بخشی از احکام روزه در نظر آیات عظام: آیت الله العظمی امام خمینی، آیت الله العظمی خامنه ای، آیت الله العظمی بهجت، آیت الله العظمی تبریزی، آیت الله العظمی سیستانی، آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، آیت الله العظمی نوری همدانی و آیت الله العظمی مکارم شیرازی .
سؤال۱: اگر شخصی با اعتقاد به اینکه هنوز اذان صبح را نگفته اند، مشغول سحری شود. سپس متوجه گردد که وقت اذان صبح گذشته است؛ حکم روزه ی او چگونه است؟
همه ی مراجع تقلید (بجز آیت الله بهجت): اگر بدون بررسی و تحقیق در طلوع فجر، مشغول سحری شده روزه باطل است و باید قضا کند.
آیت الله بهجت: اگر بدون بررسی و تحقیق در طلوع فجر، مشغول سحری شده، بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و باید قضا کند.
تبصره: فرد یاد شده با وجود این که روزه اش باطل شده، حق ندارد افطار کند؛ بلکه باید تا شب از مفطرات امساک نماید
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲: آیا فرو بردن خلط، روزه را باطل می کند؟
همه ی مراجع تقلید (بجز آیات عظام بهجت و سیستانی): فرو بردن خلط ـ چنانچه به فضای دهان نیامده باشد ـ اشکال ندارد؛ ولی اگر به فضای دهان برسد، احتیاط واجب آن است که فرو نبری.
آیت الله سیستانی: فرو بردن خلط ـ چنانکه به فضای دهان نیامده باشد ـ اشکال ندارد؛ ولی اگر به فضای دهان برسد، احتیاط مستحب آن است که فرو نبرد.
آیت الله بهجت: فرو بردن خلط ـ اگر در حال غیر روزه امری عادی باشد و به فضای دهان نرسیده باشد ـ اشکال ندارد؛ ولی اگر به فضای دهان برسد، احتیاط واجب آن است که فرو نبرد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳: اگر شخص روزه دار در اثر فراموشی چیزی بخورد، آیا روزه اش باطل است؟ و آیا واجب است که دیگران به او تذکر دهند؟
همه ی مراجع تقلید: روزه ی او باطل نیست و بر دیگران هم واجب نیست که به او تذکر دهند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴: آیا با شروع اذان مغرب افطار روزه جایز است؟
همه ی مراجع تقلید: اگر یقین دارید وقت داخل شده، اشکال ندارد و اگر شک یا گمان دارید، افطار روزه جایز نیست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۵: آیا مسواک کردن با خمیر دندان، در حال روزه اشکال دارد؟
همه ی مراجع تقلید: خیر، اشکال ندارد؛ ولی باید از فرو رفتن آب دهان جلوگیری شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۶: حکم تزریق سرم در حال روزه ی ماه مبارک رمضان چیست؟
آیات عظام؛ امام خمینی، تبریزی، خامنه ای، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب، باید از تزریق سرم خودداری کند؛ خواه جنبه ی غذایی و تقویتی داشته باشد؛ یا جنبه ی دوایی و مانند آن.
آیات عظام؛ نوری، صافی و سیستانی: تزریق سرم روزه را باطل نمی کند؛ خواه جنبه ی غذایی و تقویتی داشته باشد، یا جنبه ی دوایی و مانند آن.
آیت الله فاضل: اگر سرم جنبه ی غذایی و تقویتی داشته باشد، باید از تزریق آن خودداری کرد؛ ولی اگر جنبه ی دوایی و مانند آن داشته باشد، تزریق آن اشکال ندارد.
آیت الله بهجت: تزریق سرم روزه را باطل می کند
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۷: حکم تزریق آمپول در حال روزه ی ماه رمضان چیست؟
آیات عظام امام خمینی، بهجت و خامنه ای: اگر آمپول جنبه ی غذایی و تقویتی دارد، بنابراحتیاط واجب، باید از تزریق آن خودداری کند؛ ولی اگر جنبه ی دوایی دارد و یا عضو را بی حس میکند، تزریق آن اشکال ندارد.
