پرسش :
آثار سوء ظن را بيان فرماييد.
پاسخ:
با سلام و ادب
1.بدبيني به ديگران آفت دين است. امير مومنان علي عليه السلام ميفرمايد: «آفَةُ الدّينِ سُوءُ الظَّنَ»[1] : بدگماني آفت دين است.
- سوق دادن به بديها؛ امام علي عليه السلام در اين باره ميفرمايد: «بدگماني كارها را خراب ميكند و شرور را بر ميانگيزد»[2].
- بددلي به ديگران ايمان را نابود ميكن. امام صادق عليه السلام ميفرمايد: «آن كه انسان برادر مؤمن خود را مورد سوء ظن قرار دهد، ايمان وي اندك اندك از او سلب ميگردد، چنان كه نمك در آب از بين ميرود»[3].
- سوء ظن موجب سلب اعتماد مي شود. در روايتي آمده است: «بدترين مردم كسي است كه به خاطر سوء ظن به كسي اعتماد نكند، نيز مورد اعتماد كسي نباشد[4].
- بدبيني به ديگران يك بيماري روحي و موجبِ گوشه گيري، رنج و ناراحتي فرد مي شود. اميرمؤمنان عليه السلام ميفرمايد: «انسان بدگمان هميشه بيمار است»[5].
- بددلي باعث ترسيدن از همه كس مي شود. امام علي عليه السلام ميفرمايد: «كسي كه گمانِ بد داشته باشد، از همه كس ميترسد»[6].
- سوء ظن غيبت قلبي است. علماي اخلاق سوء ظن را يكي از مصاديق غيبت قلبي مي دانند
- سوء ظن رشتة الفت و مودّت مردم را از هم مي گسلد و بين آنان تفرقه و جدايي به وجود مي آورد. علي عليه السلام مي فرمايد: «برهر كس بدگماني غلبه كند هرگونه صلح و صفا بين او و دوستانش از بين مي رود»[7]
- سوء ظن بدترين گناه و زشت ترين ظلم است. اميرمومنان علي عليه السلام مي فرمايد: «سُوءُ الظَنِّ بِالمُحسِنِ شَرُّ الِاثمِ وَ اَقبَحُ الظُّلمِ»[8]: بد گماني نسبت به انسان نيكو كار و بيگناه بدترين گناه و زشت ترين ستم است.
[1]. عبد الواحد تميمى آمدى غرر الحكم و درر الكلم، ، ناشر دفتر تبليغات، قم، ت 1366 ش، چاپ اول، ج 3، ص 101.
[2] . همان، ج 4، ص 132.
[3] . علامه مجلسى، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار عليهم السلام، ناشر اسلاميه، تهران، بي تا، ج 72، ص 198.
[4] . ميزان الحكمه، محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، مترجم حميد رضا شيخي، ناشر دار الحديث، ص118،ج، ص 626.
[5] . عبدالواحد بن محمد تميمى آمدى، غرر الحكم و درر الكلم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى قم، 1366 هجرى شمسی، ص 72.
[6] . همان ، ص 254
[7] . همان ، ص 264.
[8] .سيد رضي، نهج البلاغه، صبحي صالح، ناشر دارالهجره، قم، ت1407 ق، چاپ اول. ص360.
