پرسش:
در قرآن كريم، از كدام يك از جنگ هاى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) ياد شده است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
در قرآن كريم از هفت مورد از جنگ هاى رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) ياد شده است:
1. جنگ بدر:
خداوند در آيه 123 سوره آل عمران درباره اين جنگ مى فرمايد: «خداوند شما را در جنگ بدر يارى كرده با آن كه ناتوان بوديد.»
2. جنگ احد:
در جنگ احد، مسلمانان تا مرز پيروزى پيش رفتند؛ ولى هنوز پيروزى كامل نشده بود كه به جمع كردن غنائم مشغول شدند و بر سر جمع كردن و به دست آوردن غنيمت ها به نزاع با يكديگر پرداختند. دشمن نيز با سوء استفاده از اين فرصت، از پشت به آن ها حمله ور شد و آنان را تار و مار كرد. قرآن كريم، در آيه 152 سوره آل عمران در اين باره مى گويد: «شما دشمن را به اذن خدا مى كشتيد تا اين كه در بين شما درگيرى و نزاع به وجود آمد و سست شديد.» اين آيه، به همان وقايع جنگ احد اشاره دارد.[1]
3. غروه بنى نضير:
قرآن كريم در آيه 2 سوره حشر فرموده است: «اوست (خدايى) كه كافرانِ اهل كتاب را از خانه هاى خود بيرون كرد و چنان ترس و وحشتى در دل هاى آنان افكند كه خانه هاى خود را ترك كردند و آن ها را به دست خود خراب مى كردند (تا به دست مؤمنان نيفتد).»
اين تعبير درباره قوم «بنى نضير» است كه با رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) به مخالفت برخاستند و هنگام روبه رو شدن با لشكر اسلام، ترسيدند و تن به تسليم دادند.[2]
4. جنگ احزاب (خندق):
در آيات 6 تا 9 سوره احزاب از اين جنگ ياد شده است. خداوند در آيه 9 اين سوره مى فرمايد: «اى مؤمنان! نعمت خدا را كه بر شما عنايت شده به ياد بياوريد، هنگامى كه لشگرهايى به سوى شما آمدند؛ ما بر سر آنان تندبادِ و لشگرهايى كه شما نمى ديديد را فرستاديم، و خدا به آن چه انجام مى دهيد، بيناست.» اين آيه، مربوط به كمكّه اى خدا به مؤمنان در جنگ احزاب است.[3]
5. غزوه ذات السلاسل:
خداوند در سوره «عاديات» فرموده است: «سوگند به اسب ها و ماديان هايى كه با همهمه، در حال تاختن هستند و با سم هاى خود، برق از سنگ ها مى جهانند و...» علاّمه طباطبايى(قدس سره)، اين سوگندها را به اسب هاى مجاهدان در غزوه ذات السلاسل مربوط مى داند.[4]
6. جنگ حنين:
آيه 25 سوره توبه درباره اين جنگ است كه در اين آيه چنين مى خوانيم: «به راستى خدا شما را در جاها و زمان هاى بسيارى يارى كرد و روز حنين هم شما را يارى نمود.» و در آيه 26 همين سوره به يارى خدا اشاره شده و آمده است: «سپس خداوند آرامش خود را بر پيامبرش و بر مؤمنان نازل كرد و لشگرهايى (از فرشتگان) فرستاد كه شما آنها را نمى ديديد و كافران را مجازات كرد؛ و اين است سزاى كافران.»
7. جنگ تبوك:
مفسّران قرآن كريم آيات 117 و 118 سوره توبه را به حوادث جنگ تبوك مربوط دانسته اند.[5] در آيه 117 به دشوارى شرايط در جنگ تبوك و عنايت خدا به مؤمنان اشاره شده و در آيه 118 از نافرمانى سه نفرى كه در جنگ شركت نكرده، سپس از كارشان توبه نمودند و خدا توبه آنان را پذيرفت، ياد شده است.
[1]. همان، ج 4، ص 43.
[2]. تفسير الميزان، ج 19، ص 201.
[3]. تفسير الميزان، علاّمه طباطبايى، ج 16، ص 285، اعلمى، بيروت.
[4]. همان، ج 20، ص 345.
[5]. تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 8، ص 167 تا 169، دارالكتب الاسلامية.