آیت الله فاضل: اگر آمپول جنبه ی غذایی و تقویتی داشته باشد، باید از تزریق آن خودداری کرد؛ ولی اگر جنبه ی دوایی دارد و یا عضو را بی حس میکند، تزریق آن اشکال ندارد.
آیت الله مکارم: اگر آمپول جنبه ی غذایی و تقویتی یا دوایی داشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید از تزریق آن خودداری کرد؛ ولی اگر عضو را بی حس میکند، تزریق آن اشکال ندارد.
آیات عظام تبریزی، سیستانی، صافی و حید: تزریق آمپول روزه را باطل نمی کند؛ خواه جنبه ی غذایی و تقویتی داشته باشد، یا جنبه ی دوایی و مانند آن.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۸: گاهی از لثه هایم خون بیرون می آید و با آب دهان مخلوط می گردد؛ آیا اگر آن را فرو ببرم، روزه باطل می شود؟
همه ی مراجع (بجز آیات عظام تبریزی، صافی و نوری): اگر خون در آب دهان مستهلک شود، فرو بردن آن روزه را باطل نمی کند.
آیت الله نوری: فرو بردن آن جایز نیست؛ هر چند در آب دهان مستهلک شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۹: به جهت بیماری لثه، در روز چندین بار از آن خون می آید؛ ولی بدون توجه فرو می رود، آیا روزه باطل می شود؟
همه ی مراجع: اگر بدون توجه و اختیار فرو داده شود، روزه صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۰: پر کردن دندان در ماه مبارک رمضان، چگونه است؟
همه ی مراجع: پر کردن یا جرم گیری و کشیدن دندان در ماه رمضان، برای پزشکان جایز است و برای شخص روزه دار زمانی جایز است که مطمئن باشد، خون یا آبی که به وسیله ی دستگاه وارد فضای دهان می شود، فرو نخواهد رفت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۱: کسی که می داند یا احتمال می دهد، درروز غذای باقی مانده در لای دندان فرو برده می شود، آیا لازم است هنگام سحر خلال یا مسواک کند؟
آیات عظام امام خمینی، خامنه ای و نوری: اگر در حد احتمال باشد، اشکال ندارد؛ ولی اگر یقین داشته باشد در روز چیزی از آن فرو می رود، باید دندان خود را خلال یا مسواک کند و اگر انجام ندهد و چیزی از آن فرو رود، روزه اش باطل می شود و اگر فرو نرود، بنابر احتیاط واجب، باید قضای آن را به جا آورد.
آیات عظام بهجت، تبریزی، سیستانی، صافی و فاضل: اگر در حد احتمال باشد، اشکال ندارد؛ ولی اگر بداند در روز چیزی از آن فرو میرود، باید دندان خود را خلال یا مسواک کند و اگر انجام ندهد، روزه اش باطل می شود (هر چند چیزی از آن فرو نرود).
