پرسش:
همان طور كه خدا قادر ميباشد و در هر شرايط زماني و مكاني مرده را زنده كند، مثل قضيه حضرت ابراهيم(ع) آيا از نظر عقلي امكان دارد خدا در يك شرايط خاص جاي دو نفر را با يكديگر عوض كند؟ در صورت مثبت بودن جواب چگونه؟
پاسخ:
با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم
از ارتباط جنابعالی با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم
شكي نيست كه خدا قادر مطلق است: "ان اللَّه علي كل شيء قدير". از طرفي خداوند، حكيم مطلق نيز است؛ يعني كارهاي بيهوده و بي فايده انجام نمي دهد. در قضيه حضرت ابراهيم كه پرنده هاي مرده را زنده كرد، حكمتش اين بود كه به تقاضاي خليلش جواب مثبت داده تا درجه يقين پيامبرش را بالا ببرد تا با قاطعيت و ايمان بيشتر بتواند مردم را هدايت كند آيا خدا قادر است جاي دو نفر را با يكديگر عوض كند؟
اين سؤال گويا و روشن نيست. شايد مراد اين باشد كه در عالم آخرت پاداش يكي را به ديگري بدهد. عقوبت ديگري را به اولي بدهد. آيا خدا اين كار را انجام مي دهد؟ هرگز خدا اين كار را انجام نمي دهد، گر چه قدرت دارد، ولي چون حكيم و عادل است، هرگز عقوبت ديگري را به گردن نمي اندازد. قرآن ميفرمايد: "ستمكاران دوست دارند تمام آن چه را روي زمين است، مالك باشند و همانند آن بر آن افزوده شود تا آنها را در عوض عذاب الهي فدا كنند (ولي هرگز چنين نخواهد بود. هر كس بايد مجازات خود را ببيند)".(1)
باز ميفرمايد: "و لا تزر وازرة و زر أخري؛ (2) هيچكس گناه ديگري را بر دوش نمي كشد". و "لتجزي كل نفس بما كسبت و هم لا يظلمون؛ (3) هر شخصي مجازات اعمال خود را متحمل مي شود و به ناحق مجازات نمي شوند".
بنابر اين در دنيا و در قيامت هر كسي مجازات اعمال خويش را مي بيند و كسي به جاي ديگري مجازات نمي شود. عدالت و حكمت خداوند اقتضا مي كند كسي را به جاي ديگري مجازات نكند.
اگر مراد از تعويض جان اين باشد كه روح زيد را مثلاً در جسم عمرو قرار دهد و جان عمرو را در جسم زيد، اولاً سؤال مي شود: براي چه خدا اين عمل را انجام دهد؟ حكمتش چه باشد؟ خدا امر لغوي انجام نمي دهد. در ثاني اگر چنين كاري شد، جسم زيد مي شود مال عمرو و كالبد عمرو مي شود كالبد زيد. ديگر نمي توان گفت بدن عمرو را روح زيد تصرف كرده و عكس آن، به خاطر اين كه انسانيت هر انساني به روح او بستگي دارد، نه به جسم. اصولاً هويت جسم به روحي است كه به آن تعلق مي گيرد و گر نه جسم از نظر جسم بودن هويت خاصي ندارد، چون در طول زمان مي پوسد و خاك مي شود مگر بدن معصومان و اخيار و ابرار.
1 . زمر (39) آيه 47.
2 . انعام (6) آيه 164.
3 . جاثيه (45) آيه 22.
