خمس منافع کسب و کار

طلبه پاسخگو Parent Category: احکام احکام خمس و زکات 25 ستمبر 2015 مشاہدات: 3251

استفتائات از آیت الله مکارم شیرازی زیده عزه
دانشجویانی که درآمد ثابت ندارند [منافع کسب و کار]
پرسش : دانشجویی که مخارجش را دیگری می دهد و درآمد ثابتی ندارد و گاهی اوقات از طریق اموری مانند تدریس خصوصی و از این قبیل درآمدی کسب میکند آیا سال خمسی برای این درآمد باید در نظر بگیرد و در این صورت آیا باید اولین روزی که درآمدی کسب کرد را سال خمسی خود محسوب کند؟
پاسخ : در صورتی که در آخر سال چیزی اضافه بماند خمس آن را می دهد. و اول سال او زمان اولین درآمد است.
تعلق خمس به یارانه نقدی [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : این پول ظاهراً هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
پول اضافه شده به مبلغ مخمسی که مقدار آن معلوم نیست [منافع کسب و کار]
پرسش : سال گذشته خمس پول خود را داده ام اما در طول سال بعد به آن اضافه شده، حالا که می خواهم خمس پول های اضافه شده را بپردازم نمی دانم پولی که بعد از پرداخت خمس باقی مانده چقدر بوده است تا خمس پول های اضافه شده را بپردازم. اکنون وظیفه ام چیست؟
پاسخ : می توانید تخمین بزنید و ما همان را به عنوان مصالحه از شما می پذیریم.
خمس مبلغ یارانه که قابل برداشت نیست [منافع کسب و کار]
پرسش : با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟
پاسخ : ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد ولی تا زمانی که دسترسی به آن پول ندارید فعلاً خمس ندارد.
خمس مبالغ ثبت نامی حج [منافع کسب و کار]
پرسش : شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل میشود؟
پاسخ : در صورتیکه از درآمد همان سال نام نویسی بوده، خمس ندارد.
خمس جهیزیه ای که هنوز استفاده نشده [منافع کسب و کار]
پرسش : به اسباب و اثاثیه ای که جهیزیه آوردم و هنوز استفاده نشده است خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : آنچه معمولاً مورد نیاز است خمس ندارد هر چند استفاده نشده باشد.
محاسبه خمس در جایی که زن وشوهر هر دو در تامین مخارج خانه سهیم هستند [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده و شوهرم هر دو در تأمین مخارج خانه سهیم هستیم. آیا خمس مال مشمول خمس داخل خانه (مثل مواد خوراکی و ...) تنها بر عهد شوهرم است؟ اگر نه، چگونه سهم هر کس باید محاسبه شود؟ (در ضمن ما از دو مرجع متفاوت تقلید می‌کنیم)
پاسخ : آنچه در آخر سال در خانه می ماند مشمول خمس است و می توانید تخمین بزنید چه اندازه از مال شما و چه اندازه از مال همسرتان است وخمس آنرا بپردازید و قاعدتا خمس آن ، مبلغ زیادی نخواهد بود.
خمس افزایش قیمت بر اثر تورم [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا افزایش قیمت مغازه بر اثر تورم (باتوجه به اینکه افزایش قیمت ناشی ازتورم به معنای سود نمیباشد) متعلق خمس است یا خیر ؟
پاسخ : آری خمس دارد زیرا تورم در عرف بازار ما محاسبه نمی شود و سود تلقی می گردد.
کارمندی که تمام درآمد خود را به همسرش می پردازد [منافع کسب و کار]
پرسش : من حدود یازده ماه است که ازدواج نموده ام و ماه دیگر سال خمسی من است. من کارمند هستم و کلیه پول های خود را تاکنون به همسرم داده ام. آیا من مسئول خمس آنها هستم؟
پاسخ : در فرض سوال، تکلیفی ندارید و مسیولیت خمس به عهده ی همسر شما است.
خمس ذخیره سوخت [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا بر هیزمهایى که براى سوخت و مصارف دیگر ذخیره مى شود خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ : آنچه براى مصارف سوخت و سایر مصارف آن سال است خمس ندارد و آنچه براى سالهاى آینده است خمس دارد.
خمس سکه ی هدیه [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا به سکه طلا که هدیه باشد، خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : هرگاه سال بر آن بگذرد و مصرف نشود، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
هزینه های بیش از شأن شخص [منافع کسب و کار]
پرسش : اگر کسی در بین سال خمسی اش خرج هایی کند که بیش از شأنش است (مثلاً انفاق هایی کند یا از ماشین مدل بالاتر استفاده کند) آیا چنین اختیاری را ندارد و باید خمس آن را بپردازد؟
اگر شک داشته باشیم که فلان مصرف در شأن هست یا نه، اصل با کدام است؟
پاسخ : سر سال خمسی، خمس این اموال خود را محاسبه می کند و در مورد سوال دوم، به عرف مراجعه کنید.
