پرسش:

آیا احاديث اهل سنت از سخنان پيامبر (ص) درباره تعيين تعداد امامان كه دوازده تن هستند وارد شده است؟

پرسش:

با سلام و ادب

خدمت شما عرض کنم احاديث در اين موضوع زياد است و ما در اين‏جا 16 حديث مى‏ آوريم:

1- بخارى در تاريخ كبير، ج 1، ص 446، ط حيدرآباد هند؛ احمد بن حنبل در مسند، ج 5، ص 92، ط مطبعه ميمنه مصر، با 4 واسطه؛ ابو عوانه در مسند خود، ج 4، ص 396، ط حيدرآباد، با 4 واسطه از جابر بن سمره؛ ابو نعيم در حليه الاولياء، ج 4، ص 333، ط مطبعه سعاده مصر، ابن كثير در البدايه و النهايه، طبرانى در «معجم كبير» و منادى در كنوز الحقايق، ص 208 نقل كرده‏اند، پيغمبر فرمود:

بعد از من دوازده خليفه خواهد بود.

2- سلم در صحيح، ج 6، ص 4، ط محمد على صبيح مصر؛ احمد در مسند خود، ج 5، ص 89، ط ميمنه مصر؛ ابو عوانه در مسند خود، ج 4، ص 400، ط حيدرآباد دكن؛ طبرانى در معجم كبير، ص 95 نسخه دانشگاه تهران، حموينى در فرائد السمطين، خطى؛ شيخ زين الدين در القرب فى محبه العرب، ص 128، ط اسكندريه و قندوزى در ينابيع المودة، ص 444، ط اسلامبول.

پيغمبر فرمود: اين دين برپا خواهد بود تا روز قيامت و دوازده جانشين بر شما تعيين شده است.

3- احمد بن حنبل در صص 87 و 88، ج 5 مسند روايت كرده كه پيامبر (ص) در حجة الوداع فرموده است: اين دين هميشه غالب خواهد بود و هيچ مخالفى بدان آسيب نمى‏رساند تا دوازده جانشين از امت من بگذرد.

4- ابو داوود در سنن، ج 4، ص 150، ط سعاده مصر و احمد بن حنبل در مسند خود، ج 5، صص 86 و 87، ط ميمنه مصر و ابو عوانه در مسند خود، ج 4، ص 399، ط حيدرآباد، پيغمبر فرمود:

اين دين تا دوازده جانشين بر شما پايدار خواهد بود.

5- قندوزى در ينابيع المودة، ص 258، ط اسلامبول، نقل كرده است: پيغمبر فرمود: بعد از من دوازده جانشين است.

6- ابن كثير در البدايه و النهايه، ج 6، ص 248، ط سعاده مصر، و طبرانى در معجم كبير، ص 97، نسخه دانشگاه تهران، نقل كرده‏اند: پيغمبر فرمود: اين امر تا آن‏گاه كه دوازده جانشين بر امت باشد برپا خواهد بود.

7- ابن حيان در اخبار القضاه، ص 17، استقامه مصر و ابو عوانه در مسند، ج 4، ص 398، آورده‏اند: جابر بن سمره گويد: با پدرم به مسجد رفتيم، پيغمبر خدا خطبه ايراد مى‏كرد؛ شنيدم كه فرمود: بعد از من دوازده تن خواهد بود.

8- سيوطى در تاريخ الخلفاء، ص 61، ط سعاده مصر، از عبد الله بن عمر نقل مى‏كند كه گفته است: پيغمبر فرمود: پشت سر من دوازده جانشين خواهد بود.

9- هم‏چنين در ص 7 تاريخ الخلفاء نقل شده كه پيغمبر فرمود: اين امر پيوسته پيروز و گرامى خواهد بود، دوازده جانشين من كه همگى از قريش‏اند بر دشمنان پيروز خواهند شد.

اين حديث را امر تسرى در ارجح المطالب، ص 447 و حافظ يوسف بن زكى در تحفة الاشراف لمعرفة الاحباب نقل كرده‏اند.

10- طبرانى در معجم كبير، ص 94 از جابر بن سمره نقل كرده كه پيغمبر (ص) فرمود: بر اين امت دوازده است هركس يارى خود را از آنان بازگيرد صدمه بر آنان نزند، سپس صداى خود را پايين آورد كه من نشنيدم، به پدرم گفتم كه پيغمبر با صداى آهسته چه فرمود. گفت: فرمود: همگى از قريش خواهند بود.

11- عسقلانى در فتح البارى، ج 13، ص 179 از كتاب مسند كبير مسدد از طريق ابى بحر نقل كرده كه ابو الجلد به او از اين حديث خبر داد: اين امت هلاك نمى‏شود تا در آن دوازده خليفه باشد كه همگى به راه راست و دين حق عمل كند.