آیت الله مکارم: اگر در حد احتمال باشد، اشکال ندارد؛ ولی اگر بداند در روز چیزی از آن فرو می رود، بنابر احتیاط واجب، باید دندان خود را خلال یا مسواک کند و اگر انجام ندهد، روزه اش باطل است (هر چند چیزی از آن فرو نرود).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۲: اگر روزه دار به جهت حالت تهوع، قی کند؛ روزه اش چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: اگر بی اختیار باشد، اشکال ندارد؛ ولی اگر از روی عمد باشد، روزه را باطل می کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۳: استعمال عطر برای روزه دار، در ماه مبارک رمضان چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: استعمال عطر برای روزه دار مستحب است؛ ولی بو کردن گیاهان معطّر مکروه است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۴: آیا استفاده از، شامپو، کرم ویتامینه و رُژ لب در ماه مبارک رمضان مجاز است؟
همه ی مراجع: هیچ یک از موارد ذکر شده، روزه را باطل نمی کند؛ مگر آن که رژ لب، وارد دهان شده و فرو داده شود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۵: آیا ریختن دارو به چشم (مانند قطره ی چشمی) روزه را باطل می کند؟
همه ی مراجع: اگر دارو به حلق نرسد و یا به حلق برسد ولی فرو نبرد، روزه اش باطل نمی شود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۶: شستن سر زیر شیر آب در حال روزه، چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: آن چه روزه را باطل می کند، فرو بردن سر زیر آب است؛ به طوری که یک مرتبه آب، همه ی سر را فرا گیرد. اما شستن سر زیر شیر و زیر دوش، اشکالی ندارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۷: تنفس بخار آب در حمام، برای روزه چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: بخار آب حمام، روزه را باطل نمی کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۸: گاهی انسانِ روزه دار در کنار وسیله ی نقلیه قرار می گیرد و دود آن به حلقش می رسد؛ آیا روزه اش باطل می شود؟
همه ی مراجع: اگر با این اعتقاد که دود غلیظ به حلقش نمی رسد، در کنار وسیله ی نقلیه بایستد و به طور اتفاقی دود به حلقش برسد، روزه اش صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۱۹: کسی که به نفس تنگی شدید مبتلا شده و در روز باید از اسپری استفاده کند، تکلیف روزه ی او چیست؟
آیات عظام امام خمینی، فاضل، مکارم و نوری: با توجه به این که داروی یاد شده، خوردن و آشامیدن بر آن صدق نمی کند، روزه را باطل نمی کند.
آیت الله خامنه ای: اگر دارو به صورت گاز یا پودر وارد حلق شود، بنابر احتیاط واجب روزه را باطل می کند و اگر گرفتن روزه بدون آن، زحمت و مشقت دارد، استفاده از آن جایز است، و بعد از ماه رمضان، اگر توانست بدون استفاده از اسپری روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب قضا کند.
آیت الله بهجت: اگر به صورت بخار غیر غلیظ وارد حلق شود اشکال ندارد و روزه صحیح است.
آیت الله سیستانی: اگر به صورت مایع به حلق نرسد، اشکال ندارد و روزه صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۰: حکم کشیدن سیگار و تنباکو در حال روزه چیست؟
همه ی مراجع: احتیاط واجب آن است که روزه دار، از دود سیگار و تنباکو خودداری کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۱: در ماه رمضان بعد از اذان صبح، با حال جنابت از خواب بیدار شدم؛ ولی میدانم پیش از اذان محتلم شده ام، تکلیفم چیست؟
همه ی مراجع: روزه صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال ۲۲: اگر در ماه رمضان، غسل جنابت را فراموش کنیم و پس از چند روز یادمان بیاید، چه تکلیفی داریم؟
همه ی مراجع: باید نمازها و روزه ی آن چند روز را قضا کنید؛ ولی کفاره ندارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۳: شخص جنب که در ماه رمضان قبل از اذان صبح، به آب دسترسی ندارد، وظیفه اش چیست؟
همه ی مراجع: اگر تا پیش از اذان صبح به آب دسترسی ندارد، تیمم بدل از غسل کند و روزه ی او صحیح است. بعد از اذان در صورت دسترسی به آب، برای نماز صبح غسل کند و در غیر این صورت، با همان تیمم نماز صبح خود را بخواند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۴: کسی که مدّتی روزه گرفته و نماز خوانده است و بعد بفهمد جنب بوده، تکلیف او چیست؟
همه ی مراجع: اگر متوجه اصل جنابت نبوده، روزه های او صحیح است؛ ولی باید نمازها را قضا کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۵: اگر در ماه رمضان، با اعتقاد به اینکه برای غسل جنابت وقت دارد، مشغول به غسل شود و وسط غسل بفهمد مقداری از غسل با اذان صبح همراه شده است، حکم روزه ی او چیست؟
همه ی مراجع: روزه ی او صحیح ا.ست
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۶: کسی که پیش از اذان صبح با حالت احتلام از خواب بیدار می شود، آیا می تواند تا اذان، غسل نکند و تیمم کند؟
همه ی مراجع: اگر غسل را به تأخیر بیندازد تا جایی که وقت تنگ شود، گناه کرده است. در این صورت باید پیش از اذان صبح، تیمم کند و روزه ی او صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۷: اگر شخصی بعد از اذان صبح، محتلم شود و تا غروب غسل نکند؛ آیا اشکالی به روزه ی او وارد می شود؟
همه ی مراجع: خیر؛ لازم نیست فوری غسل کند و روزه ی او صحیح است؛ ولی برای نماز باید غسل کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۸: چندین سال با حال جنابت، روزه گرفتم و نماز خواندم؛ در حالی که نمی دانستم جنب باید غسل کند، تکلیف چیست؟
آیات عظام امام خمینی، خامنه ای، تبریزی، مکارم و وحید: نماز و روزه هایی را که در جنابت انجام داده اید، باید قضا کنید.
