بزنند و وحدت امت اسلامى خدشه دار شود. مى ترسید كه مخالفان كینه توز دست به شمشیر ببرند و حرمت وحى و رسالت را در هم بشكنند. مى ترسید كه مخالفان مانع بیعت عمومى شده و رسالت ناتمام بماند.

سوال 32: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر خم از مردم چه خواست ؟
از مردم خواست تا به امامت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان او ایمان آورند، و اعتراف كنند. و سپس با امام على (علیه السلام) بیعت كنند و آنگاه پیام آن حادثه عظیم را در شهر و دیار خود به فرزندان و خویشاوندان خود برسانند تا غدیر فراموش نشود فرمود:
معاشرالناس ! انى ادعها امامه و واراثه فى عقبى الى یوم القیامه ، و قد بلغت ما امرت بتبلیغه ، حجه على كل حاضر و غائب و على كل احد ممن شهد او لم یشهد، ولد اولم یولد، فلیبغ الحاضر الغائب ، و الوالد الولد یوم القیامه.
من امامت على (علیه السلام) را در میان شما باقى مى گذارم كه مامور ابلاغ آن بوده ام به شما رسانده ام ، كه حجت آشكارى بر هر حاضر و غائب است به آنها كه امروز هستند. آنان كه در این جمعیت نیستند. آنان كه هم اكنون از مادر متولد شدند یا در آینده متولد خداهند شد. پس بر حاضران در صحنه غدیر، واجب است كه امر الهى را به دیگران كه حضور ندارند برسانند، و بر پدران واجب است كه حماسه غدیر را به فرزندان خود تا قیامت بشناسند).

سوال 33: آیا در روز غدیر تنها بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) مطرح بود؟
پاسخ: خیر، بیعت با همه امامان معصوم (علیهم السلام) از امام على (علیه السلام) تا حضرت قائم آل محمد (عجل الله تعالی فرجه) مطرح شد. جمع حاضران با دستور خدا به امامت همه امامان اعتراف كردند و سپس چون امام على (علیه السلام) در جمع حاضران، حضور داشت با آنحضرت بیعت كردند كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: معاشر الناس ! انكم اكثر مِن أنْ تصافقونى بكف واحد، فى وقت واحد قد امرنى الله عزوجل ان اخذ من السنتكم الا قرار بما عقدت لعلىّ امیرالمؤ منین و لمَن جاء بعده مِن الائمة منى و منه .
)اى جمعیت انسانها! جمعیت شما بیشتر از آن است كه بتواند با دست خود با من در این صحرا بیعت كنید پس از طرف خدا داده شدم كه از شما اقرار بگیرم نسبت به ولایت على (علیه السلام) و امامت امامان پس از او كه فرزندان من و على هستند.

سوال 34: طرح جامع امامت و رهبرى، چگونه در روز غدیر مطرح شد؟
برخى فكر مى كنند كه در روز غدیر تنها ولایت امام على (علیه السلام) مطرح و مردم تنها با آن حضرت بیعت كردند، آنگاه از امامت دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) دچار غفلت شده اند. بلكه در روز غدیر طرح جامع امامت پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تا ظهور و ولایت حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) و دوران پس از ظهور و شهادت، و دوران رجعت تا قیامت، مطرح بود.
امامان و جانشینان پیامبران گذشته فاصله میان وفات یك پیامبر را تا بعثت پیامبر بعدى پر كرده و رهبرى مردم را بر عهده داشتند تا انسانها در هیچ شرایطى بدون رهبر نباشند و زمین از حجت خدا خالى نماند.
امامان معصوم شیعه (علیهم السلام) نیز فاصله زمانى، از وفات پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تا قیامت و بر پائى آخرت، را پر كرده، رهبرى امت اسلامى را را بر عهده دارند.

