پرسش:
چرا مراسم عزاداري امام حسين(ع) پيش از شهادت ايشان صورت مي‌گيرد؟
پاسخ:
عشق و محبّت به حضرت باعث شده كه دوستداران امام ، پيش از عاشورا خود را آماده كنند و لباس سياه بپوشند، نيز مساجد، تكايا و حسينيه ها را سياهپوش كنند.
عزادارى براى اباعبدالله(ع) عزادارى معمولى نيست؛ بلكه تبديل به فرهنگ فراگير شده است. وقتى تبديل به فرهنگ شد، ديگر زمان و مكان نمى شناسد، از اين رو تا نسيم محرّم به مشام جان مي‌وزد، پوشيدن لباس عزا و سياهپوش كردن كوچه و خيابان ها و مساجد و تكيه ها شروع مي شود. البته بعد از عاشورا و حتی تا ماه صفر و در غير محرم نيز عزادارى در فرصت هاى مناسب برگزار مي شود، شيعيان به دستور اولياى دين مخصوصاً به دستور امامان بعد از امام حسين(ع) براى زنده نگه داشتن اهداف امام و فرهنگ عاشورا تلاش و كوشش مي‌‌کنند.
امام باقر(ع) در زمينة برپايى عزا در خانه‌ها براي امام حسين مي‌فرمايد: «بايد بر حسين(ع) عزادارى و گريه كنيد و به اهل خانة خود دستور دهيد كه بر او بگريند . با اظهار گريه و ناله بر حسين(ع) مراسم عزادارى بر پا كنيد و يكديگر را با گريه و تعزيت در سوگ حسين (ع) ملاقات كنيد».(1) یکی از یاران امام صادق(ع) نقل می کند که در محضر امام بودیم، از حسین یاد کردیم و بر قاتلانش لعن نمودیم، امام گریست، ما نیز گریه کردیم، سپس حضرت گفت: «حسین(ع) فرمود: من کشتة اشکم! هیچ مؤمنی به یاد من نمی‌افتد مگر اینکه اشک می ریزد.(2)
رمز جاودانگى نهضت حسينى، زنده نگه داشتن و بزرگداشت آن بوده است. امام خميني فرمود: «الآن هزار و چهارصد سال است كه با اين منبرها با اين روضه ها و با اين مصيبت ها و با اين سينه زنى ها (دين اسلام) را حفظ كرده اند».(3)
عزاداري، احياى خط شهادت و رساندن صداى مظلوميت آل على به گوش جهانیان است. این موضوع زمان و مکان ندارد و هر زمان که زمینه آماده است ، می توان مجالس عزا را بر پا کرد. عزاداران حسينى پروانگان شيفتة نورند كه شمع محفل خويش را يافته، آمادة جان باختن و فدا شدن اند.
نقش عزادارى در حفظ فرهنگ عاشورا مهم است و آثار و بركات خوبى براى بشر داشته و خواهد داشت. افزون بر اين، كاروان امام حسين روز دوم محرّم سال 61هجرى وارد كربلا شد، پس از آن سپاه كوفيان به تدريج وارد شدند و عزا و مصيبت خاندان اهل بيت(ع) از همان زمان آغاز شد.
روز نهم (تاسوعا) كاروان امام را محاصره كامل كرده،روز دهم (عاشورا) آن بزرگوار و يارانش را به شهادت رساندند.
بنابراين چون اصل گرفتارى حضرت از دهۀ اوّل محرم آغاز شده است، پيروان حضرت از اوّل محرم عزادارى مى‌كنند.
عزاداری از ابتدای محرم سابقه تاریخی دارد. آغاز عزاداري در دهه اوّل محرم آن هم به صورت فراگير همانند عزاداري امروزه را مي‌توان از عصر معزالدوله ديلمى ازسلسله آل بويه دانست .(4)
معزالدّوله اولين كسى است كه فرمان داد مردم شيعهء بغداد در دههء اوّل محرم براى حضرت امام حسين (ع) سياه بپوشند و بازار را سياهپوش كنند و در روز عاشورا دكّان ها را ببندند و از طباخى جلوگيرى كنند وتعطيل عمومى نمايند. اين مراسم در تمام كشورهاى اسلامى از جمله ايران تا اوايل سلطنت سلجوقيان معمول بود،كه تا به امروز ادامه دارد.(5)
1. جواد محدثى ، فرهنگ عاشورا، ص 312، به نقل از كامل الزيارات ، ص 175.
2. «... أنا قتیل العبرة، لا یذکرنی مؤمن إلاّ بکى» بحار الانوار، ج 44، ص 279.
3. همان، ص 313..
4. مرتضى مطهرى ، مجموعه آثار، ج 17، ص 94
5. جواد محدّثى ، فرهنگ عاشورا، ص 313.
