پرسش:
شخصی که در یک خانواده مسلمان به دنیامی آید باید مسلمان شود . اگر خانواده او شیعه باشد شیعه می شود و اگراهل سنت باشد او نیز اهل سنت می شود. حال اگر آن شخص با تحقیق و بررسی به این نتیجه رسید که اگر شیعه بوده است درست نیست و باید اهل سنت شود یا بالعکس تکلیف او چیست؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
اصولاً دين و اعتقاد بايد از طريق عقل و منطق و جستجوي حقيقت بوده و به انتخاب شخص باشد.
انسان بايد در اصول اعتقادي تحقيق نموده پس از پي بردن به حقانيت، آن را انتخاب نمايد. دين و مذهب نمي تواند موروثي باشد. به همين خاطر گفته شده كه تقليد در اصول دين جايز نيست.
چون دين و مذهب و اعتقاد، امر دروني و قلبي است، بايد انتخاب شخص باشد و نمي تواند امر موروثي باشد.
در عين حال كه دين و مذهب به انتخاب شخص بايد باشد، معنايش آن نيست كه انسان اختيار داشته باشد هر ديني (خواه حق يا باطل) را انتخاب نمايد، بلكه اين مسئله بسيار با اهميت بوده و سعادت دنيا و آخرت شخص با آن تعيين مي شود. هر گونه لغزشي در اين مسير به هلاكت ابدي مي انجامد، بنابراين بايد در انتخاب پيشواي ديني، هر چه بيشتر دقت نموده و دغدغه بسيار داشته و از خداوند در اين مسير كمك و ياري بطلبد.
قرآن مجيد مي فرمايد: "يوم ندعوا كل اناس بامامهم؛(1) در قيامت هر گروهي پشت سر كسي قرار مي گيرند كه در دنيا او را امام و رهبر خويش مي دانستند و در عمل از او پيروي مي كردند".
پيوند رهبري و پيروي در اين جهان، در آخرت به طور كامل منعكس مي شود و گروه هايي كه اهل نجات و اهل عذابند، مشخص مي گردد.
آن ها كه رهبري پيامبران و جانشينان آنان را در هر عصر و زمان پذيرفتند، همراه پيشوايشان خواهند بود و آن ها كه رهبري شيطان و خلفاي باطل و ستمگر را انتخاب كردند، همراه آنان خواهند بود.
ضرورت تحقيق و كسب معرفت و شناخت در مورد امام و مذهب:
قرآن كريم امامان و رهبران را دو دسته معرفي نموده است: يك گروه امامان نور و هدايتگرند.
از آنان به "ائمة يهدون بأمرنا" ياد مي شود اين دسته مردم را به سوي خدا دعوت مي كنند، در نتيجه پيروان خود را به همراه خويش به بهشت و رضوان الهي مي رسانند.
دسته ديگر، امامان و رهبران "نار" و آتش هستند و قرآن از آنان به "ائمة يدعون الي النّار"(2) ياد مي كند. اين جهنميان مردم و پيروان خويش را همراه خود به سمت دوزخ سوق مي دهند.
انسان عاقل بايد بينديشد و با نهايت جُهد و تلاشش تحقيق كند تا امامان و رهبران راستين را بشناسد و از آنان پيروي نمايد و كوركورانه به دنبال كساني كه خود و پيروانشان را به سمت جهنم سوق مي دهند، حركت نكند، زيرا به نقل سني و شيعه پيامبر اكرم(ص) فرمود: "هر كس بميرد و امام زمان خويش را نشناسد و به او معرفت پيدا نكند، به دين اسلام از دنيا نمي رود، بلكه مرگي بر پايه زمان جاهليّت است".(3)
تنها يك گروه حقند و اهل نجات
مسلمانان همانند يهود و نصارا به بيش از هفتاد فرقه تقسيم شدند. تنها يك فرقه حق است و اهل نجاتند، و بقيه باطل و اهل دوزخند.(4)
در روايتي از پيامبر اكرم(ص) پس از بيان اين مطلب، به فرقه ناجيه به صراحت اشاره شده و آن فرقه "حضرت علي(ع) و ياران او" معرفي شده اند.
اين روايت و مشابه آن را با عبارت متفاوت ولي داراي مفهوم واحد دانشمندان اهل تسنن مانند زمخشري در كشاف، ابن عبدالله در عقد الفريد نقل نموده اند. (5)
بنابراين مسئلة تغيير مذهب شيعه به مذهب اهل سنت صرفاً يك گناه عادي نيست، بلكه موضوع چنان حساس و دقيق است كه انسان را در لبة پرتگاه جهنم و باطل قرار مي دهد. مسئله نجات و هلاكت، و اهل بهشت و جهنم بودن اين يك مسئله زيربنايي و اعتقادي است. از اين جهت سرنوشت انسان به آن بستگي دارد. اگر كسي مذهب شيعه را حق دانست، بايد به آن بگرود و به حرف مردم نگاه نكند، چون عقل مي گويد مقابل ضرر را هر وقت بگيري، منفعت است. قضاوت ديگران نبايد ملاك عمل و رفتار ما باشد. مهم تشخيص حق و حقيقت است. البته تغییر مذهب از شیعه به سنی، همانند خارج شدن از دین اسلام نیست که حکم ارتداد داشته باشد .
پي نوشت ها:
1. اسراء (17) آية 71.
2. قصص (28) آية 41.
3. بحارالانوار، ج 23، ص 88.
4. البته افراد جاهل و قاصري كه قدرت فكري، علمي و اجتماعي براي فهم حقيقت را ندارند، اگر چه اهل بهشت نيستند، اما اهل جهنم نيز نمي باشند.
5. طرائف سيد بن طاووس به نقل از دائره المعارف شيعه، جوهري زاده، چاپ انتشارات اسلامي سال 1349، ص 288.