پرسش:

سلام ! با توجه به آيه 68 سوره مائده که در آيه 62 سوره بقره به نحوي تکرار شده است که خداوند در آن جا مي فرمايد " هر کس از گزويدگان به اسلام و يهوديان و ستاره پرستان و و نصاري که به خدا و روز قيامت ايمان آورد و نيکوکار شود،  هرگز آنان را ترسي و اندوهي در آخرت نخواهد بود" آن عمل صالح براي يک فرد يهودي يا مسيحي و ديگراني که در اين آيه اشاره شده است، چيست؟ اگر اين يک حکم کلي است، پس الان يهوديان مثلا شراب را حرام نمي دانند و اسلام حرام مي داند. حال اگر يهودي عامه شراب بخورد، طبق آيين البته تحريف شده خودش، آيا عمل صالح انجام داده؟

پاسخ: 

پرسشگر گرامي با سلام  و سپاس از ارتباط
آيه با تعبير" عَمِلَ صالِحاً" اين حقيقت را مشخص مى‏سازد كه بايد در مورد تفاوت اديان به آخرين قانون عمل كنند، زيرا عمل به قوانين نسخ شده، عمل صالح نيست، بلكه عمل صالح به قوانين موجود و آخرين قانون است،(1)
در مورد اديان الهي، انسان در تعليمات انبيا  مانند يک دانش آموز بوده که او را از کلاس اوّل تا آخرين کلاس بالا برند. از اين رو بشر در هر دوره اي طبق مقتضيات زمان و پيشرفتي که پيدا مي‌کرد، نيازمند پيام نو و پيام آور جديد بوده ، خداوند که به نياز‌هاي انسان آگاه است، در هر دوره و زماني پيامبراني را براي هدايت بشر فرستاده است که با ظهور پيامبران، تجديد دائمي شرايع و نزول کتاب‌هاي آسماني انجام مي‌گرفت. با تکامل انسان، دين هم متکامل مي‌شد، تا اين که بشر به حدي رسيد که بتواند برنامه کامل سعادت را دريافت نمايد. در اين زمان که دوره خاتميت است، توسط حضرت محمد(ص) که آخرين پيامبر الهي است، دين اسلام به صورت کامل عرضه شد . با آمدن اسلام همه اديان گذشته منسوخ گرديد و همه بشر مکلف شدند از اسلام پيروي نمايند. (2)
دين اسلام هر آنچه از آداب و اعتقادات شايسته و نيک در اديان گذشته و از جمله دين مسيحيت وجود داشته، در خود جمع نموده است.
چون که صد آمد، نود هم پيش ما است. مطمئناً عدد صد، عدد نود را در خود دارد. پس با عمل به احکام و دستورات الهي در دين اسلام از عمل به آنچه در مسيحيت بيان شده، بي نياز هستيم . در عين حال عمل به آداب خوب و الهي اديان ديگر غير اسلام  اشکال ندارد، اما  شايد عملي به ظاهر خوب باشد، اما مغاير با تعاليم دين اسلام باشد که بايد از آن پرهيز نمود. از آن جا که اسلام آخرين دين آسماني و کامل ترين اديان است، با آمدن اين دين، اديان قبلي نسخ شده است، زيرا با وجود کامل، ‌نيازي به ناقص نمي‌باشد(3)
بنا براين تنها دين حق، اسلام است.  اعمالي مثل شراب خوردن ،زنا کردن و مواردي که در دين اسلام جائز نيست، توسط يهودي يا مسيحي و ديگران انجام شود ، حکم اسلام بر او مي آيد، شراب خوردن جزء عمل صالح نيست، بلکه  گناهکار شمرده مي شود . اگر يک فرد عادي ندانسته شراب بخورد و به احکام آن مطلع نباشد (از هر ديني که باشد ) گناهکار به حساب نمي آيد، ولي باز جزء عمل صالح محسوب نمي شود.

1.تفسير نمونه ، مکارم ، ج5، ص 25.
2.مجموعه آثار ،شهيد مطهري ،ج2 ص181 وج3 ص 154.
3.خلاصه تعاليم اسلامي ، علامه طباطبائي ،ص22.

