چگونه می توانیم حدیث های جعلی را تشخیص دهیم ؟

پرسش:

چه منابعى حديث‏هاى جعلى را مشخص مى ‏سازد؟
پاسخ :

با سلام و عرض ادب و احترام 

كتاب هايى كه در مورد علم رجال، علم درايه و علم فقه الحديث نوشته شده و به طور كلى كتاب‏هايى كه در رشته علم الحديث به رشته تحرير در آمده‏ اند، منابعى هستند كه با مراجعه به آن‏ها مى ‏توان جعلى بودن حديث را شناخت.
علم الحديث، دانشى است كه به واسطه قوانين آن، حالات سند و متن حديث از جهت درستى و نادرستى شناخته مى‏شود، بدين جهت داراى سه قسم مى‏باشد:
1- رجال الحديث (علم رجال): دانش مربوط به شناخت راويات حديث از نظر و ثاقت و اطمينان به راستگويى و عدم و ثاقت.
2- علم الدراية يا مصطلح الحديث: دانش مربوط به شناخت حالات سند و متن حديث كه از آن تعبير به «اصول الحديث» نيز شده است.
3- فقه الحديث كه از چگونگى معنى و مفاد متن حديث گفتگو مى‏كند و آن را دراية الحديث نيز ناميده ‏اند، زيرا كلمه درايه به معناى فهم عميق است كه هر گاه با پسوند حديث همراه شود، فهم دقيق متن حديث را دلالت دارد.(1)
كتاب‏هاى الغدير، ج 5 علامه امينى، اخبار الدخيل علامه شوشترى، الموضوعات ابن جوزى، الموضاعات فى الآثار، معروف حسنى، براى شناخت راويان جعل كننده و كذّاب و حديث‏هاى جعلى و دروغين بسيار مفيد مى‏باشند.
پى نوشت‏ها:
1. سيد رضا مؤدّب، علم الدراية، ص 10