پرسش:

اهداف و مأموريت هاي پيامبران الهي با توجه به آيه 151 سوره بقره چيست؟

پاسخ:

با سلام و احترام

اين آيه اهداف و وظايف پيامبران که در آيات ديگر و احاديث ذکر شده، تبيين مي­کند و هيچ گونه تنافي با آنها ندارد اما اهداف و وظايفي که درآيات از جمله اين آيه براي پيامبران بيان شده است عبارت است از:
1- آيات وپيام هاي خدا را براي مردم تلاوت کنند و مردم را به اين وسيله به وظايف دنيوي و آخرتي خود آشنا نمايند.
2- آموزش و تعليم دادن حکمت که عبارت باشد از ياد دادن تمامي معارف الهي و فروع ديني.
3- تطهير و پاک کردن مردم که عبارت باشد از زايل کردن پليدي ها و آلودگي هاي فکري و اعتقادي همچون شرک و کفر. نيز پاک کردن از ملکات رذيله مثل تکبر و بخل و حسادت نسبت به يکديگر، نيز از بين بردن اعمال فاسد چون کشتن افراد به ناحق، زنا، شرابخواري و... (1) اهداف ديگري هم هست که در آيات ديگر کم و بيش ذکر شده است مانند اين آيات:
 "هُوَ الّذي بَعَثَ فِي الأُمّيّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَيُزَ كِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الحِكْمَهَ» (2) او خدايي است که پيامبري را برانگيخت تا آيات حق را براي آنان فرو خواند و آنان را از رذايل اخلاقي پاگيزه گرداند و كتاب و حكمت را به آنان بياموزد.
4ـ استحكام مباني توحيد و مبارزه با هر نوع انحراف در اين زمينه: «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّهٍ رَسُولاّ أَنِ اعْبُدوا اللهَ وَاجْتَنِبُوا الطاغُوتَ» (3) در ميان هر امتي پيامبري را برانگيختيم تا آنان خدا را پرستش كنند و از پرستش مظاهر طغيان، بپرهيزند. بدين منظور پيامبران الهي پيوسته با مشركان درگير بوده و در اين راه رنج هاي بزرگي را متحمل شده‌اند.
5ـ برپا داشتن قسط در جامعة بشري: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بالبَيّنات وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الكِتابَ وَ المِيزانَ لِيَقُومَ الناسُ بِالقِسطِ» (4) ما پيامبران را با دلايل روشن فرستاديم و همراه آنان كتاب و ميزان نازل كرديم تا مردم قسط را به پا دارند.
مسلماً برپا داشتن قسط در گرو اين است كه انسان ها عدالت را در ابعاد و زمينه‌هاي مختلف بشناسند، و از طريق حكومت الهي آن را تحقق بخشند.
6ـ داوري در موارد اختلاف: «كانَ النّاسُ أُمّهً واحِدهً فَبَعَثَ اللهُ النَبِيّينَ مُبَشّرينَ وَ مُنْذِرينَ وَأَنزَل مَعَهُمٌ الكِتابَ بِالحَقِّ لِيَحْكُمَ بَينَ الناسِ فِيما اختَلَفُو فيِه»(5) [مردم يك دسته بيش نبودند (تا اينكه در ميان آنان اختلاف پديد آمد)، سپس خدا پيامبران را، نويد بخش و بيم دهنده، بر انگيخت و همراه آنان كتاب را فرو فرستاد تا بين مردم در آنچه اختلاف
كرده‌اند، داوري كنند.
 اختلافات مردم منحصر به عقايد نبوده، بلكه شئون مختلف زندگي را در بر مي‌گيرد.
7ـ اتمام حجت بر بندگان: «رُسُلاً مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ حُجَّهٌ عَلَي اللهِ بَعَد الرُّسُلِ وَ كانَ اللهُ عَزيزاً حَكيماً»(6)پيامبراني نويد دهنده و بيم دهنده را برانگيخت تا پس از آمدن پيامبران مردم حجت و عذري نزد خدا نداشته باشند، و خداوند قدرتمند و حكيم است.
اميرمؤمنان، نيز دربارة هدف بعثت پيامبران مي فرمايد: «و لِيعقِل العبادُ عن ربِّهم ما جَهلُوه، فيعرفُوه بِربُوبيّته بَعْد ما أنكروا، و يُوحّدوه بالأُلوهيه بعدَ ما عَنَدوا» (7)پيامبران را برانگيخت تا بندگان وي آنچه را كه دربارة توحيد و صفات خدا نمي‌دانند، فراگيرند، و به ربوبيت و پروردگاري و يگانگي او بعد از انكار و عناد، ايمان بياورند.
 به هرحال اينها از مواردي بود که جزء اهداف پيامبران است که در آيات به آن اشاره شده است.
خدا در آفرينش انسان هدفي براي خلقت دارد. اين هدف از طريق تنظيم برنامه‌اي كامل در همة شئون زندگي بشر صورت مي‌پذيرد. اين برنامه بايد به گونه‌اي از طريق خدا به بشر برسد كه حجت بر وي تمام شود و بعداً عذر نياورد كه راه و رسم درست زندگي را نمي‌دانستم.  
پي نوشت ها:
1. تفسير الميزان ج 1،ص 496. ذيل آيه 151 از سوره بقره.
2. جمعه، آيه 2.
3. نحل، آيه36.
4. حديد، آيه 25.
5. بقره، آيه 213.
6. نساء، آيه 165.
7. نهج البلاغه، خطبه 142.