پرسش:
آيا تمام انسانها ميتوانند به مقام جانشيني خدا دست يابند، يا فقط افراد خاصي به آن مقام ميرسند؟
پاسخ:
با سلام و ادب
"خلافت خدا، منحصر به حضرت آدم نيست و در ميان نوع انسان، افراد ديگري يافت ميشود كه به آن مقام ميرسند، به يك شرط و آن هم علم به اسماء است اما اين كه مراد از اسماء چيست، اختلاف نظر وجود دارد. در روايتي به نام تمام موجودات تفسير شده است.(1) بعضي آن را بر حقايق عالم هستي تفسير كردهاند كه اين تفسير اخير با مقام خليفةاللهي سازگارتر است.
اما اين كه چه كساني چنين علمي داشتهاند، ميتوان از برخي منابع دريافت كه ائمه معصومين(ع) دانشي برتر از دانشي كه ما تصور ميكنيم داشتهاند. آيه "من عنده علم الكتاب" تفسير به اميرالمؤمنين و ائمه معصومين(ع) شده است.(2)
در زيارت جامعه ميخوانيم:"رضيكم خلفاء في ارضه؛ خداوند راضي شد كه شما جانشين او در زمين باشند". البته نوع انسان امكان خلافت خدا را دارا است، كساني كه در وجود آنها، اسماء و صفات الهي به نحو كاملتر تجلي يافته و به فعليت رسيده و آراسته به اخلاق الهي باشند تا بين خليفه و جانشين و آنكه از طرف او جانشين ميشوند، تناسب باشد.
اما كساني كه در عمل به اين مقام دست مييابند، حضرت آدم و جمعي از فرزندان او هستند كه در هر زمان، دست كم فردي از آنان در جامعه بشري وجود دارد. به يقين امام هر عصري خليفةاللَّه است و در حال حاضر امام زمان(ع) اين مقام را دارا ميباشد.
- محمد تقي مصباح يزدي، معارف قرآن، ص 360.
- همان، ص 366.
