آيا مردگان مي توانند خويشان خود را ببينند؟
پرسش:
آيا مردگان مي توانند خويشان خود را ببينند؟
پاسخ:
با سلام و ادب
يكى از ويژگى هاى عالم برزخ اين است كه ميت تا هنگامى كه در برزخ بسر مى برد ، به كلى از دنيا بريده نمى شود ، بلكه گاه گاهى با آن ارتباط برقرار مى كند و در روايات به اين مسأله تصريح شده است ، چنان كه مرحوم كلينى در كافى بابى با عنوان «ان الميت يزور اهله» مطرح كرده و رواياتى نيز نقل كرده است. (1)
از آن روايات معلوم مى شود كه مردگان اعم از افراد با ايمان و حتى افراد بى ايمان نيز گاه گاهى به ديدار خانواده خود مى آيند. در اين كه هر چند وقت يك بار به ديدار آنها مىآيند طبق روايت بستگى به مقام و منزلت شخص ميت دارد.
امام صادق (ع) مىفرمايد: «ان المؤمن ليزور اهله فيرى ما يحب و يستر عنه ما يكره و ان الكافر ليزور اهله فيرى ما يكره و يستر عنه ما يحب» ميت مؤمن به ديدار خانوادهاش مى آيد پس هر چه را كه خوشايند باشد مى بيند و آنچه را كه خوشايند نباشد از او پوشيده مى شود و كافر نيز به ديدن خانواده خود مىآيد پس مىبيند هر آنچه را كه ناخوشايند است و هر چه پسنديده و خوب باشد از او پوشيده مى شود.
در برخی روايات آمده است كه معمولاً روزهاى جمعه و به شكل پرندهاى به ديدار خانواده خود مى آيند،(2).
اما این که تمام اموات دائما شاهد بر اعمال خویشان خود باشند ، دلیلی در دست نیست .
براى آگاهى بيشتر ر. ك : 1- منازل الاخره، شيخ عباس قمى 2- حيات پس از مرگ، على محمد اسدى
پى نوشت
1) اصول كافي ج 3 ص 130
2) (همان، ح 5)