12- بخارى در تاريخ كبير، ج 2، ص 17، طبرانى در المعجم الكبير، ص 94 و مزى در تحفة الاشراف، ج 2، ص 148 از جابر بن سمره نقل كرده‏اند كه از پيامبر (ص) شنيده كه مى‏فرمود: اين امر جانشينى من هميشه پاينده و استوار خواهد بود تا آن كه به دوازده امام و صاحب امر بالغ شود.

13- ترمذى در صحيح، ج 9، ص 96، احمد بن حنبل در مسند، ج 5، ص 108؛ ابو الحجاج در تحفة الاشراف، ج 2، ص 159 و طبرانى در معجم كبير نقل كرده‏اند كه پس از من دوازده امير خواهند بود.

14- بخارى در صحيح، ج 9، ص 81 و احمد بن حنبل در مسند، ج 5، صص 90 و 92 و 95 و ترمذى در صحيح، ج 9، ص 66 و ابو عوانه در مسند، ج 4، ص 396 و ابن اثير در جامع الاصول، ج 4، ص 440 و مزى در تحفة الاشراف، ج 2، ص 159 و نيز در شرح ثلاثيات مسند احمد، ج 2، ص 544 و در المعجم الكبير، صص 100 تا 108؛ در قصص الانبياء، ج 1، ص 301 و ج 14، ص 353، تاريخ بغداد، صنعانى در مشارق الانوار، ابن الملك در شرح مشارق الانوار، ج 2، ص 193 و الصواعق المحرقه، ص 187 و المناوى فى كنوز الحاقيق، حرف ى و شرح الديوان ميبدى، ص 209 و ينابيع المودة، ص 444 و الاضواء، ص 210 همه اين حديث را نقل كرده‏اند كه پيامبر خدا (ص) فرمود: كه پس از من دوازده امير خواهند آمد.

15- مسلم در صحيح خود، ج 6، ص 3 و احمد بن حنبل در مسند، ج 5، صص 97

و 101 و نابلسى در شرح ثلاثيات، ج 2، ص 539 و عينى در شرح بخارى، ج 24، ص 281 و حموينى در فرائد السمطين، ابن كثير در تفسير، ج 7، ص 110 و شيخ زين الدين عراقى در القرب فى محبة العرب، ص 128 نقل كرده‏اند: پيامبر (ص) فرمود:

كار مردم مى‏گذرد، مادامى كه دوازده مرد بر آنها ولايت كند.

16- حسكافى در شواهد التنزيل، ج 1، ص 455، ط بيروت، با سند از ابن عباس روايت كرده در آيه‏ وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا (سجده، 24) خدا بعد از مرگ موسى و هارون هفت امام از فرزندان هارون براى بنى اسرائيل قرار داد، هم‏چنين قرار داد از فرزندان على هفت امام، سپس از فرزندان هارون پنج تن ديگر قرار داد كه دوازده نقيب تكميل شد، هم‏چنين با پنج تن ديگر دوازده امام را تكميل كرد.

17- عسقلانى در فتح البارى، ج 13، ص 179 و قسطانى در ارشاد السارى، ج 10، ص 328 از عبد الملك بن عمير روايت كرده‏اند كه گويد: پيامبر اكرم (ص) فرمود: كار مردم ادامه مى‏يابد تا دوازده مرد بر آنها ولايت كند، سپس يك كلمه ديگر فرمود كه بر من مخفى شد، از پدرم پرسيدم؛ گفت: پيامبر فرمود: همه آنها از قريش هستند.

18- ابن كثير در تفسير خود كه در حاشيه فتح البيان طبع شده در ج 3، ص 309 با سند از مسروق روايت كرده: پيش عبد الله بن مسعود نشسته بوديم و او براى ما قرآن مى‏خواند، مردى به او گفت: يا ابا عبد الرحمن آيا از پيامبر پرسيديد اين امت چند خليفه خواهد داشت؟ گفت: اين سؤال را از وقتى كه به عراق آمده‏ام كسى از من نكرده است. آرى از رسول خدا (ص) پرسيديم فرمود: دوازده تن به عدد نقباى بنى اسرائيل.

و در ج 3، ص 10 گويد: در تورات به اسماعيل بشارت داده شده است كه خدا از صلب او دوازده بزرگ برپا مى‏دارد، آنها همان خلفاى دوازده‏گانه هستند كه در حديث ابن مسعود و جابر بن سمره آمده است.

اين حديث در تاريخ الخلفاء، ص 7 و فتح البارى، ج 13، ص 179 و البيان و التعريف، ج 1، ص 239 نيز از عبد الرحمن بن مسعود روايت شده است.