خمس مواردی که به صورت بن به کارمندان پرداخت می گردد [منافع کسب و کار]
پرسش : مقام معظم رهبری بن کارمندی و اجناسی که از طریق بن کارمندی خریداری می شود و بخشی از کوپن شهری را که با یارانه دولت است را هدیه محسوب کرده اند. فتوای حضرت عالی در باره این موارد و سایر مواردی که به صورت بن به کارمندان داده می شود برای مقلدین چیست ؟
پاسخ : اینها جزء حقوقشان محسوب می شود چنانچه چیزی از آن تا پایان سال خمس اضافه بماند خمس دارد.
خمس پس انداز در بانک مسکن [منافع کسب و کار]
پرسش : به پولی که در بانک مسکن جهت تامین مسکن پس انداز می شود خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
پاسخ : خمس تعلق می گیرد ولی اگر در زحمت باشید خمس را به ذمه بگیرید و بعداً ادا کنید.
دریافت یارانه و هزینه کردن آن [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا گرفتن و خرج کردن پول یارانه از نظر شرع حلال است و آیا خمس تعلق می گیرد یا نه؟
پاسخ : گرفتن و خرج کردن پول یارانه اشکالی ندارد و ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسی بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
محاسبه میزان سرمایه در سال تعلق خمس ملاک است [منافع کسب و کار]
پرسش : شخصی مثلا 100 میلیون سرمایه ی در گردش که خمس آنرا داده، داشته است، ولی در سال بعد سرمایه اش کاهش یافته و مثلا 80 میلیون شده و باز در سال جاری 110 میلیون درآمد داشته است ، حال چقدر از درآمدش جز سرمایه ای مخمسش می شود؟ 80 میلیون یا 100 میلیون؟
پاسخ : معیار سال قبل است که 80 میلیون بوده و خمس مازاد آن را باید بپردازد.
خمس هدیه [منافع کسب و کار]
پرسش : اگر مردی چیزی را به زنش هدیه کند آیا به آن چیز خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : هدیه بعد از گذشتن سال بنابر احتیاط خمس دارد.
سرمایه کسب که از فروش منزل مسکونی تهیه شده [منافع کسب و کار]
پرسش : پس از مدتی توانستم منزلی بخرم اما جهت سرمایه گذاری در کار مجبور هستم آن را بفروشم، آیا پس از فروش و مصرف پول آن جهت کسب درآمد مشروع باید خمس آن را بپردازم؟
پاسخ : در صورتیکه منزل به نیت مسکونی خریده شده و مدتی در آن ساکن بوده اید و بعد ناچار به فروش شده اید خمس ندارد البته این در صورتی است که به پول منزل قبلاً خمس تعلق نگرفته باشد.
خمس ارزش افزوده [منافع کسب و کار]
پرسش : اگر حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن بر اثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی فلان زرگر، ده کیلو طلا بوده و الآن هم همان اندازه است ولی قیمت طلا افزوده شده، آیا قیمت افزوده شده خمس دارد؟
پاسخ : آری خمس دارد و ارزش افزوده در عرف نوعی منفعت محسوب می شود و این نوع افزایش قیمت در مباحث فقهی به عنوان "زیاده سوقیه" معروف است.
خمس باغ سودآوری که هنوز بین وراث تقسیم نشده [منافع کسب و کار]
پرسش : باغی که از زید به اولادش بعنوان ارثیه رسیده است و هنوز بعلت اختلاف بین وراث تقسیم نگردیده است اگر سود دهد و آن سود از مخارج سالانه اضافه بماند متعلق خمس است ؟
پاسخ : سود آن خمس دارد همچنین اضافه قیمت آن.
خمس سود وام دریافتی [منافع کسب و کار]
پرسش : گفته شده اگر وامی را اخذ نموده و تا سال خمسی آن را مصرف نکنیم می بایست به اندازه اقساط واریز شده خمس را پرداخت نماییم. سوال اینجاست که اقساط پرداختی در ماه های اول صرفاً مربوط به سود آن وام است و از خود پول چیزی کم نشده است. مثلاً اگر ده میلیون وام گرفته و باید یازده میلیون پرداخت کنیم، در ماه های ابتدایی اقساط آن یک میلیون سود پرداخت شده و چیزی از اصل وام کم نشده است. آیا با این فرض باید خمس اقساط پرداختی را حساب و پرداخت نماییم؟
پاسخ : آنچه مربوط به سود بوده باشد خمس به آن تعلق نمی گیرد و غیر آن مشمول خمس است.
