برای اینکه با ظاهر و باطنی شایسته تر وارد این مهمانی بزرگ شویم چند اقدام مهم باید انجام دهیم، و از این واپسین روزهای ماه عظیم شعبان نهایت استفاده را ببریم، برای این روزها و ساعات پایانی ماه شعبان ائمه علیهم السلام، به ما هشدار داده اند که این فرصت با ارزش را راحت از دست ندهیم و تمام تلاش خود را در جهت جبران مافات بکنیم.
مهمترین کارهایی که می توانیم انجام دهیم تا با روحی آزادتر و آماده تر وارد بزم نور و رحمت شویم عبارتند از:
۱- توبه، پیش از فرا رسیدن ماه رمضان
اولین قدمی که باید برداریم تا فتح بابی برای قدم های دیگر ما باشد توبه است، خیلی از ماها اصلا حس نکردیم که ماهای نورانی رجب و شعبان کی آمدند و کی رفتند، و در واقع با همه روزهای دیگر برای ما فرقی نداشتند به هوش باشیم اگر تلنگری به خودمان نزنیم ماه مبارک رمضان هم، به همین سرعت سپری خواهد شد. در حالی که ما تنها مقداری گرسنگی و تشنگی کشیده ایم و بس و بهره ای هم جز همین نبرده ایم.
توبه باعث می شود چرک و آلودگی های روحی شسته شود و این سبکی کمکمان می کند، برای رسیدن به معنویات قدم های آغازین را برداریم و از انجام عبادات و مستحبات حظ کافی ببریم.
امام على علیه السلام فرمود: «توبه دلها را پاک مىکند و گناهان را مى شوید.» (۱)
امام على علیه السلام فرمود: هر که بـاز آیـد، خدا به او بازگردد و به جوارح او و جاى جاى زمین دستور داده شود که آبروى او را حفظ کنند و عیب هایش را بپوشانند و گناهانى که فرشتگان حافظ اعمال برایش نوشتهاند از یاد آنان برده شود. (۲)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خدا رحمت کند بنده اى را که حلالیت بطلبد از برادرى که به آبرو یا مال او تجاوزکرده، قبل از آن که (در قیامت) از او بازخواست کنند، آنجایى که دینار و درهمى نباشد،در نتیجه اگر شخص کار نیکى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته بر گناهان او بیفزایند.
۲- حلالیت طلبیدن از اطرافیان
در دنیا و حیات اجتماعی ما با دیگران در ارتباطیم و در این ارتباطات ممکن است خواسته یا ناخواسته موجب رنجش و آزاردیگران شده باشیم، گاهی ممکن است از آن ها غیبت کرده باشیم، به آبرویشان لطمه زده باشیم، سرزنش ها کرده باشیم ...این ها همه گناهانی است که برای روح وبال و سنگینی است چرا که ظلم ما در حق مردم با توبه پاک نمی شود و باید سعی کنیم در حد امکان رضایت اطرافیمان را جلب کنیم.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خدا رحمت کند بنده اى را که حلالیت بطلبد از برادرى که به آبرو یا مال او تجاوزکرده، قبل از آن که (در قیامت) از او بازخواست کنند، آنجایى که دینار و درهمى نباشد، در نتیجه اگر شخص کار نیکى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته بر گناهان او بیفزایند. (۳)
آغاز ماه مبارک رمضان فرصت خوبی است برای عذر تقصیر، با تواضع و ادب از خانواده، دوستان و همکارانمان بخواهیم ما را حلال کنند.
۳- نظافت منازل و مساجد
ماه مبارک رمضان فرشتگان از آسمان به زمین می آیند و گرد روزه داران می چرخند و برایشان طلب آمرزش می کنند، در مکان هایی که نجاست و ناپاکی باشد فرشتگان وارد نمی شوند. باید یک خانه تکانی کنیم که ناپاکی در لباس هایمان در خانه هایمان نباشد.
و نظافت مساجد به خاطر حضور بیشتر واجب است، باید مساجدمان را تمییز کنیم خاک از در و دیوارش بروبیم و برای پذیرایی از روزه داران و فرشتگان آماده اش کنیم.
۴- روزه سه روز آخر ماه شعبان
امام صادق علیه السلام: هر کس سه روزِ آخر شعبان را روزه بدارد و آنها را به ماه رمضان متّصل کند، خداوند براى او پاداش روزه دو ماه پیاپى را مى نویسد.(۴)
عیون أخبار الرضا علیه السلام به نقل از عبد السلام بن صالح هروى ـ نقل می‌کند در آخرین جمعه ماه شعبان، خدمت امام رضا علیه السلام رسیدم. به من فرمود:
«اى ابوصَلْت! بیشترِ شعبان گذشته است و این، آخرین جمعه از آن است. پس در آنچه از آن مانده، کوتاهىهایت را در آنچه گذشته است، جبران کن. به کارى روى آور که برایت مفید باشد و آنچه را بیهوده است و به تو مربوط نیست، وا گذار.
امام على علیه السلام فرمود: «توبه دل ها را پاک مى کند و گناهان را مى شوید»
زیاد دعا و استغفار و تلاوت قرآن داشته باش و از گناهانت به درگاه خدا توبه کن، تا در حالى ماه خدا سوى تو آید که براى خدا خالص شده باشى. هیچ امانتى را بر عهده خویش باقى نگذار، مگر آن که ادا کرده باشى، و هیچ کینهاى را در دلت نسبت به مومنى نگاه مدار، مگر آن که از دل به در آورده باشى، و هیچ گناهى را که مرتکب مىشدى، رها مکن، مگر این که از آن، دست برداشته باشى.
از خدا پروا کن و در نهان و آشکار کارت، بر او توکّل کن؛ «و هر کس بر خدا توکّل کند، او برایش بس است. خداوند، فرمان خویش را پیش خواهد برد. به یقین، خداوند براى هر چیزى اندازهاى قرار داده است.»
و در باقىمانده این ماه، زیاد بگو: "خدایا! اگر ما را در آنچه از شعبان گذشته است، نیامرزیدهاى، پس ما را در باقیمانده آن ببخشاى!"
همانا خداوند متعال، در این ماه به احترام ماه رمضان، بسیارى را [از آتش] آزاد مى کند.»(۵)
جمع بندی:
فرصت ها بخواهیم یا نخواهیم می گذرند، از ماه پر از فضیلت شعبان فقط سه روز مانده است سه روزی که به مثابه پلی برای ورود به ماه مبارک رمضان است، بیاییم در این سه روز دستی به روی روح و جانمان بکشیم، اگر با آلودگی وارد ماه مبارک رمضان شویم آن فرصت نوارنی را هم از دست خواهیم داد، ماهی که حتی نفس کشیدن هم ثواب دارد، کاری کنیم با عنایت خداوند متعال نَفَس های آلوده نکشیم. إن شاء الله تعالی
پی نوشت ها:
۱- غرر الحکم، ۱۳۵۵
۲- بحار الأنوار، جلد ۳۲، ص ۲۸
۳- نهج الفصاحه، ح ۱۶۵۷
۴- کتاب من لا یحضره الفقیه، ۲،۹۴،۱۸۲۹/ الخصال: ۵۸۲،۶
۵- عیون أخبار الرضا علیه السلام، ۲،۵۱،۱۹۸/ الإقبال، ۱،۴۲/ بحارالأنوار، ۹۷،۷۳،۱۷
