پرسش:
آيا درست است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و امامان معصوم(عليهم السلام) خالق مخلوقات پس از خود هستند؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
با تأمّل در نكات ذيل، پاسخ پرسش فوق روشن مى شود:
1. داشتن ولايت در كار خلقت و آفرينش موجودات جهان، به اين معنا كه خداوند متعال به بنده اى از بندگان خود يا فرشته اى از فرشتگانش توانايى دهد كه موجوداتى را بيافريند يا از صفحه هستى محو كند، بى ترديد محال نيست؛ زيرا خداى بزرگ بر هر كارى تواناست و مى تواند هر گونه قدرت و توانى را به هر كه بخواهد، بدهد.
2. اگر كسى بگويد خدا كار جهان را پس از آفرينش به كسان ديگرى سپرده يا معتقد باشد كه خدا در اداره جهان هيچ نقشى ندارد يا در اين كار شريكانى دارد، قطعاً گرفتار شرك در ربوبيت شده است. نمونه اين پندار باطل، سخن يهود بود كه قرآن در ردّ آن فرموده است: (وقالَتِ اليَهودُ يَدُ اللّهِ مَغلولَةٌ غُلَّت اَيديهِم ولُعِنوا بِما قالوا بَل يَداهُ مَبسوطَتانِ يُنفِقُ كَيفَ يَشاءُ[1] يهود گفتند دست خدا بسته است، دست هايشان بسته باد، و به خاطر اين سخن از رحمت (الهى) دور شوند، بلكه هر دو دست (قدرت) او گشاده است هر گونه بخواهد مى بخشد.) امّا اگر آفرينش
برخى موجودات را به اذن و اجازه پروردگار و به دست بنده اى شايسته يا فرشته اى از فرشتگان بدانيم شرك نخواهد بود؛ زيرا در اين صورت، آن بنده يا آن فرشته از خود استقلالى ندارد و در حقيقت وسيله خالقيت پروردگار است.[2]
3. در قرآن كريم نيز به برخى افراد نسبت خلق و آفرينش داده شد؛ چنان كه در آيه 49 سوره آل عمران مى خوانيم: (اَنّى اَخلُقُ لَكُم مِنَ الطّينِ كَهَيئَةِ الطَّيرِ؛ (عيسى گفت:) من از گل چيزى به شكل پرنده خلق مى كنم) و در آيه 110 سوره مائده نيز آمده است: (واِذ تَخلُقُ مِنَ الطّينِ كَهَيئَةِ الطَّيرِ بِاِذنى فَتَنفُخُ فيها فَتَكونُ طَيراً بِاِذنى؛ (اى عيسى! به خاطر آور) زمانى را كه به اذن و اراده من از گِل، چيزى به شكل پرنده خلق مى كردى.)از اين گونه موارد مى فهميم كه دادن نسبت خلق و آفرينشى كه با اذن و اجازه پروردگار است، به بندگان اشكالى ندارد.
4. گرچه بر اساس روايات اسلامى، پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و امامان معصوم(عليهم السلام) واسطه فيض پروردگار هستند؛ امّا اطلاق صفت «خالق» و با عموم و شمولى كه دارد به آن بزرگواران درست نيست. همه موجودات جهان ـ از جمله چهارده معصوم(عليهم السلام) ـ مخلوق پروردگار هستند و بر اين اساس، آثار وجودى آن ها نيز مخلوق خدا خواهد بود و در جهان، موجودى كه به طور استقلال توان آفرينش داشته باشد، وجود ندارد. در نتيجه صفت «خالق» ـ در حقيقت و عمق معنا ـ تنها بر خدا اطلاق مى گردد.
[22]. مائده/64 .
[23]. ر.ك: معارف قرآن، استاد مصباح يزدى، ص 49، مؤسسة در راه حق ؛ آموزش عقايد، همان، ص 45، سازمان تبليغات اسلامى.