خمس میوه روی درخت [منافع کسب و کار]
پرسش : اول خرداد سال خمسی ماست، آیا باید خمس میوه ای که روی درخت است، را حساب کنیم؟ آیا رسیده بودن یا رسیده نبودن میوه روی درخت شرط تعلق گرفتن یا نگرفتن خمس به آن می باشد؟
پاسخ : در صورتیکه آماده فروش باشد خمس آن را محاسبه کنید در غیر اینصورت جزء درآمد امسال حساب نمی شود.
خمس کسی که تا به حال خمس نداده است [منافع کسب و کار]
پرسش : آقایی تا امروز خمس نداده است و در همین سالجاری در طی یک داد و ستد سود زیادی برده است. آیا وظیفه او که می خواهد بحج مشرف شود نسبت به کل مال که تا حال جمع کرده خصوصا به سودی که در اثنای همین سال جاری به دست آورده است چیست ؟
پاسخ : باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.
تهیه مایحتاج سال بعد، قبل از سال خمسی [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده در اواخر اسفند ماه یک پالتو خریدم تا از آن در زمستان سال بعد استفاده کنم. سال خمسی من تیرماه است (یعنی قبل از رسیدن زمان استفاده آن پالتو) آیا باید خمس آن را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال، خمس دارد.
خمس پس انداز دوران کودکی [منافع کسب و کار]
پرسش : جناب آقای مکارم بابای من در سن کودکی برایم سرمایه گذاری در قالب سهام کرده است و آن را به عنوان هدیه به من داده است و حالا که من به سن بلوغ شرعی رسیده ام دو سؤال برای من به وجود آمده است که آیا به مبالغی که به من در سنین کودکی هدیه داده شده خمس تعلق می گیردیا نه؟ و نیز آیا به سود این سهام ها که هم اکنون در این سن که به بلوغ شرعی رسیده ام به من می رسد خمس تعلق می گیرد یا نه و اگر تعلق نمی گیرد تکلیف خمسی که تا به حال داده ام چه می شود؟ضمن این که من وجه نقد نیز تا کنون از این بابت دریافت نکرده ام و سودم تبدیل به سهام شده است.
پاسخ : شما باید خمس اصل سهام (بنابر احتیاط واجب) و سودی که تاکنون به دست آورده اید را بپردازید و سودی که از این به بعد به شما می رسد چنانچه تا سال خمسی مصرف نشود نیز خمس دارد.
خمس زمین هایی که به نیت اولاد خریداری شده [منافع کسب و کار]
پرسش : حقیر برای اولادم چند قطعه زمین خریده ام که یکی پس از دیگری ایشان را مستقل کنم . آیا این یک قطعه و یا چند قطعه زمین متعلق خمس است ؟ و آیا نمیشود آنها را جز معونه بحساب آورد ؟
پاسخ : اگر از درآمد همان سال باشد خمس ندارد.
خرید اجناس با پول غیر مخمّس [منافع کسب و کار]
پرسش : پولی را که برای هزینه آینده بچه ها چند سال پیش در پس انداز قرار داده ام بعد از چهار سال سود آن را در حال حاضر دریافت نموده ام و می خواهم برای آنها با این سود خریدی انجام دهم و کنار بگذارم. با توجه به اینکه سال خمسی بر آن سود گذشته بایستی ابتدا خمس آن را بدهم و بعد با آن معامله کنم یا بعد از معامله می توانم خمس را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال چنانچه سال بر آن گذشته باشد باید خمس آن را بپردازید و سپس اجناس مورد نیاز را بخرید.
خمس حقوق کارمندانی که مالیات می دهند [منافع کسب و کار]
پرسش : من کارمند دولت هستم و ماهیانه از حقوق ما مالیات کسر می شود، آیا باید جداگانه خمس پرداخت شود؟
پاسخ : اگر سال بگذرد و چیزی از حقوقتان مانده باشد خمس دارد.

سرمایه کسب که از فروش منزل مسکونی تهیه شده [منافع کسب و کار]
پرسش : پس از مدتی توانستم منزلی بخرم اما جهت سرمایه گذاری در کار مجبور هستم آن را بفروشم، آیا پس از فروش و مصرف پول آن جهت کسب درآمد مشروع باید خمس آن را بپردازم؟
پاسخ : در صورتیکه منزل به نیت مسکونی خریده شده و مدتی در آن ساکن بوده اید و بعد ناچار به فروش شده اید خمس ندارد البته این در صورتی است که به پول منزل قبلاً خمس تعلق نگرفته باشد.
