پرسش:
نمونه هایی از رفتارهای پیامبر با کودکان و نمونه ای از اخلاق امام با کودکان را بنویسید.
پاسخ:
با سلام و ادب
زندگی پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) سرشار از الگوهای رفتاری و تربیتی است که در این مجال تنها می توانیم به چند نمونه از آن ها اشاره کنیم.
الف- بوسیدن و محبت به فرزندان:
«التلطف بالصبیان من عادة الرسول ؛ (1) لطف و محبت کردن به کودکان یکی از عادات پسندیده پیامبر (ص) بود » زیرا نوازش و محبت به کودک به او اعتماد به نفس می بخشد. ریشه محبت را در درون شان استوار می گرداند.
یکی از راه های اظهار محبت به کودکان، شرکت بزرگسالان در بازی آن ها با شیوه کودکانه است. این کار سبب فزونی شخصیت آنان می شود. رسول اکرم (ص) فرمود: آن کس که نزد او کودکی است، باید در پرورش وی کودکانه رفتار نماید. (2) خود ایشان نیز با نوه هایش یعنی امام حسن و امام حسین(ع)کودکانه بازی می کرد. (3) چنان‌که نقل شده است که دو روز بود که حضرت رسول(ص) و خانواده علی(ع) غذايي نخورده بودند. ایشان برای این که بچه‌ها را مشغول کنند دو زانو و دو دستشان را روی زمین گذاشته و می گوید: بچه ها بياييد بر پشت من سوار شوید. امام حسن و امام حسین علیهماالسلام هم سوار پیامبر (ص) می شوند. آن ها با زبان بچگي مي خوانند: جَملُنا جَملُنا؛ شتر ما، شتر ما. حضرت هم حرف آن ها را تأييد مي كرد و می فرمود: نعم الجمل، جملکما، و نعم الراکب انتما ؛ شتر شما چه شتر خوبي است و شما چه سوار خوبی هستید. و نیز معروف است که بارها وقتی حضرت در حال سجده بودند امام حسن علیه السلام روی پشت پیامبر(ص) می نشستند و پیامبر برای این که نوه‌شان ناراحت نشود سجده را طول می دادند. موقع نشستن نیز با دست مبارکشان بچه را نگه می داشتند که نیفتد و به هیچ وجه تندي نمي كردند.
محبت باید متعادل باشد.
کودکانی که بیش از اندازه محبت می بینند، زود رنج بار می آیند، اعتماد به نفس ندارند. در برابر مشکلات و سختی ها و شکست ها نمی توانند بایستند. این دسته از فرزندان در خانواده جسور و پرخاشگر، ولی در اجتماع کم رو و خجول هستند. به تدریج بر والدین خود مسلط می شوند. توقعات بی حدی از آنان دارند. از این رو امام باقر علیه السلام می فرماید: بدترین والدین کسانی هستند که در نیکی و محبت نسبت به کودکان و فرزندان خود، از حد تجاوز کنند و به زیاده روی بگرایند. (4)
1. مولی محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، مکتبة الصدوق، تهران، 1340 ش، ج3، ص366.
2. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، مؤسسه آل البيت، قم، 1409 ه. ق، ج15، ص203.
3. محمد محمدي ري‌شهري، ميزان الحكمه، دار الحديث، 1416 ه. ق، ج10، ص701 حدیث های 22331- 22333.
4. تاریخ یعقوبی، قم - نشر فرهنگ اهل بیت (ع)، ج 3، ص53.