سوال 35: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) از اجتماع بزرگ آن روز چه درخواستهاى داشت ؟
پاسخ:
1. از همگان خواست تا به امامت دوازده امام اعتراف كنند.
2. از همگان خواست تا به امام على (علیه السلام) بیعت كنند.
3. از همگان خواست تا از فرمان على (علیه السلام) سرپیچى نكنند كه فرمود:
معاشرالناس ! انى ادعها امامه ، و وراثه فى عقبى الى یوم القیامه، و قد بلغت ماامرت بتبلیغه ، حجه على كل حاضر و غائب، و على كل احد ممن شهد اولم یشهد، ولد اولم یولد فلیبلغ الحاضر الغائب، و الوالد الولد الى یوم القیامه.
امامت على و فرزندان او را تا روز قیامت در میان شما باقى مى گذارم و من به آنچه نسبت به ابلاغ ولایت مامور بودم به شما رساندم كه بر هر انسان حاضر و غائبى ، و بر هر شاهد و غیر شاهدى ، و بر هر كس كه تا كنون متولد شده یا نشده حجت تمام شده است . پس باید حاضران به غائبان ، و پدران به فرزندان تا روز قیامت مسئله امامت على و فرزندانش را بازگو نمایند.

سوال 36: مسئولیت عظیم حاضران غدیر از زبان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) چه بود؟
پاسخ: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مسئولیت بزرگ حاضران غدیر را اینگونه مطرح فرمود:
1. پس از بیعت وفادار بمانند
2. با دوستان امام على (علیه السلام) دوست و با دشمنانش دشمن باشد.
3. حادثه روز غدیر را به آنان كه حضور نداشتند ابلاغ كنند.
4. حادثه روز غدیر را زبان به زبان ، به نسل هاى آینده منتقل كنند.

سوال 37: پیامبر(ص) در روز غدیر به چه كسانى هشدار داد؟
پاسخ : رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به همه مسلمانان حاضر در روز غدیر هشدار داد كه مبادا تسلیم قدرت طلبان شوند و حماسه غدیر را فراموش كنند و فرمود: معاشرالناس ! انه سیكون مِن بعدى ائمه یدعون الى النار و یوم القیمة لا ینصرون .
معاشرالناس ! ان الله تعالى و اَنَا بریئان منهم
معاشرالناس ! انهم و انصارهم و اشیاعهم، و اتباعهم، فى الدرك الاسفل من النار، و لبس مثوى المتكبرین، الاانهم اصحاب الصحیفه ، فلینظر احدكم فى الصحیفه !! فذهب على الناس الاشر ذمه منهم امر الصحیفة .
از من رهبران فاسدى خواهند آمد كه مردم را بسوى آتش جهنم مى كشانند. و در روز قیامت یاورى نخواهند داشت ، اى مردم ! همانا خدا، و من از آنان بیزاریم اى جمعیت انسانها!همانا آن رهبران فاسد و اطرافیان و پیروان و یارانشان در پائین ترین جایگاه آتش قرار دارند، و چه بد جایگاهى براى متكبران است .
آگاه باشید: آنان پدید آورندگان طومارى (صحیفه و نامه‌اى در مخالفان امامت على (علیه السلام) مى باشند. پس بر همه شما لازم است كه در آن طومار ننگین بنگرید، اكثر مردم جز اندكى از صحیفه غفلت كردند و همه را از مخالفت كردن و سرپیچى از فرمان امام على (علیه السلام) هشدار داد.

سوال 38: چه كسانى را پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر لعنت كرد؟
پاسخ : پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به افراد زیر در روز غدیر لعنت كرد:
1- كسانى كه امامت امام على (علیه السلام) را انكار كنند.
2- كسانى كه امامت امام على (علیه السلام) را غصب كنند.
«و العن من انكره ، واغضب على من جحد حقه».

سوال 39: چرا امام امت اسلامى را خدا باید تعیین كند؟
شرایط و ویژگیهایى دارد كه شناخت انسان كامل، و شناسائى آن ویژگیها، براى انسانها ممكن نیست. انسان موجودى است ناشناخته، و كشف راز درون انسانها براى مردم امكان ندارد، حال كه انسانها در انتخاب و شناخت رهبر كامل عاجزند باید خداوند خالق بشر به كمك انسانها آمده و رهبران كامل را معرفى فرماید كه:
«الله اعلم حیث یجعل رسالته»
«خدا آگاه تر است كه رسالت خود را در كجا قرار دهد».از این رو
امام على (علیه السلام) را خداوند برگزید و در روز غدیر به بیعت همگانى با آن حضرت، فرمان داد.

