سؤال :
آيا گوش دادن به غيبت فردي كه او را نمي شناسيم گناه محسوب مي شود؟
جواب:
سلام
برخى معتقدند كه اگر پشت سر كسى كه طرف مقابل هرگز او را نديده و شايد هم نبيند حرف بزنند، غيبت محسوب نمىشود. آيا اين كار درستى است؟
جواب: اگر شخصى كه از او غيبت مىشود، شناخته شده باشد، غيبت است، يعنى دو طرف غيبت كننده و كسى كه غيبت را مىشنوند، شخص را بشناسند. در غير اين صورت غيبتى واقع نمىشود.
علماى اخلاق علاوه بر ذكر شرطهاى متعدد در تصديق غيبت مىنويسند: «شخص مورد غيبت مشخص باشد چه با ذكر نام و سيار مشخصات يا با اشاره و كنايه، به طورى كه شنونده، طرف را بشناسد. پس، اگر كلّى و نامعلوم باشد و يا آن كه شنونده او را نشناسد، غيبت محسوب نمىشود».(1)
در عين حال بدزبانى و مسخره كردن مردم، مورد مذمت و نكوهش شديد قرآن و معصومين(ع) قرار گرفته است.
خداوند مىفرمايد: «واى بر هر عيب جوى مسخره كننده»(2)
مولاى متقيان امام على(ع) فرمود: «آن كس كه زياد سخن مىگويد، زياد اشتباه مىكند و آن كس كه زياد اشتباه مىكند، حياءش كم مىشود و كسى كه حياءش كم شد، پارسايى اش نقصان مىگيرد و كسى كه پارسايى اش نقصان گرفت، قلبش مىميرد و كسى كه قلبش بميرد، وارد جهنم مىشود».(3)
در هر حال پشت سر اين و آن حرف زدن و مسخره كردن افراد ناشناس هر چند غيبت محسوب نشود، اما از هرزه گويى جدا نيست.
زبان هرزه گو صاحبش را بدنام كرده و عاقبتش را خراب مىكند.
1. محمد رضا مهدوى كنى، اخلاق عملى، ص 141.
2. سوره همزه (104) آيه 1.
3. نهج البلاغه فيض الاسلام، ص 1240، خطبه 341.