محاسبه میزان سرمایه در سال تعلق خمس ملاک است [منافع کسب و کار]
پرسش : شخصی مثلا 100 میلیون سرمایه ی در گردش که خمس آنرا داده، داشته است، ولی در سال بعد سرمایه اش کاهش یافته و مثلا 80 میلیون شده و باز در سال جاری 110 میلیون درآمد داشته است ، حال چقدر از درآمدش جز سرمایه ای مخمسش می شود؟ 80 میلیون یا 100 میلیون؟
پاسخ : معیار سال قبل است که 80 میلیون بوده و خمس مازاد آن را باید بپردازد.
پول اضافه شده به مبلغ مخمسی که مقدار آن معلوم نیست [منافع کسب و کار]
پرسش : سال گذشته خمس پول خود را داده ام اما در طول سال بعد به آن اضافه شده، حالا که می خواهم خمس پول های اضافه شده را بپردازم نمی دانم پولی که بعد از پرداخت خمس باقی مانده چقدر بوده است تا خمس پول های اضافه شده را بپردازم. اکنون وظیفه ام چیست؟
پاسخ : می توانید تخمین بزنید و ما همان را به عنوان مصالحه از شما می پذیریم.
خمس مبلغ یارانه که قابل برداشت نیست [منافع کسب و کار]
پرسش : با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟
پاسخ : ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد ولی تا زمانی که دسترسی به آن پول ندارید فعلاً خمس ندارد.
تعلق خمس به سهامی که جهزیه قرار گرفته است [منافع کسب و کار]
پرسش : اگر سهام شرکتها جهت جهیزیه اختصاص داده شود آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر
پاسخ : آری خمس دارد.
اختلاف قیمت خرید به قیمت روز در خمس [منافع کسب و کار]
پرسش : در صورت تعلق خمس به چیزی و اختلاف قیمت خرید با قیمت روز، کدام قیمت میزان است؟
پاسخ : به قیمت روز حساب می شود.
دریافت یارانه و هزینه کردن آن [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا گرفتن و خرج کردن پول یارانه از نظر شرع حلال است و آیا خمس تعلق می گیرد یا نه؟
پاسخ : گرفتن و خرج کردن پول یارانه اشکالی ندارد و ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسی بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
تعلق خمس برای منافعی که در آخرین ماههای سال خمسی به دست می آید [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا می توان برای هر ربح و فایده ای که به دست می آید یک سال مستقل در نظر گرفت؟ اگر جواب مثبت است چرا در مسئله دیگر گفته شده آخر سال لازم است خمس اشیای مصرفی باقی مانده همانند گندم و برنج و... را داد و بحثی از تفصیل این مطلب که مثلا اگر این گندم و جو در آخرین ماه سال توسط ربح همان ماه خریداری شده می تواند تا 12 ماه مورد استفاده قرار گیرد نیامده است.
پاسخ : برای همه فایده ها باید یک سال خمسی قرار داد همان گونه که شرکت ها و موسسات مختلف برای محاسبه تمام دخل و خرج خود یک تاریخ معین را در نظر می گیرند.
تعلق خمس بر مستمری بنیاد شهید [منافع کسب و کار]
پرسش : از طرف بنیاد شهید حقوقى به خانواده محترم شهدا پرداخت مى شود و عدّه اى از خانواده ها هزینه زندگیشان از سوى دیگر تأمین مى شود سؤال این است که به این حقوقى که از بنیاد مى گیرند خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ : بنابر احتیاط لازم در سر سال خمس زیادى را بدهند.
خمس سود وام دریافتی [منافع کسب و کار]
پرسش : گفته شده اگر وامی را اخذ نموده و تا سال خمسی آن را مصرف نکنیم می بایست به اندازه اقساط واریز شده خمس را پرداخت نماییم. سوال اینجاست که اقساط پرداختی در ماه های اول صرفاً مربوط به سود آن وام است و از خود پول چیزی کم نشده است. مثلاً اگر ده میلیون وام گرفته و باید یازده میلیون پرداخت کنیم، در ماه های ابتدایی اقساط آن یک میلیون سود پرداخت شده و چیزی از اصل وام کم نشده است. آیا با این فرض باید خمس اقساط پرداختی را حساب و پرداخت نماییم؟
پاسخ : آنچه مربوط به سود بوده باشد خمس به آن تعلق نمی گیرد و غیر آن مشمول خمس است.
خمس وسایل و تجهیزات پزشکی [منافع کسب و کار]
پرسش : پزشکان براى معاینه بیمار نیاز به وسائل پزشکى دارند. حکم خمس این وسائل، در موارد ذیل چگونه است؟

الف) در صورتى که این وسائل را نقداً خریدارى کرده باشند.