آیات عظام سیستانی، صافی و فاضل: اگر در یاد گرفتن مسائل کوتاهی نکرده اید، روزه ها صحیح است و قضا ندارد؛ ولی نمازهایی را که در حال جنابت خوانده اید، باید قضا شود
آیت الله نوری: روزه ها صحیح است و قضا ندارد؛ ولی نمازهایی را که در حال جنابت خوانده اید، باید قضا کنید.
تبصره: طهارت نسبت به نماز شرط واقعی است؛ از این رو اگر از روی ناآگاهی بدون طهارت نماز بخواند، نمازش باطل است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۲۹: اگر کسی به عمد روزه ی خود را در ماه مبارک رمضان، به وسیله ی استمنا باطل کند، چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع (بجز آیات عظام خامنه ای، سیستانی و صافی): علاوه بر قضا، بنابر احتیاط واجب، باید کفاره ی جمع (۶۰ روزه و اطعام ۶۰ فقیر) بپردازد.
آیات عظام خامنه ای و سیستانی: علاوه بر قضا، کفاره دارد و بنابر احتیاط مستحب، کفاره ی جمع (۶۰ روزه و اطعام ۶۰ فقیر) بپردازد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۰: کسی که بدون قصد بیرون آمدن منی درماه رمضان، با خودش بازی کند و ناخود آگاه منی از او خارج شود؛ آیا روزه اش باطل میشود؟
همه ی مراجع: اگر احتمال می داده که با این کار منی از او بیرون می آید، روزه اش باطل می شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۱: اگر با قصد خروج منی، خود ارضایی کند؛ در صورتی که به حدّ خروج منی نرسد، آیا روزه را باطل می کند؟
آیات عظام امام خمینی، خامنه ای و فاضل: خیر روزه اش باطل نمی شود.
آیات عظام بهجت، صافی، مکارم و نوری: اگر به قصد بیرون آمدن منی، خود ارضایی کند، روزه اش باطل می شود؛ هر چند منی از او بیرون نیاید.
آیت الله سیستانی: اگر به قصد بیرون آمدن منی خود ارضایی کند ـ هر چند منی از او بیرون نیاید ـ بنابر احتیاط واجب، روزه را تمام کند و بعد از ماه رمضان قضا نماید.