سوال 40: اگر امام را خدا انتخاب مى كند، پس بیعت مردم چه نقشى دارد؟
هدایت مى كند همانگونه كه خوبیها و بدیها را معرفى كرد و راه سعادت و شقاوت را نشان داد. امام حق را نیز معرفى مى كند. اما انسانها در انتخاب رهبر آزادند، مى توانند امام حق را انتخاب كنند و به سعادت برسند و یا مخالفت كنند و گمراه شوند. آنگونه كه در دیگر رهنمودهاى الهى گروهى رستگار و گروه دیگر منحرف گشتند.
پس از حادثه غدیر نیز گروهى امامت امام على (علیه السلام) را انكار و غصب كردند و گروهى بر ولایت و رهبرى آن حضرت وفادار ماندند، و انواع شكنجه‌ها را به جان خریدند. پس اعلام وحى تضادى با اختیار انسان ندارد.

سوال 41: بیعت مردم چه ره آوردهایى دارد؟
پاسخ : چون امام و رهبر جامعه باید در میان مردم زندگى كند، امر و نهى داشته باشد به خوبیها فرمان دهد، و مردم را براى تصفیه دلها و پاكسازى جامعه از پلیدیها بسیج كند، باید مردم او را قبول داشته و با او بیعت كنند تا پشتوانه اجرائى داشته باشد.
اگر مردم به علل گوناگونى از حق منحرف شوند و دستورات امام حق را رعایت نكنند یا او را در انزوا قرار دهند، فرمان و دستورات امام بر زمین مى ماند و در عمل امامت و رهبرى او براى آنها نقشى نخواهند داشت.

سوال 42: آیا تنها در روز غدیر ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) اعلام شد؟
لام ولایت امام على (علیه السلام) پیش از غدیر بارها و بارها توسط پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مطرح گردید. بریده بن خضیب اسلمى مى گوید: روزى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به جمعى و به من امر فرمود ما هفت نفر بودیم از جمله ابوبكر، عمر، طلحه و زبیر كه: «سلمو على على با مره المؤ منین». «به على سلام كنید ما به او به لفظ یا امیرالمؤ منین»، سلام كردیم، با آنكه رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) زنده و در كنار ما بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بارها از امامت امام على (علیه السلام) و یازده فرزند او، و امامان معصوم (علیه السلام) سخن گفت ، در روز غدیر براى امامت امام على (علیه السلام) و دیگر امامان معصوم (علیه السلام) بیعت گرفته شد كه فرمود:
«فامرت ان اخذ البیعه منكم و الصفقه لكم بقبول ما جئت به عن الله عزوجل فى على امیرالمؤ منین ، و الاوصیاء من بعده الذین هم منى و منه امامه فیهم المهدى الى یوم یلقى الله الذى یقدر و یقضى» .
پس از طرف خداى عزیز و بزرگ مامورم كه براى على امیرالمؤ منین (علیه السلام) از شما بیعت بگیرم ، و براى امامان (علیهم السلام) پس از او نیز بیعت كنید. امامانى كه همگان از من و از على مى باشند، و قائم آنان مهدى (عجل الله تعالی فرجه) است تا روز قیامت كه به حق قضاوت خواهند شد.
خلاصه اینكه در روز غدیر همه مسلمانان با رهنمود رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با امام على (علیه السلام) بیعت كردند. و همه به امامت دیگر امامان معصوم (علیه السلام) تا حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) اعتراف و اقرار كردند. و امامت آنان را تا رجعت و قیامت پذیرفتند.