ب) در صورتی که این وسائل را به صورت اقساطی خریداری کرده، و اقساط آن را به تدریج در ظرف چند سال می پردازند.
ج) در صورتی که مبلغی را قرض گرفته، و این وسائل را خریده، و ماهانه اقساط وام را می پردازند، و بر این وام سود هم تعلق گرفته باشد.
د) وسائل مصرفی پزشکی، که پزشکان برای بیماران استفاده می کنند مثل لوازم پانسمان و تزریق و مانند آن.
پاسخ : تمام این امور جزء سرمایه محسوب می شود. اگر از پول نقد تهیه شده، یا اگر اقساطی بوده قسط آن را پرداخته اند و سال بر آن گذشته، خمس دارد.
خمس هدیه ای که در حساب بانکی است [منافع کسب و کار]
پرسش : اینجانب مبلغی را به عنوان هدیه در یک حساب بلند مدت در بانکی جهت برادرم واریز کرده ام که خود ایشان اطلاع ندارد و تصمیم دارم در شرایط مناسب به ایشان اطلاع دهم که این حساب هدیه من به ایشان است.اکنون سال خمسی من رسیده و می خواستم بدانم آیا خمس این پول را باید بدهم یا بر عهده برادرم است؟
پاسخ : اگر به اسم ایشان و برای ایشان منظور کرده اید و آن را به او بخشیده اید خمس آن بر شما واجب نیست.
کارمندی که تمام درآمد خود را به همسرش می پردازد [منافع کسب و کار]
پرسش : من حدود یازده ماه است که ازدواج نموده ام و ماه دیگر سال خمسی من است. من کارمند هستم و کلیه پول های خود را تاکنون به همسرم داده ام. آیا من مسئول خمس آنها هستم؟
پاسخ : در فرض سوال، تکلیفی ندارید و مسیولیت خمس به عهده ی همسر شما است.
خمس گندمی که زکات آن پرداخت شده است [منافع کسب و کار]
پرسش : هنگام برداشت محصول گندم اینجانب اوایل بهار بوده که به محاسبه و پرداخت زکات آن اقدام نموده ام. سال خمسی من دو هفته بعد از آن بوده است. آیا به گندم زکات داده فوق یا وجه فروخته شدن آن خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
پاسخ : به آن مقدار گندم یا وجه آن که در سال خمسی باقی مانده، خمس تعلق می گیرد و اگر در زحمت باشید خمس آن را به شما می بخشیم.
قالی ای که بافتن آن چند سال طول می کشد [منافع کسب و کار]
پرسش : خمس قالی که بافتن آن ممکن است چند سال طول بکشد چگونه حساب می شود؟
پاسخ : بعد از آنکه قالی تمام شد و آماده فروختن گردید هرگاه سال بر آن بگذرد و پول آن مصرف نشود خمس دارد.
خمس جهیزیه ای که هنوز استفاده نشده [منافع کسب و کار]
پرسش : به اسباب و اثاثیه ای که جهیزیه آوردم و هنوز استفاده نشده است خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : آنچه معمولاً مورد نیاز است خمس ندارد هر چند استفاده نشده باشد.
تبدیل وام دانشجویی به سکه طلا [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده طی چند ترم از دانشگاه وام دانشجویی اخذ کرده و به دلیل عدم نیاز به آن و برای این که ارزش پول کم نشود اقدام به خرید چهار سکه بهار آزادی نمودم. قیمت این سکه ها بیشتر شده است. آیا خمسی از بابت کل این سکه ها بر ذمه ی من است؟ و همچنین آیا از بابت ارزش افزوده این سکه خمس بر ذمه من می باشد؟
پاسخ : به مقداری که اقساط آن را پرداخته اید و سال بر آن گذشته خمس دارد و به اضافه قیمت آن نیز خمس تعلق می گیرد.
هزینه های بیش از شأن شخص [منافع کسب و کار]
پرسش : اگر کسی در بین سال خمسی اش خرج هایی کند که بیش از شأنش است (مثلاً انفاق هایی کند یا از ماشین مدل بالاتر استفاده کند) آیا چنین اختیاری را ندارد و باید خمس آن را بپردازد؟
اگر شک داشته باشیم که فلان مصرف در شأن هست یا نه، اصل با کدام است؟
پاسخ : سر سال خمسی، خمس این اموال خود را محاسبه می کند و در مورد سوال دوم، به عرف مراجعه کنید.
