چرا قرآن صراحتاً شراب را حرام نكرده است؟

پرسش:

چرا قرآن صراحتاً شراب را حرام نكرده است؟

پاسخ:

با سلام .

گرچه در قرآن برای نوشیدن شراب (خمر) لفظ حرمت به کار نرفته، ولی در برخی آیات، از کلماتی استفاده شده که از لحاظ مفهومی، رساتر از نهی و حرمت است، مانند کلمه «فَاجْتَنبوه»(1) زیرا این لفظ به معنای دور کردن و نزدیک نشدن و فاصله گرفتن است که به مراتب از کلمه «ننوشید» رساتر است.

شراب‌خواری آن قدر مفاسد زیاد و عاقبت زشتی در پی دارد که خدا فرمود: نه تنها شراب ننوشید، بلکه نزدیک آن هم نشوید و از آن به دور باشید.

افزون بر این در آیه کلمه «خمر» (شراب) همردیف «انصاب» قرار داده شده یعنی بت‌هایی که شکل مخصوصی نداشتند و تنها قطعه سنگی بودند، و این نشان می‌دهد شراب به اندازه‌ای قبیح و زشت و پر خطر است که در ردیف بت‌پرستی قرا رگرفته است. نیز در همین آیه از شراب به «رجس» پلیدی و زشتی تعبیر شده و جزئی از اعمال شیطان قلمداد شده است(2).

باید گفت از آیه‌هایی که به خوبی و با صراحت روش بر حرمت و ممنوعیت شراب دلالت دارد، منهای احادیث بسیار که در این مورد وارد شده است، این آیه آن است: «یا أیّها الّذین آمنوا إنّما الخمر والمیسر والأنصاب والأزلام رجسٌ من عَمِلِ الشیطان فاجْتَنبُوهُ لَعَلّکم تفلحون»(3).

1ـ‌ مائده (5) آیه 90.
2ـ تفسیر نمونه،‌ج 5، ص 72.
3ـ سوره مائده، آیه 90.