سوال 43: با بیعت عمومى مردم كدام اصل ازاصول آزادى و دموكراسى ثابت مى گردد؟
پاسخ : اصل شركت مردم در سرنوشت خویش اصل آزادى مردم در حكومت اسلامى.
حادثه غدیر زیباترین جلوه آزادى در حكومت اسلامى است با اینكه امام حق را خدا برگزید، و پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) او را معرفى فرمود.
حق بیعت به مردم داده شده است.

سوال 44: آیا در روز غدیر تنها روز بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) است ؟
پاسخ : خیر بلكه روز غدیر روز بیعت با دوازده امام معصوم (علیهم السلام) است .
روز غدیر اعتراف و اقرار به امامت دوازده امام شیعیان (علیهم السلام) است .
امیرالمؤ منین (علیه السلام) و یازده امام دیگر (علیهم السلام) از فرزندان آن حضرت است . رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «معاشرالناس! فبایعوا الله و با یعونى و با یعوا علیا امیرالمؤ منین (علیه السلام) ، والحسن والحسین والائمه منهم فى الدنیا والاخره كلمه طیبه باقیه یهلك الله من غدر و یرحم من و فى . فمن نكث فانما یتكث على نفسه و من اوفى بما عاهد علیه الله فسیوتیه اجرا عظیما»
اى جمعیت انسانها: پرهیزگار باشید، و بیعت كنید با على امیر مؤمنان، و حسن و حسین و امامان پس از آنان، كه كلمه طیبه جاودانه هستند، خدا نیرنگ باز را هلاك مى كند، و رحمت خدا را مى نگرد كسى كه وفاى به عهد كند و كسى كه پیمان شكند، پس بر زیان خود عمل كرده است.

سوال 45: اگر امامت نباشد چرا رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ناقص است ؟
پاسخ : هر چیزى براى تداوم و جاودانه ماندن به دو اصل نیازمند است: 1- اصل علل پیدایش 2- اصل علل پایدارى و حفاظت.
اگر كسی اختراعى را به ثبت برساند و برود، و دیگر كسى آن اختراع را مطرح نكند و به تولید انبوه نرساند، چون اصل تداوم و پایدارى با اصل پیدایش و اختراع هماهنگ نشد آن اختراع فراموش مى شود، و از بین می‌رود. در حفظ و نگهدارى یك ساختمان یك كتاب، یك طرح اقتصادى، نیز این واقعیت جارى است.
در مسائل فكرى و عقیدتى نیز به دو اصل نیازمندیم: 1- اصل پیدایش (علت محدثه و پدید آورنده). 2- و اصل پایدارى و حفاظت (علت مبقیه و نگهدارنده)
اگر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مكتب را معرفى كند، و ملت و دولت را با انواع زحمت‌ها و تلاش‌ها پدید آورد، و پس از دورانى از دنیا برود و علت پایدارى و حفاظتى نباشد كه راه و رسم او را تداوم دهد، و مكتب او را از انواع تحریف و دگرگونى برهاند. ره آورد رسالت تاراج مى شود و پس از اندك زمانى اثرى از آن باقى نخواهد ماند. پس رسالت بدون ولایت و امامت نا تمام است.

سوال 46: چرا مخالفان ولایت در روز غدیر به آخر خط و به بن بست رسیدند؟
خالفان سیاسى كه با یكدگر پیمان سیاسى ، نظامى بستند معتقد بودند كه : تا پیامبر ص زنده است آنها نمى توانند به اهداف سیاسى خود برسند. پس تمام طرح ها و نقشه ها را براى دوران پس از پیامبر نگهداشتند تا رسول خداص بر منبر مدینه یا در كوچه و خیابان ، یا در اجتماعات معمولى ، از امامت امام على ع و فرزندانش سخن مى گفت و رهنمود مى داد، براى مخالفان هر ناگوار بود اما تا حدودى قابل تحمل بود.
روز غدیر خم بدنبال سالها تذكر و رهنمود، از نظر كاربردى وارد نهایى ترین مرحله تحقق رهبرى شده و از آن اجتماع عظیم براى امام على ع بیعت گرفت . زیرا احادیث و روایات را مى توان با تهاجم و محاصره فرهنگى بدست فراموشى سپرد، اما بیعت 120هزار زن و مرد حاجیان از حرم بازگشته را چگونه مى شود بدون فشار نظامى از خاطره ها زدود؟ از فرهنگنامه ها پاك كرد؟ از ذهن ها و دلها شست ؟ اینجا بود كه چاره اى جز حركت نظامى و رسوائى خود ندیدند.