خمس مواردی که به صورت بن به کارمندان پرداخت می گردد [منافع کسب و کار]
پرسش : مقام معظم رهبری بن کارمندی و اجناسی که از طریق بن کارمندی خریداری می شود و بخشی از کوپن شهری را که با یارانه دولت است را هدیه محسوب کرده اند. فتوای حضرت عالی در باره این موارد و سایر مواردی که به صورت بن به کارمندان داده می شود برای مقلدین چیست ؟
پاسخ : اینها جزء حقوقشان محسوب می شود چنانچه چیزی از آن تا پایان سال خمس اضافه بماند خمس دارد.
احکام صورتهای مختلف جمع آوری جهیزیه [منافع کسب و کار]
پرسش : از آنجائی که امکان تهیه یکباره جهیزیه برای دخترم را ندارم مجبورم به صور زیر عمل کنم:
1 - لوازم و وسایل مورد نیاز را می خرم و در محلی نگاهداری می کنم. آیا پس از گذشت یکسال با توجه به آنکه تا زمان ازدواج مورد مصرف قرار نخواهد گرفت خمس به آن تعلق می گیرد ؟
2 – مقداری پول پس انداز می کنم تا به مقدار لازم برای تهیه جهیزیه برسد. با توجه به اینکه یکسال و یا بیشتر از مدت نگهداری این پول می گذرد آیا خمس به آن تعلق می گیرد ؟
3 – سکه بهار آزادی خریدرای کرده ام و تا رسیدن مقدار آن به میزان لازم برای تهییه جهیزیه آن را خرج نمی کنم . آیا با توجه به اینکه امکان دارد یک سال و یا بیشتر از مدت نگهداری آنها بگذرد خمس به آن تعلق می گیرد.
4 – مبلغ لازم برای خرید جهیزیه را در بانک می گذارم. آیا پس از گذشت یکسال با توجه به دست نخورده ماندن پول خمس به آن تعلق می گیرد؟ حال خواهشمندم در هر مورد تعلق و یا عدم تعلق خمس به مورد ذکر شده را با حدود و شرایط دقیق معلوم بفرمائید.
5 - آیا به هدیه خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : 1- در صورتی که دختر در آستانه ازدواج باشد یا تهیه جهیزیه جز به صورت تدریجی ممکن نباشد خمس ندارد.
2 و 3 و 4- با گذشتن سال خمسی خمس تعلق می گیرد ولی چنانچه با پرداخت خمس برای تهیه جهیزیه به زحمت شدید بیفتید به شما اجازه می دهیم خمس را به ذمه بگیرید و هر وقت توانستید بپردازید.
5- در صورتی که تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
خمس چیزی که بهای آن را به صورت اقساط می پردازد [منافع کسب و کار]
پرسش : از آنجایی که شخص در حال پرداختن وجه قبر به صورت قسطی است، آیا سال خمسی آن پس از اتمام اقساط باید حساب شود یا خیر؟
پاسخ : هر سال به مقداری که وجه قبر را پرداخته یا قیمتش افزایش یافته خمس دارد.
تعلق خمس به یارانه نقدی [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : این پول ظاهراً هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
تعلق خمس به کمک هزینه باقی مانده از سال خمسی که از سوی دانشگاه به دانشجویان تعلق می گیرد [منافع کسب و کار]
پرسش : آیاپرداخت خمس کمک هزینه تحصیلی که در دانشگاه به دانشجویان ممتاز تعلق می گیرد در صورتی که یک سال از آن بگذرد واجب است؟
پاسخ : در صورتی که به صورت بلاعوض به آنها تملیک شده باشد، آنچه در پایان سال خمسی باقی می ماند خمس دارد بنابر احتیاط واجب.
اثر افزایش قیمت ارث بر خمس [منافع کسب و کار]
پرسش : این جانب ملک موروثى پدرى را فروخته و جهت تحصیل فرزندانم در شهر، منزلى خریدارى نموده ام آیا به پول به دست آمده از فروش ملک ارث پدرى خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ : اگر آن ملک بعد از فوت پدر ترقّى نکرده خمس ندارد و اگر ترقّى کرده باید خمس تفاوت قیمت را بدهید.
تهیه مایحتاج سال بعد، قبل از سال خمسی [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده در اواخر اسفند ماه یک پالتو خریدم تا از آن در زمستان سال بعد استفاده کنم. سال خمسی من تیرماه است (یعنی قبل از رسیدن زمان استفاده آن پالتو) آیا باید خمس آن را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال، خمس دارد.