=======================
سؤال۳۲: اگر کسی درماه مبارک رمضان آیه ی قرآن یا حدیث را به طور سهوی غلط بخواند، تکلیف روزه اش چیست؟
همه ی مراجع: روزه اش باطل نمی شود؛ ولی سعی کند قرآن یا حدیث را درست بخواند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۳: اگر گرفتن روزه باعث شود که بیماری دیرتر بهبود یابد، تکلیف چیست؟
همه ی مراجع: نباید روزه بگیرد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۴: اگر بیمار با اعتقاد به اینکه روزه برایش ضرر دارد، روزه بگیرد حکم چیست؟
همه ی مراجع: اگر روزه بگیرد، صحیح نیست و باید پس از ماه رمضان آن را قضا کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۵: کسی که می داند یا احتمال قوی می دهد که اگر روزه بگیرد، به زخم معده یا سنگ مثانه دچار می شود؛ آیا روزه بر او واجب است؟
همه ی مراجع: اگر احتمال عقلایی می دهد، روزه بر او واجب نیست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۶: کسی که ناراحتی کلیه دارد و باید برای جلو گیری از آن در طول روز، چندین بار آب و مایعات استفاده کند، حکم روزه ی او چیست؟
همه ی مراجع: اگر برای جلوگیری از بیماری کلیه، نیاز به نوشیدن آب یا سایر مایعات در طول روز باشد، روزه گرفتن بر او واجب نیست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۷: بیماری که در طول روز تنها به خوردن چند قرص نیاز دارد، درصورتی که گرفتن روزه برایش ضرر ندارد؛ آیا خوردن تنها چند قرص روزه را باطل می کند؟
همه ی مراجع: آری روزه ی او باطل می شود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۸: روزه گرفتن برای زن باردار ـ که نمی دانسته روزه برای جنین ضرر دارد ـ چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع: اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنین داشته باشد، نباید روزه بگیرد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۳۹: زن بارداری که به جهت حمل و شیردهی نتوانسته روزه ی ماه رمضان و قضای آن را بگیرد؛ آیا تکلیف قضا از او ساقط می شود و حکم مریض را دارد؟
همه ی مراجع: خیر، هر زمان که توانایی پیدا کرد، باید روزه ها را قضا کند و حکم مریض را ندارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴۰: اگر کسی در ایام عادت، از قرص یا آمپول جلوگیری استفاده کند؛ روزه ی او صحیح است
همه ی مراجع: اگر عادت نشود، روزه صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴۱: دختر که به حدّ بلوغ رسیده، ولی به واسطه ی ضعف بنیه، نمی تواند روزه بگیرد و قضای آن را تا دو سه سال به جا آورد، تکلیف او چیست؟
همه ی مراجع (بجز آیات عظام مکارم و تبریزی): اگر گرفتن روزه برای او ضرر دارد، یا تحمل آن برایش زحمت و مشقت زیاد دارد، روزه بر او واجب نیست؛ ولی ترک آن به صرف برخی عذرها، جایز نیست و هر زمان توانست باید قضای آن را به جا آورد.
آیت الله مکارم: در فرض یاد شده، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد طعام بدهد و قضای این روزهها هم بر او واجب نیست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴۲: کسی که از روی عمد روزه های خود را نگرفته تکلیفش چیست؟
همه ی مراجع: هر مقدار از روزه ها را که نگرفته، باید قضا کند و افزون بر آن، برای هر روز نیز باید کفاره بدهد؛ یعنی، دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند و یا به هر کدام یک مد (تقریبا ده سیر) طعام (گندم یا جو و مانند آن) به آن ها بدهد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴۳: آیا کسی که از روی عمد و در ملأ عام، روزه خواری می کند، تعزیر دارد؟
همه ی مراجع: افزون بر قضا و کفاره، تعزیر نیز دارد که مقدار آن، برای بار اول و دوم ۲۵ تازیانه است و به نظر عده ای، اندازه ای برای آن مشخص نشده و با نظر و تشخیص حاکم شرع تعیین می گردد. اگر بعد از تعزیر اوّل و دوم، برای مرتبه ی سوم روزه خواری کند، حکمش قتل است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤال۴۴: آیا می توان درماه رمضان برای فرار از روزه مسافرت کرد؟
همه ی مراجع: مسافرت کردن در ماه رمضان ـ هر چند به عنوان فرار از روزه باشد ـ اشکال ندارد؛ ولی این امر تا قبل از روز بیست و سوم مکروه است.
منبع : رساله ی دانشجویی