سوال 47: اول كسى كه آشكارا مخالفت كرد چه كسى بود؟
پاسخ : شخصى بنام حارث بن نعمان فهرى بود. كه با تحریك دیگر مخالفان جرئت كرد تا آشكارا مخالفت كند و با رسول خدا به مجادله پردازد.

سوال 48: چه افرادى پس از بیعت عمومى دست به توطئه و مخالفت زدند؟
پاسخ : آنانكه نقشه ترور پیامبر را ریختند. آنانكه پس از 75 روز به خانه امام على (علیه السلام) هجوم آوردند. آنانكه امامت را از اهل بیت (علیهم السلام) غصب كردند.

سوال 49: چرا پس از غدیر، عذرى براى كسى باقى نماند؟
پاسخ : زیرا هم ابلاغ فرشته بود هم اعلام رسول خدا.
انتخاب الهى بود و هم بیعت آشكار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با على (علیه السلام) و سرانجام بیعت عمومى مسلمانان با امامان معصوم (علیهم السلام) از امام على (علیه السلام) تا حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه).
آیا با بیعت عملى تمام مسلمانان بلاد اسلامى همراه با پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) دیگر عذرى براى انكار غدیر باقى خواهد ماند؟ هرگز!! كه حضرت زهرا (سلام الله علیها) بارها این حقیقت را مطرح مى كرد كه فرمود: فما جعل الله لا حد بعد غدیر خم من حجه و لا عذر. خداوند بزرگ پس از حادثه غدیر خم كه ولایت على (علیه السلام) اعلام گردید براى هیچكس عذر و بهانه‌اى باقى نگذاشته است.

سوال 50: اولین مخالف غدیر كه عذاب شد به پیامبر چه گفت ؟
: جابر بن نضر بن حارث بن كلدة بن العبدری پس از مخالفت آشكار خطاب به رسول خداص گفت : اى محمد! ما را به خدا خواندى پذیرفتم ، نبوت خود را مطرح كردى ، لا اله الا الله و محمد رسول الله گفتیم، ما را به اسلام دعوت كردى اجابت كردیم، گفتى نماز در پنج وقت بخوانید خواندیم، به زكات و روزه و حج و جهاد سفارش كردى اطاعت كردیم، حال پسر عموى خود را امیر ما ساختى كه نمى دانیم این حكم از طرف خداست یا با اراده شخصى شما پیدا شده است؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) پاسخ داد سوگند به خدا كه جز او پروردگارى نیست، این دستور از طرف اوست.

سوال 51: اولین مخالف غدیر چگونه عذاب شد؟
پاسخ : جابر بن نضر بن حارث بن كلدة بن العبدری خود تقاضاى عذاب كرد و آنقدر مغرور بود كه مى پنداشت كه قدرتى وجود ندارد تا او را كیفر دهد. وقتى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمود اعلام ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) و فرمان بیعت عمومى به دستور خدا انجام گرفت و من وظیفه اى جز ابلاغ و اجراى آن نداشتم .
جابر پس از شنیدن این جواب ، خشمناك شده سر به آسمان بلند كرد و گفت : خدایا اگر آنچه را كه محمد درباره على مى گوید از طرف تو است ، و به امر توست ، سنگى از آسمانى بر من فرود آید و مرا عذاب كند هنوز سخنان او به پایان نرسیده بود كه از آسمان سنگى بر او فرود آمد و او را به هلاكت رساند كه آیات 1و 2 سوره معراج نازل شد.