تلاش برای فرار از پرداخت خمس! [منافع کسب و کار]
پرسش : من و همسرم در سال گذشته با سختی و صرفه جویی فراوان و سه شیفت کار کردن از راه حلال مبلغ بیست میلیون تومان پول را پس انداز کردیم تا در آینده بتوانیم از طریق پس انداز این پول در بانک و سرمایه گذاری از آن استفاده کنیم (لازم به ذکر است که من معلولیت حرکتی دارم و نمی دانم تا چه سنی توانایی کار را خواهم داشت به این دلیل با همسرم تصمیم گرفتیم که این سرمایه را برای آینده جمع کنیم، شاید برای مداوا یا هزینه های جانبی زندگی صرف گردد) البته من با کمک پدرم چند سال قبل منزلی را خریداری کردم و خدا را شکر با کمک پدرم قرضی ندارم. حال سوالی که دارم این است که مقدار خمس این پول را چطور باید حساب کنم در حالی که اگر یک پنجم آن را بخواهم به عنوان خمس بدهم از نظر من مبلغ سنگینی خواهد بود (چهار میلیون تومان) زیرا این پول همان طور که گفته شد با سختی زیادی جمع شده است. لطفاً مرا راهنمایی کنید یا در صورت امکان راهی را پیشنهاد دهید تا از سنگینی این مبلغ کاسته شود.
پاسخ : پرداخت خمس بنابر روایات معصومین (علهیم السلام) کلید روزی شما و باعث افزایش روزی و برکت در زندگی است، خود را از این نعمت بزرگ الهی محروم نکنید!
خمس قالی بافی [منافع کسب و کار]
پرسش : در شهر ما اکثر خانمها قالیباف هستند و در کنار خانه دارى فرش نیز مى بافند ولى معمولا خرید لوازم فرش و همچنین فروش فرش و تصرّف در پولش به عهده شوهر است و از آن جا که بافتن این فرشها چند سال طول مى کشد تا تمام شود افراد سر سال خود چگونه حساب کنند؟ و اگر بعد از چند سال که فروخت و موقع وصول پول آن در سال بعد باشد بفرمایید جزء درآمد سالى که پول را وصول مى کند حساب مى شود یا به مجرّد این که پول را وصول کرد باید خمس آن را پرداخت کند؟
پاسخ : فرش هنگامى که آماده فروختن شد جزء درآمد آن سال محسوب مى شود که با گذشت سال خمسى اگر چیزى اضافه بماند باید خمس آن را بپردازد.
خرید اجناس با پول غیر مخمّس [منافع کسب و کار]
پرسش : پولی را که برای هزینه آینده بچه ها چند سال پیش در پس انداز قرار داده ام بعد از چهار سال سود آن را در حال حاضر دریافت نموده ام و می خواهم برای آنها با این سود خریدی انجام دهم و کنار بگذارم. با توجه به اینکه سال خمسی بر آن سود گذشته بایستی ابتدا خمس آن را بدهم و بعد با آن معامله کنم یا بعد از معامله می توانم خمس را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال چنانچه سال بر آن گذشته باشد باید خمس آن را بپردازید و سپس اجناس مورد نیاز را بخرید.
پس انداز برای مخارج ازدواج [منافع کسب و کار]
پرسش : کسانى که از نظر موقعیّت مالى ضعیف هستند، آیا مى توانند براى مخارج ازدواج پسر، یا براى تهیّه جهیزیّه دخترشان، پول پس انداز کنند؟
پاسخ : خمس به آن تعلّق مى گیرد; امّا اگر زیاد در زحمت باشد ما خمس آن را به آنها مى بخشیم.

خمس جهیزیه ای که هنوز استفاده نشده [منافع کسب و کار]
پرسش : به اسباب و اثاثیه ای که جهیزیه آوردم و هنوز استفاده نشده است خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : آنچه معمولاً مورد نیاز است خمس ندارد هر چند استفاده نشده باشد.
پاداش بازنشستگی کارمندان دولت [منافع کسب و کار]
پرسش : لطفا بفرمایید پاداش بازنشستگی کارمندان دولت که معمولا در طی سالیان خدمت آنها تحت عنوان صندوق های مختلف از حقوق آنها کسر می گردد مشمول خمس می شود.
پاسخ : چنانچه پس از تحویل گرفتن سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد
دریافت یارانه و هزینه کردن آن [منافع کسب و کار]
پرسش : آیا گرفتن و خرج کردن پول یارانه از نظر شرع حلال است و آیا خمس تعلق می گیرد یا نه؟
پاسخ : گرفتن و خرج کردن پول یارانه اشکالی ندارد و ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسی بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
محاسبه خمس در جایی که زن وشوهر هر دو در تامین مخارج خانه سهیم هستند [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده و شوهرم هر دو در تأمین مخارج خانه سهیم هستیم. آیا خمس مال مشمول خمس داخل خانه (مثل مواد خوراکی و ...) تنها بر عهد شوهرم است؟ اگر نه، چگونه سهم هر کس باید محاسبه شود؟ (در ضمن ما از دو مرجع متفاوت تقلید می‌کنیم)
پاسخ : آنچه در آخر سال در خانه می ماند مشمول خمس است و می توانید تخمین بزنید چه اندازه از مال شما و چه اندازه از مال همسرتان است وخمس آنرا بپردازید و قاعدتا خمس آن ، مبلغ زیادی نخواهد بود.
