منظور از نظام احسن در قرآن چیست؟

پرسش:

منظور از نظام احسن چیست ؟ چه براهینی برای ان وجود دارد؟

 پاسخ:

با سلام و سپاس از مکاتبه و ارتباط شما با این سایت و آرزوی قبولی اعمال و طاعات
منظور از" نظا م  احسن" این  است که نظام و عالمی که وجود دارد ، بهترین و برترین نظامی است که ممکن است وجود داشته باشد و در مجموع جهان- هیچ نظام دیگری نمی توانست پیدا کند که بهتر از نظام موجود باشد.
این مسئله از طریق یک استدلال عقلانی ثابت می شود .
خداوند خالق جهان افرینش است و به چند جهت ممکن است نظام موجود برترین نظام نباشد و چون آن چند جهت در مورد خداوند محال است – پس ممکن نیست نظام موجود برترین نظام نباشد.   
 1- اگر خالق جهان علم مطلق نداشته باشد – ممکن است نظامی که ایجاد کرده – برترین نظام نبوده و در گذر زمان به نقص های آن  پی برده و در مراحل بعد بهتر و کامل تر بسازد مثل ساخته های  ما انسانها که در مراحل بعد بهتر و کامل تر است.اما خداوند دارای علم مطلق و بی نهایت است و جهل در او راه ندارد تا در اثر نقص علم و جهل درخلقتش ایراد و کاستی باشد و بهترین خلقت را می داند و احتیاج به تجربه و ازمایش ندارد.
    2 –ممکن است افرینشی احسن و برترین نباشد  به خاطراین که آفریننده از توان وامکانات و قدرت کافی برخوردار نیست و در اثر نداشتن امکانات و قدرت کافی – افرینش او برترین افرینش نیست. این فرض نیز در مورد خداوند محال است زیرا خدا قدرت مطلق است و هیچ ناتوانی  در او راه ندارد.
3-عامل سومی که ممکن است وجود داشته باشد و مانع ایجاد نظام برترین شود – وجود مانع است. اگر افریننده علم و اگاهی کامل و قدرت تمام داشته باشد اما مانعی وجود داشته باشد که نگذارد نظام احسن تحقق یابد – در ان صورت نظام تحقق یافته غیر احسنخواهد بود. این فرض نیز در مورد خدا محال است زیرا او قادر مطلق است و بر همه عوامل غالب بوده و در مقابل اراده و خواست او هیچ مانع وجود ندارد.
4-عاملی درونی نیز وجود دارد که سبب میشود نظام موجود برترین نباشد و ان بخل آفریننده است. اگر افریننده رحمتش و فضل و جودش مطلق و بی نهایت نبوده و بخل داشته باشد- ممکن است از اعطای برترین نظام به خلفتش بخل ورزد و آفرینشش در مراحل ناتمام و غیر کامل باشد. این فرض نیز در مورد خدا محال است . او ارحم الراحمین و فضل و جود مطلق است و بخل و بسته دستی از ساحت حضرتش به دور می باشد .حق تعالی به مقتضای رحمت و جود مطلقش به هر موجودی بالاترین فیضی را که قابلیت پذیرش داشته باشد- عطا می کند و از این رو افرینش و نظام خلقتش برترین نظام می باشد.
آیات قران نیز بر احسن بودن نظام افرینش تاکید دارد از جمله:
 الذی احسن کل شیئ خلقه(1)
و صورکم فاحسن صورکم (2)
تبارک الله احسن الخالقین (3)
لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم (4)
صنع الله الذی اتقن کل شیئ (5)
از سوی دیگر آفـريـنـش الـهـى بـيهوده و بى هدف نيست بلكه محبت به خير و كمال كه عين ذات الهى است ,  بالاصاله به خود ذات و بالتبع به آثار آن كه داراى مراتبى از خير و كمال هستند , تعلق گرفته و از  اين رو جهان را به گونه اى آفريده است كه بيشترين خير وكمال ممكن , بر آن مترتب شود و بدين  ترتيب صفت حكمت را  برا خدااثبات كرده اند كه مقتضاى آن اين است كه مخلوقات را به غايت و كمال لايق  به خودشان , برساند .  ولـى از آنـجـاكـه جـهان مادى , دار تزاحمات است و خيرات و كمالات موجودات مادى با يكديگر  ,تـعـارض پيدا مى كند , مقتضاى تدبير حكيمانه الهى اين است كه به صورتى آنها راتنظيم كند كه  مجموعا خيرات و كمالات بيشترى بر آنها مترتب شود و به عبارت ديگر :جهان داراى نظام احسن  بـاشـد و بـه هـمين جهت است كه انواع عناصر و كميت و كيفيت وفعل و انفعالات و حركات آنها  طـورى تـنظيم شده در زمينه آفرينش گياهان و جانوران ودر نهايت زمينه آفرينش انسان - كه  كـامـلـترين موجودات اين جهان است - فراهم شود واگر جهان مادى طورى آفريده شده بود كه  پيدايش و رشد موجودات زنده را ناممكن مى ساخت خلاف حكمت مى بود
موفق باشید.


چھاپیے   ای میل

Comments (0)

There are no comments posted here yet

Leave your comments

  1. Posting comment as a guest. Sign up or login to your account.
Attachments (0 / 3)
Share Your Location