سوال 52: كدام آیه قرآن به كیفر مخالف غدیر اختصاص دارد؟
پاسخ : آیه 1 و 2 سوره معارج
«سئل سائل بعذاب واقع للكافرین لیس له دافع»

سوال 53: فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نسبت به آغاز مخالفت چه فرمود؟
پاسخ : حضرت زهرا (سلام الله علیها) نگاهى معنا دار به امام على (علیه السلام) نمود و فرمود: «اتظن یا ابا الحسن ان هذا الرجل وحده؟! والله ما هو الا طلیعه قوم لا یلبئون ان یكشفوا عن وجوههم اقنعتها عندما تلوح لهم الفرصه»
اى ابوالحسن ! آیا گمان مى كنى در مى كنى در مخالفت با غدیر، این مرد تنهاست ؟ سوگند به خدا او پیشگام قومى است كه هنوز نقاب از چهره هایشان فرو نیافتاده است و آنگاه كه فرصت بدست آوردند مخالف خود را آشكار خواهد ساخت
على (علیه السلام) در پاسخ فرمود: من دستور خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را انجام مى دهم و به خدا توكل مى كنم كه بهترین یارى دهنده است .

سوال 54: چند آیه به مخالفان غدیر اختصاص دارد؟
پاسخ:
1. آیه 1 و2 سوره معارج به مخالفت و عذاب حارث بن نعمان فهرى
2. آیه 67 مائده به كل مخالفان ارتباط دارد كه فرمود: و الله یعصمك من الناس ان الله لا یهدى القوم الكافرین .
خدا تو را از شر انسانهاى مخالف حفظ مى كند همانا خدا مردم كافر را هدایت نخواهد كرد.

سوال 55: مخالفان غدیر چه توطئه هاى را طراحى كردند؟
پاسخ : توطئه‌هاى فراوانى را طرح كردند كه مهمترین آنها به شرح زیر است:
1- مخالفت آشكار
2- طرح ترور رسول خداص در جاده هاى كوهستانى بین راه مدینه
3- پیمان سیاسى نظامى براى بدست گرفتن قدرت
4- نوشتن طومار دروغین و نفرین شده

سوال 56: اولین برخورد مسلحانه پس از غدیر چگونه شكست خورد؟
مخالفان ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) كه فكر مى كردند در بن بست كاملى قرار كه تصمیم نهایى را گرفتند، و آن ترور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود كه بگونه‌اى طبیعى با رم دادن شتر آن حضرت در عقبه كه راه كوهستانى، و دره‌هاى عمیق داشت به اهداف خود برسند، با یكدیگر گفتند: بر سر راه كوهستانى عقبه كمین كرده و با پرتاب سنگ و چوب و آلاتى كه صداهاى وحشتناك تولید كند، شتر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را رم مى دهیم تا سقوط كند و در آن دره هاى عمیق فرو غلطد، آنگاه از تاریكى شب بهره جسته فرار مى كنیم، و فردا همه جا مى گوئیم كه مرگ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یك حادثه طبیعى بود.
لذا با شتاب رفتند و بر سر راه كمین كرده و منتظر رسیدن شتر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و همراهان شدند. رسول گرامى اسلام به وسیله فرشته وحى از نقشه آنان آگاهى یافت ، چون به عقبه نزدیك شدند، به حذیفه بن یمان ، و عمار یاسر فرمود تا یكى عنان شتر را در دست گیرد، و دیگرى شتر را هدایت كند.
منافقان كمین كرده ، هر چه داشتند پرتاب نمودند، و با سر و صداهاى گوناگون سعى كردند، شتر را رم دهند كه به امر خدا هیچ تزلزلى در حركت شتر پدید نیامد، و ترور نافرجام ماند.
ترور كنندگان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) كه این فرصت طلایى را نمى توانستند از دست بدهند با شمشیرهاى برهنه ، خود به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حمله كردند، ولى با مقاومت بى نظیر عمار یاسر و حذیفه روبرو شدند. اگر اندكى درنگ مى كردند دیگر یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) كه پیوسته و آهسته در یك كاروان بزرگ در حركت بودند سر مى‌رسیدند و كار همه منافقان تباه مى شد. پس ناچار فرار كردند.
حذیفه گفت یا رسول الله آنها چه كسانى بودند؟پیامبر فرمود نگاه كن: در آن هنگام برقى جهید و چهره آنان آشكار دیده شد كه حذیفه با شگفتى آنها را شناسایى كرد.
ترور نافرجام و افشاى اسامى دست اندركاران، اولین زنگ خطر در امت اسلامى به صدا در آمد كه مخالفان به آخر خط رسیدند، و از هیچگونه اقدامى دست بردار نیستند، كه اندوهى بر دل یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نشست ، و با نگرانى و با مراقبت شدیدترى در حفظ جان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مى كوشیدند. همه مى دانستند چه اختلافاتى پدید خواهد آمد.
و به روشنى ، حوادث تلخ آینده را مى نگریستند. كه نگرانیها و گریه هاى رسول خدا در آستانه رحلت ، براى تنهاى على (علیه السلام) و اهل بیت گرامى او (علیهم السلام) بر همین اساس شكل مى گرفت .

