پرسش:
بیشتر در مورد ارحم الراحمین بودن پروردگار می‌شنویم. لطفاً در مورد مکافات عمل و سخت بودن قیامت آگاهمان کنید تا ترس از قیامت باعث کم شدن گناهان شود.
پاسخ:
با سلام و آرزوی کسب موفقیت و توفیقات الهی برای شما دوست عزیز
هر چند خداوند ارحم الراحمین است و ما هماره باید امید به عفو ورحمت الهی داشته باشیم اما نباید حالت خوف از عذاب الهی را فراموش کنیم ، عذاب های الهی نیز به روحی و جسمی تقسیم می شود که ما قادر به توصیف ان نیستیم.
هم چنان که گفتیم عذاب اخروى صرفا عذاب روحانى نيست بلكه شامل جسم نيز مىگردد زیرا ما بر این باوریم که معاد روحانى و جسمانى است. چرا كه: انسان موجودى دو ساحتى است كه از دو بعد جسمانى و روحانى فراهم آمده به گونهاى كه هر دو در حقيقت او دخيلاند و چنين نيست كه يكى (مثلاً بعد جسمانى) جنبه عارضى و موقتى داشته باشد البته بعد روحانى انسان در مقايسه با ساحت جسمانى او از نوعى اصالت برخوردار است اما فرعيت بعد جسمانى لزوما به معناى خروج آن از حقيقت ذات آدمى نيست از اين رو به بعضى عذابهاى جسمانى و روحانی دوزخ اشاره مىگردد.
عذابهاى جسمانى دوزخ
- آتش سوزان: مهمترين بعد عذاب دوزخ سوزانندگى آتش آن است و عموم اسامى دوزخ (مانند جحيم، سعيد و سقر) به نوعى اشاره به اين بعد از عذاب دارند. بىترديد آتش دوزخ تفاوتهايى اساسى با آتش دنيوى دارد از اينرو در قرآن به نار كبرى (آتش بزرگتر) شهرتيافته است، (1).
- غذا و نوشيدنى ناگوار.
بر اساس آيات متعدد قرآنى به دوزخيان غذاهايى بسيار ناگوار و نوشيدنىهاى تلخ و سوزان مىخورانند كه بر عذاب آنان مىافزايد، (2).
- لباس آتشين، لباس دوزخيان از جنس آتشسوزان است، (3).
- بادهاى كشنده و سايههاى سوزان، (4).
- اسارت در غل و زنجير، (5).
عذابهاى روحانى
- حسرت بىپايان
اهل دوزخ پس از مشاهده تحقق وعدههاى الهى و آگاهى از فرجام نامبارك خويش و سرانجام نيكوى بهشتيان به حسرتى جانكاه دچار مىشوند كه هيچگاه از شكنجه آن رهايى نخواهد داشت از اينرو روز رستاخيز يوم الحسرة نام گرفته است (6).
- غم و اندوه بيكران
از ديگر آلام روحانى دوزخيان غم و اندوهى است كه هماره روح و جان آنان را مىآزارد به گونهاى كه تا ابد از شادى و شادمانى بى نصيب مىشوند (7).
- رسوايى و ذلت بزرگ
از آنجا كه احوال انسانها در روز رستاخيز در معرض مشاهده فرشتگان و انبياء ديگر انسانها قرار دارد محروميت دوزخيان از بهشت و افكنده شدن آنان در دوزخ كه با آشكار شدن باطن آنان و ظهور حقيقت اعمالشان همراه است رسوايى و خوارىجبرانناپذيرى به دنبال دارد كه همواره روح و جان آنان را مىآزارد، (8).
- محروميت از رحمت الهى
بى ترديد بزرگترين نعمت و عذاب معنوى دوزخيان محروميت آنان از الطاف و عنايات ويژه حق تعالى است آنان نعمت بزرگ حضور در بارگاه قرب پروردگار و مشاهده جمال او را از كف مىدهند و از لقاى حق بى نصيب مىمانند و مشمولبىمهرى و غضب او مىگردند و چه عذابى بالاتر و دردناكتر از اين خواهد بود؟، (9).
1) سوره اعلى 13 – 11
2) غاشيه 7 – 4
3) حج / 19
4) واقعه 44 – 41
5) غافر 72 – 71
6) سوره مريم / 39
7) سوره حج – 22
8)سوره آلعمران – 192
9) بقره - 174؛ مطففين - 15؛ ر.ك: آموزش كلام اسلامى 2، محمد سعيدىمهر، صفحات 333 تا 329 -256
