پرسش:
علت روزه گرفتن چيست و پيامبران چه دلايلي براي آن گفته اند؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب
پيامبران الهي براي هدايت انسان فرستاده شده اند. آنان براي تربيت انسان از طرف خداوند حكيم و مهربان قوانين ، احكام و دستورهايي آورده اند و هر يك از آن احكام از جهتي و يا از جهات مختلف در راهنمايي انسان به سوي سعادت نقش دارند. دين مقدس اسلام كه آخرين دين است، كامل ترين و نهايي ترين احكام مترقي را براي بشر عرضه داشته است. در اين شرع نوراني، روزه يكي از عبادت هاي مهم شمرده شده و واجب گرديده است. علت وجوبش در آيات و روايات، انسان سازي بيان گرديده است، يعني روزه در تربيت انسان نقش اساسي دارد. روزه ابعاد گوناگوني دارد و آثار فراواني از نظر مادي و معنوي در وجود انسان مي گذارد كه از همه مهم تر بعد اخلاقي و فلسفه تربيتي آن است. از فوايد مهم روزه اين است كه روح انسان را تلطيف و ارادة او را قوي و غرايز وي را تعديل مي كند و او را در مسير تقوا قرار مي دهد، نيز روح اخلاص را به ارمغان مي آورد.
روزه غرايز سركش را كنترل مي كند و بر قلب انسان نور و صفا مي پاشد. خلاصه روزه انسان را از عالم حيوانيت و توجه به ماديت و لذت هاي شهواني، ترقي داده و به جهان فرشتگان و لذت هاي برتر صعود مي دهد، و در سراي آخرت از آتش جهنم نجات مي دهد. افزون بر اين ها روزه در سلامت جسم دخالت كامل دارد. نيز باعث مي شود انسان طعم تشنگي و گرسنگي را بچشد و به محرومان كمك نمايد.
قرآن مي فرمايد: «اي مؤمنان! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه كه بر كساني كه قبل از شما بودند نوشته شده ، تا پرهيزكار و با تقوا شويد».(1) حضرت امام رضا (ع) فرمود: «روزه به خاطر اين واجب شد تا ثروتمندان رنج گرسنگي و تشنگي را تحمل كنند و بدين وسيله بر حال فقرا آشنا شوند و حقوق آن را ادا كرده و به آنان كمك نمايند».(2) حضرت علي (ع) فرمود: «خداوند روزه را واجب كرد تا مردم اخلاص پيدا كنند».(3) رسول خدا (ص ) فرمود : «روزه بگيريد كه سپر آتش است».(4)
نيز فرمود : «روزه بگيريد تا صحت و سلامت را به دست آوريد».(5) فاطمه زهرا (س) فرمود : «خدوند روزه را براي تثبيت اخلاص واجب كرده است».(6) پس روزه بدين جهت واجب شده كه انسان را در صراط مستقيم قرار دهد و ملكه تقوا، اخلاص ، انفاق ، رسيدگي به محرومان ، نجات از آتش جهنم و صحت و عافيت جسماني را به ارمغان آورد. خلاصه روح و جسم آدمي مفيد واقع شود و انسان را به هدفي كه براي آن آفريده شده ( رسيدن به كمال و سعادت و قرب الهي) راهنمايي كند.
پي نوشت ها :
1 – بقره (2) ايه 183.
2 – محمد محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ماده صوم، شماره 10913.
3 – همان، شماره 10920.
4 – همان، شماره 10922.
5 – همان، شماره 10927.
6 – همان، شماره 10914