سوال 57: تشكل هاى سیاسى پس از غدیر چه اهدافى داشتند؟
پاسخ : پس از بیعت عمومى مسلمانان با على (علیه السلام) و نگرانى سخت مخالفان، هر لحظه احتمال مى رفت كه از غدیر خم تا مدینه، در آن راه طولانى تشكل هاى شیطانى شكل گیرد، و دست به یك سلسله حركات مذبوحانه بزنند كه براى جهان اسلام، و وحدت امت اسلامى ناخوشایند باشد.از این رو پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا منادى اعلام كند كه: در طول راه به امر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تا رسیدن به شهر مدینه ، دو نفر یا سه نفر حق ندارند گردهم آمده و در گوش یكدیگر زمزمه كنند.
با این فرمان تشكلهاى شیطانى ضربه خورد، و اجتماعات توطئه آمیز لغو گردید، مخالفان دیگر نتوانستند در طول راه نقشه اى را سامان دهند یا طرح خطر ناكى را تحقق بخشند.

سوال 58: اولین طومار ننگین را چگونه و براى چه نوشتند؟
فكر تهیه طومارى افتادند تا مخالفت خود را با ولایت على (علیه السلام) اعلام دارند، و بگویند كه مخالفت ما سازمان یافته و مستحكم است. از این رو در خانه ابابكر گرد آمدند و پس از گفتگوهاى فراوان، عهدنامه اى با خط سعید بن عاص نوشتند كه با بررسى امضاء تایید كنندگان این طومار، عمق كینه توزى قریش و مخالفان على (علیه السلام) به اثبات مى رسد كه نام: ابوسفیان، و فرزند ابى جهل، و صفوان بن امیه در راس همه امضاها به چشم مى خورد. یعنى سردمداران شرك و كفر دست در دست منافقان مسلمان نما گذاشته اند تا خورشید ولایت را انكار كنند.

سوال 59: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) كدام آیه از قرآن را در افشاى طومار ننگین قرائت كردند؟
پاسخ: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از مشاهده ابو عبیده جراح چون آگاهى به توطئه پنهانى آنان داشت آیه79 سوره بقره را تلاوت فرمود: «فویل للذین یكتبون الكتاب بایدیهم ثم یقولون هذا من عندالله»
واى بر كسانى كه كتاب را با دستان خود مى نویسند و آن را براى اینكه به بهاى اندك بفروشد به خدا نسبت مى دهند

سوال 60: اولین آیات مربوط به روز غدیر كدام است ؟
پاسخ : اولین آیه اى كه بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت به حادثه عظیم غدیر نازل شد آیه 67سوره مائده است كه فرود: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیك من ربك».
اى پیامبر! آنچه بر تو نازل شد نسبت به ولایت على (علیه السلام) از طرف پروردگار تو امروز ابلاغ كن .
 منبع : تبیان به نقل از سایت بلاغ