پرسش 2:

سلام ! با توجه به آيه 68 سوره مائده که در آيه 62 سوره بقره به نحوي تکرار شده است که خداوند در آن جا مي فرمايد " هر کس از گزويدگان به اسلام و يهوديان و ستاره پرستان و و نصاري که به خدا و روز قيامت ايمان آورد و نيکوکار شود، هرگز آنان را ترسي و اندوهي در آخرت نخواهد بود" آن عمل صالح براي يک فرد يهودي يا مسيحي و ديگراني که در اين آيه اشاره شده است، چيست؟ اگر اين يک حکم کلي است، پس الان يهوديان مثلا شراب را حرام نمي دانند و اسلام حرام مي داند. حال اگر يهودي عامه شراب بخورد، طبق آيين البته تحريف شده خودش، آيا عمل صالح انجام داده؟

پاسخ

آيه با تعبير" عَمِلَ صالِحاً" اين حقيقت را مشخص مى‏سازد كه بايد در مورد تفاوت اديان به آخرين قانون عمل كنند، زيرا عمل به قوانين نسخ شده، عمل صالح نيست، بلكه عمل صالح به قوانين موجود و آخرين قانون است،(1)

در مورد اديان الهي، انسان در تعليمات انبيا  مانند يک دانش آموز بوده که او را از کلاس اوّل تا آخرين کلاس بالا برند. از اين رو بشر در هر دوره اي طبق مقتضيات زمان و پيشرفتي که پيدا مي‌کرد، نيازمند پيام نو و پيام آور جديد بوده ، خداوند که به نياز‌هاي انسان آگاه است، در هر دوره و زماني پيامبراني را براي هدايت بشر فرستاده است که با ظهور پيامبران، تجديد دائمي شرايع و نزول کتاب‌هاي آسماني انجام مي‌گرفت. با تکامل انسان، دين هم متکامل مي‌شد، تا اين که بشر به حدي رسيد که بتواند برنامه کامل سعادت را دريافت نمايد. در اين زمان که دوره خاتميت است، توسط حضرت محمد(ص) که آخرين پيامبر الهي است، دين اسلام به صورت کامل عرضه شد . با آمدن اسلام همه اديان گذشته منسوخ گرديد و همه بشر مکلف شدند از اسلام پيروي نمايند. (2)

دين اسلام هر آنچه از آداب و اعتقادات شايسته و نيک در اديان گذشته و از جمله دين مسيحيت وجود داشته، در خود جمع نموده است.

چون که صد آمد، نود هم پيش ما است. مطمئناً عدد صد، عدد نود را در خود دارد. پس با عمل به احکام و دستورات الهي در دين اسلام از عمل به آنچه در مسيحيت بيان شده، بي نياز هستيم . در عين حال عمل به آداب خوب و الهي اديان ديگر غير اسلام  اشکال ندارد، اما  شايد عملي به ظاهر خوب باشد، اما مغاير با تعاليم دين اسلام باشد که بايد از آن پرهيز نمود. از آن جا که اسلام آخرين دين آسماني و کامل ترين اديان است، با آمدن اين دين، اديان قبلي نسخ شده است، زيرا با وجود کامل، ‌نيازي به ناقص نمي‌باشد(3)

بنا براين تنها دين حق، اسلام است.  اعمالي مثل شراب خوردن ،زنا کردن و مواردي که در دين اسلام جائز نيست، توسط يهودي يا مسيحي و ديگران انجام شود ، حکم اسلام بر او مي آيد، شراب خوردن جزء عمل صالح نيست، بلکه  گناهکار شمرده مي شود . اگر يک فرد عادي ندانسته شراب بخورد و به احکام آن مطلع نباشد (از هر ديني که باشد ) گناهکار به حساب نمي آيد، ولي باز جزء عمل صالح محسوب نمي شود.

پي نوشت ها :

1.تفسير نمونه ، مکارم ، ج5، ص 25.

2.مجموعه آثار ،شهيد مطهري ،ج2 ص181 وج3 ص 154.

3.خلاصه تعاليم اسلامي ، علامه طباطبائي ،ص22.