خرید اجناس با پول غیر مخمّس [منافع کسب و کار]
پرسش : پولی را که برای هزینه آینده بچه ها چند سال پیش در پس انداز قرار داده ام بعد از چهار سال سود آن را در حال حاضر دریافت نموده ام و می خواهم برای آنها با این سود خریدی انجام دهم و کنار بگذارم. با توجه به اینکه سال خمسی بر آن سود گذشته بایستی ابتدا خمس آن را بدهم و بعد با آن معامله کنم یا بعد از معامله می توانم خمس را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال چنانچه سال بر آن گذشته باشد باید خمس آن را بپردازید و سپس اجناس مورد نیاز را بخرید.
تلاش برای فرار از پرداخت خمس! [منافع کسب و کار]
پرسش : من و همسرم در سال گذشته با سختی و صرفه جویی فراوان و سه شیفت کار کردن از راه حلال مبلغ بیست میلیون تومان پول را پس انداز کردیم تا در آینده بتوانیم از طریق پس انداز این پول در بانک و سرمایه گذاری از آن استفاده کنیم (لازم به ذکر است که من معلولیت حرکتی دارم و نمی دانم تا چه سنی توانایی کار را خواهم داشت به این دلیل با همسرم تصمیم گرفتیم که این سرمایه را برای آینده جمع کنیم، شاید برای مداوا یا هزینه های جانبی زندگی صرف گردد) البته من با کمک پدرم چند سال قبل منزلی را خریداری کردم و خدا را شکر با کمک پدرم قرضی ندارم. حال سوالی که دارم این است که مقدار خمس این پول را چطور باید حساب کنم در حالی که اگر یک پنجم آن را بخواهم به عنوان خمس بدهم از نظر من مبلغ سنگینی خواهد بود (چهار میلیون تومان) زیرا این پول همان طور که گفته شد با سختی زیادی جمع شده است. لطفاً مرا راهنمایی کنید یا در صورت امکان راهی را پیشنهاد دهید تا از سنگینی این مبلغ کاسته شود.
پاسخ : پرداخت خمس بنابر روایات معصومین (علهیم السلام) کلید روزی شما و باعث افزایش روزی و برکت در زندگی است، خود را از این نعمت بزرگ الهی محروم نکنید!
تهیه مایحتاج سال بعد، قبل از سال خمسی [منافع کسب و کار]
پرسش : بنده در اواخر اسفند ماه یک پالتو خریدم تا از آن در زمستان سال بعد استفاده کنم. سال خمسی من تیرماه است (یعنی قبل از رسیدن زمان استفاده آن پالتو) آیا باید خمس آن را بدهم؟
پاسخ : در فرض سوال، خمس دارد.
خمس گندمی که زکات آن پرداخت شده است [منافع کسب و کار]
پرسش : هنگام برداشت محصول گندم اینجانب اوایل بهار بوده که به محاسبه و پرداخت زکات آن اقدام نموده ام. سال خمسی من دو هفته بعد از آن بوده است. آیا به گندم زکات داده فوق یا وجه فروخته شدن آن خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
پاسخ : به آن مقدار گندم یا وجه آن که در سال خمسی باقی مانده، خمس تعلق می گیرد و اگر در زحمت باشید خمس آن را به شما می بخشیم.
سرمایه کسب که از فروش منزل مسکونی تهیه شده [منافع کسب و کار]
پرسش : پس از مدتی توانستم منزلی بخرم اما جهت سرمایه گذاری در کار مجبور هستم آن را بفروشم، آیا پس از فروش و مصرف پول آن جهت کسب درآمد مشروع باید خمس آن را بپردازم؟
پاسخ : در صورتیکه منزل به نیت مسکونی خریده شده و مدتی در آن ساکن بوده اید و بعد ناچار به فروش شده اید خمس ندارد البته این در صورتی است که به پول منزل قبلاً خمس تعلق نگرفته باشد.
خمس وسایل و تجهیزات پزشکی [منافع کسب و کار]
پرسش : پزشکان براى معاینه بیمار نیاز به وسائل پزشکى دارند. حکم خمس این وسائل، در موارد ذیل چگونه است؟