پرسش:
طبق روایات اهل بیت علیهم السلام چه چیزی باعث هلاکت انسان می باشد؟
پاسخ:
سلام علیکم
سه چیزی که باعث هلاکت انسان می شود:
عجْبْ و خودپسندی از رذایل اخلاقی، و به معنای خشنودی از اعمال نیک خود و بزرگ شمردن آنهاست. و اینکه آنها را از جانب خود بداند نه از جانب خدا. در علم اخلاق از اموری همچون قدرت، زیبایی، نسب و کثرت فرزند به عنوان اسباب عجب یاد شده و تباه شدن اعمال نیک، تکبر و فساد عقل از پیامدهای آن شمرده شده است.
رسول گرامی اسلام (ص) می فرمايند:
ثلَاثٌ مُهْلِكَاتٌ شُحٌّ مُطَاعٌ وَ هَوًی مُتَّبَعٌ و َإِعْجَابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِه؛ سه چيز است كه باعث هلاكت می شوند، بخلی كه از آن اطاعت شود، هوی و هوسی كه از آن پيروی شود، و عجب شخص به خودش.(1)
امام صادق(ع) می فرمایند: حضرت موسی(ع) از ابلیس سوال کرد:
چه گناهی است كه اگر انسان آن را انجام دهد تو بر او مسلّط و مستولی می شوی؟ عرض كرد: هنگامی كه دچار عجب و خود پسندی شود و عباداتش در نظرش زياد جلوه كند و گناهانش در نظرش كوچك شود.
فَقَالَ مُوسَی فَأَخْبِرْنِي بِالذَّنْبِ الَّذِي إِذَا أَذْنَبَهُ ابْنُ آدَمَ اسْتَحْوَذْتَ عَلَيْهِ قَالَ إِذَا أَعْجَبَتْهُ نَفْسُهُ وَ اسْتَكْثَرَ عَمَلَهُ و َصَغُرَ فِي عَيْنِهِ ذَنْبُهُ...؛ (2)
پی نوشت ها:
(1) وسائل الشيعه، ج1، ص102.
(2) کافی، ج2، ص314